پنتاگون بدنبال نرم افزاری برای ردیابی بیداری اسلامی

این نرم‌افزار اینترنت ازجمله اخبار، شبکه‌های اجتماعی و وبلاگ‌ها را کنکاش می‌کند تا موضوع‌ها و عبارت‌هایی را که توجه کاربران را به خود جلب می‌کنند، استخراج نماید. این نرم‌افزار سپس شیوه گسترش مباحثات مربوط به آنها را هم ازنظر جغرافیایی و هم زمانی دنبال می‌کند.

نرم‌افزار مورد بحث از مدل‌سازی نحوه شیوع این ایده‌ها برای دسته‌بندی مباحثات و خط سیر آنها استفاده می‌کند. این همان استراتژی‌است که معمولاً در طرح‌های سلامت همگانی برای تعیین این که یک بیماری واگیردار از کجا آغاز شده و چگونه شیوع پیدا کرده، مورد استفاده قرار می‌گیرد. بدین ترتیب که متخصصین بیماری‌های واگیر از چندین مجموعه اطلاعات برای تخمین علمی علیت آن استفاده می‌کنند؛ برای مثال این که چه عوامل بهداشتی و محیطی به شیوع یک بیماری در یک جامعه خاص دامن زده است.

در مورد گفتمان آنلاین، مدل‌سازان طرح شناسایی ایده‌های واگیر از ابتدا با قیام‌های مردمی مانند بیماری برخورد می‌کنند. آنها یک مکالمه اینترنتی را تفکیک و شناسایی می‌کنند (نویسنده مطلب، پایگاهی که در آن منتشر شده و نظراتی که نسبت به آن ابراز شده) و سعی می‌کنند دریابند که چه قسمت‌هایی به گسترش پیام انقلابی کمک شایانی کرده است. این رویکرد پیش‌بینانه با طرح‌های کنونی پنتاگون، مانند “سیستم هشدار زودهنگام بحران‌های یکپارچه” (Integrated Crisis Early Warning System) که گزارش‌های خبری را با اطلاعات کارشناسان و نیروهای اجتماعی و جمعیتی بزرگ درهم می‌آمیزد تا به پیش‌بینی از رویدادهای آتی برسد، متفاوت است.
هدف کلی این نرم‌افزار کمک به پنتاگون برای تعیین این مسئله است که چگونه “جریان ایده‌ها، یا به بیانی الگوهای رفتاری، می‌توانند ازطریق رسانه‌های الکترونیک بر جوامع مستعد تاثیر گذاشته و آنها را مبتلا کنند؟
این برنامه که “مدل‌سازی همه‌گیری پیام‌های انقلابی” (Epidemiological Modeling of the Evolution of Messages)، و به اختصار “الگوهای رفتاری الکترونیک” (E-Meme)، نام دارد، از فناوری تشخیص زبان برای تعین این که چه کسانی در یک منطقه خاص، با گروه‌های سنی یا جنسیتی مختلف، یا با هر نوع ویژگی دیگری با یکدیگر گفتگو می‌کنند، بهره می‌گیرد؛ چه این گفتگوها درباره “انتخابات هفته آینده” باشد و چه درباره “قراری برای خرابکاری”.

مک‌‎کورمک در این باره می‌گوید: “ما شاهد قدرت عمیق ایده‌ها در آن چه بودیم که به عنوان احساس ضد دولتی در تونس آغاز شد و سپس مانند ویروس به حرکت درآمد و به گروه‌هایی در مصر، سوریه و لیبی رسید و آنها را تحت تاثیر قرار داد. اگر ما بتوانیم به درکی بهتر از جریان ایده‌ها ازطریق کانال‌های الکترونیکی برای تحت تاثیر قرار دادن برداشت گروه‌های مختلف برسیم، می‌توانیم برای اجرای استراتژی‌های مناسب، مانند حمایت از جنبش‌های دموکراتیک یا منصرف کردن بمب‌گذارهای انتحاری آماده‌تر باشیم”.

برنامه الگوهای رفتاری الکترونیک، که اکنون یک سال از دو سال زمان گسترش خود را سپری کرده، برای آن طراحی شده که از این توانایی‌ها فراتر برود. این برنامه پس از ردیابی روند گسترش موضوعات مختلف در اینترنت، به تحلیل این امر می‌پردازد که به نظر می‌رسد کسانی که درباره این موضوعات بحث می‌کنند، چه نوع نگرش‌هایی دارند و این که این نگرش‎ها چگونه بر گسترش مباحثات در اینترنت تاثیر می‌گذارند.

“دکتر رابرت مک‌کورمک” (Dr. Robert McCormack)، کارشناس ارشد این پروژه، گفت: ابزار بسیاری برای اجرای کارهایی مانند بررسی مباحثات جاری در اینترنت یا این که چند نفر درحال گفتگو درباری فلان موضوع هستند، وجود دارند. ما می‌خواهیم چند گام از این اقدام‌ها فراتر برویم. پویایی این مکالمات مدنظر ماست”.
نرم‌افزاری مانند الگوهای رفتاری الکترونیک، اگر آن گونه که تبلیغ‌ها می‌گویند موفق باشد، توانایی مقام‌های فدرال برای پیش‌بینی رویدادهای آتی را بطرز چشمگیری افزایش می‌دهد؛ به ویژه در مواردی که موضوع نارضایتی طولانی‌مدت مطرح باشد.

شکی نیست که مقامات آمریکایی به همه کمک‌های ممکن نیاز دارند. شورش مبتنی بر فناوری مصر، برای رهبران آمریکا یک شگفتی چشمگیر بود؛ آن هم با وجود سرمایه‌گذاری ۱۲۵ میلیون دلاری پنتاگون تنها در سه سال گذاشته در سیستم‌های رایانه‌ای که هدف از آنها، شناسایی علائم ناآرامی سیاسی در سراسر جهان بوده است. یک طراح برنامه سال پیش گفت: افسوس که با وجود این همه پژوهش، حتی بهترین ابزار پیش‌بینی آمریکا “ناموفق” از کار درمی ‌آیند؛ برخی کمتر و برخی بیشتر.

مشخص نیست که آیا این برنامه در مواقعی که سایر برنامه‌ها با چالش روبرو شده‌اند، موفق عمل می‌کند یا خیر. با این حال، مک‌کورمک و شرکتش امیدهای بسیاری درباره توانایی‌های این نرم‌افزار دارند. آنها سرانجام می‌خواهند “عواطف مردم” و “برداشت گروه‌ها” را تحلیل کرده و تعیین کنند که “گفتگوهای اینترنتی حقیقتاً به چه چیزی منجر خواهند شد”؛ برای مثال، آرامش نسبی مصر در مقایسه با خشونت حکمفرما بر لیبی. البته، مک‌کورمک چنین می‌گوید که اجرای برخی از تحلیل‌ها دشوار باقی خواهد ماند.