موعود پایگاه اینترنتی موعود
(در گفت و گو با حجت الاسلام عباس جعفری)
اشاره:
امروزه وهابیت به عنوان یک فرقه ی ضالّه، به گونه‌ای دست به تخریب اسلام ناب محمدی(ص) زده است که سراسر دنیا با توجه به اعمال و رفتار این گروه افراطی دین اسلام را به عنوان دینی خشک و خشن که هیچ‌گونه انعطاف و مهربانی در آن وجود ندارد تلقی می‌کنند. از این جهت بر تمامی مسمانان جهان است تا با جدا نمودن صفوف خود از این گروه ضاله، ماهیت آن را در جهان افشا نمایند تا بر همگان واضح و روشن شود که وهابیت وصله ی ناهمگونی است که هرگز به جهان اسلام نخواهد چسبید. با این روی کرد، حضور حجت‌الاسلام والمسلمین عباس جعفری(دانش آموخته ی حوزه ی علمیه ی قم و کارشناس مسائل وهابیت)رسیده و گفت و گویی را با ایشان ترتیب دادیم که از نظر شما خوانندگان محترم می‌گذرد.
سؤال : خصوصیات و ویژگی‌های فرقه ی وهابیت در زمان حاضر چیست ؟
البته وهّابیت در زمان حاضر، دیگر آن وهّابیت خشن در دهه‌هاى نخستین قرن بیستم میلادی نیست که در راه استقرار حاکمیت خود، با کمک اربابان قدرتمند خود مانند انگلستان هرگونه صداى مخالف مانند آل‌رشید در کویت که مورد حمایت عثمانیان بود و شرفاى مکّه را سرکوب نمود، بلکه وهّابیت کنونى به حاکمیتى به ظاهر مهربان با مردم و متمایل به دسترسى به آخرین پیشرفت‌هاى علمى و صنعتى جهان و مظاهر نوین تمدن و رفاه تبدیل شده است.
سؤال : با اوصافی که فرمودید به نظر می‌رسد وهابیت باید منابع مالی قابل توجهی در اختیار داشته باشد ؟
کاملاً درست است، البته این منابع همه از قدرت نفت و ثروت فراوان کشور عربستان است که به اعتراف کشورهاى صنعتى دنیا، وهابیت بر بیش‌ترین و بزرگ‌ترین مخزن‌هاى نفت جهان تسلط دارد……
سؤال : بیش‌ترین تجمع وهابی‌ها در عربستان سعودی است و به نظر می‌رسد سرنوشت مردم و کشور عربستان به نوعی با این فرقه گره خورده باشد. شما این مطلب را تأیید می‌کنید ؟
بله، امروزه همان‌طور که فرمودید منافع بخش عمده‌اى از مردم عربستان با خاندان سعودى گره خورده است.از این رو حفظ آل‌سعود و تسلّط آنان بر امور کشور و شؤون مملکتى با هر قیمت، در درجه اولِ اهمیت قرار گرفته است. جمعیت خاندان آل‌سعود که بیش از چهار هزار نفر مى‌باشند عمده مشاغل و پست‌هاى کلیدى را در سراسر کشور وسیع و پهناور عربستان در دست دارند. از طرف دیگر در مرکزیت وهابی‌ها عربستان، پادشاه یا همان مَلِک، حاکم مطلق است و هیچ کس حق عزل او را ندارد و تاکنون که بیش از هفتاد سال از تأسیس حکومت آل‌سعود مى‌گذرد، هیچ‌گونه قانونی که در برابر اراده پادشاه قرار داشته باشد، وضع نشده است.
سؤال : مذهب رسمی‌کشور عربستان چه مذهبی است ؟
مذهب رسمى کشور عربستان، سنّى حنبلى است که بر اساس تعالیم محمدبن عبدالوهّاب اداره مى‌شود و فقط یک اقلیّتى پانزده درصدی در منطقه شرقى، قطیف، احساء، دمام و ظهران شیعه مى‌باشند و خاندان محمدبن عبدالوهّاب که به«آل‌الشیخ» معروف شده‌اند، پست‌هاى مهم فتوا، ارشاد، تبلیغات، آموزش مذهبِ وهّابیت و مانند آن را در دست دارند.
سؤال : محمدبن عبدالوهاب چگونه توانست ریشه‌های حکومت وهابی‌ها را در عربستان شکل دهد ؟
قبل از آن‌که به سؤال شما پاسخ دهم لازم است اشاره کوتاهی به زندگی محمدبن عبدالوهّاب داشته باشم. محمدبن عبدالوهّاب نجدى تمیمى در سال ۱۱۱۵ هـجری در عُیینه(یکى از مناطق نجد در جزیرۀ العرب) به دنیا آمد. او مدت‌ها زیر نظر پدر، برادر و استادان خود علوم حدیث، تفسیر قرآن و تاریخ ( به ویژه آثار ابن تیمیه ) را فرا گرفت تا این‌که پدرش در سال ۱۱۵۳ هـجری از دنیا رفت. او مسافرت‌هاى متعددى انجام داد و سرانجام در سال ۱۱۶۰ هـجری رهسپار«درعیه» شد و با محمدبن‌سعود، حاکم منطقه آشنا و آراء و پندارهاى خود مبنى بر دعوت به توحید خالص و سلفى‌گرى را مطرح و او را مجذوب خود کرد و پیمان محکمى با هم امضا نمودند.
سؤال : آیا متن پیمان‌نامه موجود می‌باشد ؟
بله، بر اساس این پیمان تقسیم کارى صورت گرفت، یعنى سمت سازمان‌دهى و رهبرى نیروها و نصب والى و حاکم براى مناطق به عهده محمدبن سعود و سِمَت فتوا دادن، قضاوت و نصب قاضى براى مناطق و اجراى حدود، تعزیرات و جمع و نظارت بر توزیع بیت‌المال بر عهده محمدبن عبدالوهّاب گذاشته شد. در سایه این پیمان و اتحاد بین محمدبن‌عبدالوهّاب به عنوان امام الدین(العقیدۀ) و محمدبن‌سعود به عنوان امام السیف(الجیش) با هدف گسترش توحید و مبارزه با بدعت‌ها، حمله به مردم روستاها و شهرها آغاز شد و قریب شصت‌سال این وحدت و همکارى ادامه پیدا کرد.
سؤال : در طول این شصت سال محمدبن‌عبدالوهاب چه برنامه‌هایی را دنبال می‌کرد؟ به زمان مرگ عبدالوهاب هم اشاره بفرمایید ؟
در طول این مدت، محمدبن‌عبدالوهّاب با تمسّک به ظواهر بعضى از آیات و احادیث، تمامى مخالفان خود را کافر و مشرک خطاب مى‌کرد و فتواى قتل آنان و مصادره اموالشان را صادر مى‌نمود. او پس از تألیف کتاب‌هاى متعدد و تربیت شاگردان و طرف‌داران زیاد در سال ۱۲۰۶هـ. درگذشت و در درعیه به خاک سپرده شد.
سؤال : آیا مبانی فکری محمد بن عبدالوهاب و توجیهات او برای کافر قلمداد نمودن مخالفان خود همین توجیهاتی است که وهابی‌ها برای مرتد نمودن دیگران به کار می‌بندند ؟
به نکته خوبی اشاره کردید. من در این‌جا برای شما به عمده‌ترین مبانی فکری محمدبن عبدالوهاب اشاره می‌کنم تا همان‌طور که شما هم فرمودید معلوم شود دستاویز وهابی‌ها برای مشرک خواندن دیگران همان مبانی فکری محمدبن عبدالوهاب است. یکی از این موارد بحث توحید است که محمدبن عبدالوهاب معتقد است معناى«لااله الاالله» برائت جستن از هر معبودى غیر از الله و اخلاص کامل به خداى یگانه است و هرکسى که به غیر خداوند متوسل شود مشرک مى‌باشد، چون از غیر خدا طلب کمک و یارى کرده است. در بحث«شفاعت» هم می‌گوید درخواست شفاعت از پیامبر و اولیاى الهى جائز نیست و بدعت است. یا در بحث«قبور» معتقد است ساختن بنا روى قبر و نذر و نیاز و مانند آن شرک و بدعت است. در باب«جنگ و جهاد» هم می‌گوید هرکسى که دعوت به توحید خالص را نپذیرد و با آن مخالفت کند، مال او حلال و خونش هدر است.(چنان که قبلا هم گفتم محمد بن عبد الوهاب بیشتر این افکار و عقائد را از آثار و کتابهای ابن تیمیه آموخته بود) . جنگ‌هاى حکّام آل‌سعود و وهّابیان در حمله به مکّه، مدینه، عراق(نجف و کربلا)، یمن و سوریه بر این اساس بوده است. البته علما و دانشمندان شیعه پاسخ‌هاى مناسبى به ادعاهاى وهّابیان داده‌اند.
سؤال : آیا در حال حاضر نقاطی از عربستان هم هستند که از برنامه‌های مذهبی آل‌سعود تبعیت نکرده باشند. منظورم این است که آیا وهابی‌ها بر تمام نقاط عربستان سیطره دارند ؟
ببینید پس از آغاز و استمرار دعوت وهّابیان و استقرار حاکمیت آل‌سعود، بیشتر سرزمین‌هاى مردم مسلمان جزیرۀ العرب مانند شهرهاى مکّه، مدینه، طائف، دمام، نجران، بریده، الکبار، هفوف، جدّه، تبوک، ریاض، قطیف، الأحساء و مناطق دیگر به تصرف و اشغال حاکمان سعودى در آمد و به اجبار آیین وهّابیان رسمیت یافت، ولى تعدادى از مسلمانان مناطق شرقى مانند قطیف، احساء، عسیر و نجران که قبلاً شیعه اثنا عشرى بودند، تسلیم نشدند و هنوز هم مراسم دینى و مذهبى را طبق اعتقاد خود (شیعه)عمل مى‌کنند.
سؤال : وهابی‌ها از چه شیوه‌هایی برای گسترش شعائر مذهبی خود استفاده می‌کنند ؟
وهابی‌ها نسبت به آیین‌ها و شعایر مذهبى سخت‌گیرى زیادى دارند و با تعمیر و ساختن قبور پیامبران، زیارت قبور اموات، توسل به اولیاى الهى، نذر براى مردگان، طلب شفاعت و بزرگداشت آنها به طور جدّى برخورد مى‌کنند. تمامى کتاب‌ها، مجلات و سخنرانی خطیبان در مساجد، به ویژه مسجدالحرام و مسجدالنبى(ص) که چاپ و منتشر مى‌شود، درباره مباحث توحید و شرک، بدعت و نهى مردم در استفاده از دعا و توسّل و شفاعت مى‌باشد.
سؤال : به نظر می‌رسد اوج گسترش شعائر مذهبی وهابیت در موسم فریضه حج انجام می‌گیرید ؟
کاملاً درست است. به دلیل اهمیتى که مسأله حج در بین مسلمانان جهان دارد و همه ساله میلیون‌ها زن و مرد مسلمانِ عاشق حضور در مراسم عبادى ـ سیاسى حج و زیارت قبر مقدّس پیامبرگرامى(ص) و صحابه ایشان و بازدید از مکان‌های تاریخى عازم عربستان مى‌شوند، حاکمان سعودى وزارت خانه مستقلى به نام«حج» تشکیل داده‌اند که وظیفه اساسى و مهم آن رسیدگى به مسائل حج و حجّاج مى‌باشد. تمامى علما و دانشمندان وهّابى، باید آمادگى کامل در جهت برگزارى مراسم را داشته باشند و احکام و سؤالات شرعى حاجیان را طبق مذهب وهّابیت پاسخ گویند. البته اداره ی حرمین شریفین یعنی مکّه و مدینه از وظایف عمده وزارت حج و شؤونات اسلامى است. این وزارت خانه به طور منظّم کتاب‌ها و مجلاتى براى معرفى مکان‌هاى تاریخى و اعمال مذهبى مسلمانان طبق مذهب وهّابیت چاپ، منتشر و توزیع مى‌کند.
سؤال : غیر از اداره ی حرمین شریفین چه نهادهای دیگری زیر نظر وزارت خانه حج قرار دارد ؟
مؤسسات و نهادهاى متعددى مانند: مجلس شوراى الدعوۀ و الارشاد، المجلس الاعلى و الشؤون الاسلامیۀ، ریاسۀ شؤون الحرم المکّى والحرم المدنى، دور الحج فى نشرۀ الدعوۀ، هیئۀ الأمر بالمعروف و النهى عن المنکر، و چندین مجموعه دیگر از مجموعه‌هایی هستند که زیر نظر وزارت حج فعالیت مى‌کنند و هر کدام به سهم خود با برپایى جلسات، سخنرانى‌ها در داخل و خارج کشور، تألیف کتاب و چاپ نشریات و توزیع و اهداى آنان به ویژه در ایام حج یعنی ماه‌هاى ذى القعده و ذى الحجه، به وظایف خود عمل مى‌کنند.
سؤال : قطعاً وهابی‌ها در عربستان برای نهادینه کردن مبانی فکری خود مراکز علمی متعددی را تأسیس کرده‌اند. آیا از دانشگاه‌ها و مراکز علمی آنها آمار دقیقی در دست داریم ؟
بله، آمار به خوبی نشانگر گستره فعالیت‌های علمی وهابی‌ها است که من در این‌جا نگاه کوتاهی از این مراکز علمی‌به خوانندگان رسا ارائه خواهم داد. یکی از این مراکز علمی«جامعۀ ام‌القرى» است که در مکه واقع شده است. این دانشگاه در سال ۱۳۶۹ هـجری ابتدا به صورت کلیۀ الشریعۀ تأسیس و در سال ۱۴۰۱ هـجری با موافقت مجلس الوزراء به جامۀ ام‌القرى تغییر نام داد. هدف از تأسیس این دانشگاه، آموزش زبان عربى و گسترش فرهنگ اسلامى براى برادران و خواهران مى‌باشد و در شهرهاى جدّه و طائف نیز شعبه دارد. دانشکده‌هاى کلیۀ الشریعۀ، مرکز البحوث العلمى، احیاء التراث الاسلامى، مرکز البحوث النفسیۀ و التربویۀ و چندین مرکز دیگر از مجموعه‌هایی هستند که زیر نظر این دانشگاه فعالیت مى‌کنند. این دانشگاه تاکنون کتاب‌ها و مجلات متعددى را چاپ و منتشر کرده است. یکی دیگر از این مراکز علمی الجامعۀ الاسلامیۀ است که در مدینۀ منوّرۀ فعالیت می‌کند. این دانشگاه هم در سال ۱۳۸۰ هـ براى خدمت به جهان اسلام و کمک به آموزش و تربیت علما و مبلّغان مذهبى در شهر مدینه تأسیس شد که تاکنون فعالیت‌هاى فراوانی در زمینه چاپ و نشر کتاب و مجله انجام داده است.از دیگر دانشگاه‌ها می‌توان از دانشگاه الامام محمدبن‌سعود الاسلامیۀ را نام برد که در سال ۱۳۹۴ هـ با هدف خدمت به جهان اسلام در زمینه بحث هاى اسلامى و گسترش و تبلیغ آن در کشورهاى گوناگون تأسیس شد که دانشکده‌هاى مهم کلیۀ اللغۀ العربیۀ، کلیۀ اصول الدین، کلیۀ العلوم الاجتماعیۀ، المعهد العالى للقضاء و مرکز البحوث وابسته به آن هستند که کتاب‌ها و مجلّات گوناگونى در زمینه اهداف خود چاپ و توزیع نموده‌اند. دانشگاه الملک سعود از دیگر دانشگاه‌های این کشور است که از سال ۱۳۹۸ هـ. در زمینه مباحث تربیتى، اقتصادى، ادبى، ادارى، بیمارستانى و سایر علوم فنى مانند زراعت و هندسه تأسیس شد و آثار و تألیفات زیادی به زبان‌هاى عربى و انگیسى منتشر نموده است.دانشگاه جامعۀ الملک عبدالعزیز هم از سال ۱۴۰۵ هـ. تأسیس و در زمینه مباحث اقتصادى و ادارى و آداب و علوم انسانى و زمین شناسى، هندسه و مانند آن فعالیت مى‌کند. از مهم‌ترین مراکز علمى این دانشگاه«مرکز أبحاث الاقتصاد الإسلامى» مى‌باشد که تاکنون ۲۰۷ کتاب و ۲۰ نشریه مهم منتشر نموده و با سازمان کنفرانس اسلامى نیز همکارى دارد.
سؤال : ظاهراً مرکز«رابطۀ العالم الاسلامی» یکی از مهم‌ترین مراکز مذهبی عربستان است ؟
بله، این مرکز در سال ۱۳۸۱ هـجری توسط ملک سعود در مکه افتتاح شد و تاکنون ۳۸ سال از تأسیس آن مى‌گذرد و از پرقدرت‌ترین سازمان‌هاى مذهبى در عربستان به حساب می‌آید.
سؤال : این مرکز چه وظیفه مهمی را به عهده دارد ؟
وظایف مهم این مرکز، آموزش‌هاى اسلامى، چاپ و توزیع قرآن و کتب اسلامى، آموزش زبان عربى، کمک مالى به کشورها و اداره مؤسسات خیریه در سراسر جهان است، البته نهادهایی مانند مجمع فقه اسلامى، شوراى عالى جهانى مساجد، مؤتمر(کنفرانس) تربیت اسلامى، جمعیت اسلامى جوانان زیر نظر این مرکز قرار دارند.
سؤال : بنابر این این مرکز باید هزینه‌های زیادی را برای ترویج وهابیت در دنیا کرده باشد ؟
کاملاً درست است. این سازمان طى ۱۰سال گذشته نزدیک به یک‌میلیارد ریال صرف ساختمان و بناهاى اسلامى و ترویج اسلام سعودى نموده و دولت عربستان مبلغ ۳۵ میلیون ریال به سازمان‌هاى خیریه، بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها در خارج از کشور، ۲۰میلیون ریال به نشر و حفظ قرآن و ارشاد اسلامى کمک کرده است. همچنین بیش از یک‌هزار مسجد و صدها مرکز اسلامى در سراسر جهان زیر نظر این سازمان مشغول فعالیت هستند. علاوه بر این کمک‌هاى این مرکز در کشورهاى دیگر براى احداث ۲ مؤسسه اسلامى، ۱۲۵۹ مسجد، ۱۰۶۹ مدرسه، ۲۰۰ مؤسسه مذهبى، ۱۳۴ دانشگاه، ۴۱ درمانگاه، ۷۶ بیمارستان و یک دانشکده جهان عرب در پاریس هزینه شده است.
سؤال : مراکز مذهبی وهابیت نباید به همین مرکز خلاصه شود ؟
بله، از دیگر مراکز می‌توان به رئاسۀ ادارات البحوث العلمیۀ والافتاء و الدعوۀ والارشاد(هیئۀ کبار العلماء)یا هیئه الأمر بالمعروف والنهى عن المنکر و الجماعۀ الخیریۀ لتحفیظ القرآن الکریم نام برد.
سؤال : عربستان برای نهادینه کردن تفکر وهابیت تا چه‌اندازه از حوزه‌های علمیه و مراکز آموزش دینی استفاده می‌کند ؟
ببینید در کشور عربستان، چیزى بنام حوزه‌هاى علمیه، آن‌گونه که در کشورهاى شیعه‌نشین مرسوم بوده و هست، وجود ندارد. پس از استقرار دولت عربستان سعودى به ویژه در مرحله سوم آن به‌دست ملک‌عبدالعزیزبن‌سعود در سال ۱۳۵۳هـجری دولت تلاش زیادى به عمل آورد تا غیر از مراکز دانشگاهى، مرکزیتى به عنوان حوزه‌هاى علمى مانند حوزه‌هاى علمى شیعه و یا مدارس امام خطیب(الجامعات الاسلامیۀ در عثمانى و جامع الأزهر در مصر) به‌وجود نیاید. در واقع، حوزه‌هاى علمى ـ دینى عربستان، شکل دانشگاهى تکامل یافته است به‌طورى که مروج آیین و مذهب رسمى وهابیت هم هستند. همچنین از گذشته‌هاى دور تاکنون از داخل و خارج عربستان علاقه‌مندان به تحصیل در رشته‌هاى دینى مانند قرآن، تفسیر، حدیث، تاریخِ اسلام و فقه جذب دانشگاه‌هاى این کشور مانند«جامعۀ ام القرى»، «جامعۀ الملک سعود»، «جامعۀ الملک عبدالعزیز» و «جامعۀ الاسلامیۀ فى المدینۀ» مى‌شوند. براى نمونه، دانشگاه اسلامى در مدینه با ۵ دانشکده تخصصى و بخش‌هاى گوناگون وابسته به آموزش دانش‌جویان در شریعت اسلامى، تبلیغ و ارشاد، اصول دین، قرآن و حدیث، حدیث و روایات شریفه، مطالعات اسلامى، زبان عربى و مانند آن مى‌پردازد و فارغ التحصیلان این مراکز علمى به اقامه نماز جماعت در مساجد و تبلیغ مسائل شرعى و دینى در داخل و خارج عربستان مشغول مى‌شوند.
آیا در سؤال : عربستان می‌توان مذهبی به غیر از وهابیت را تبلیغ کرد ؟
در کشور عربستان، هرگونه فعالیت مذهبى خارج از آیین وهابیت ممنوع است و به شدت با آن برخورد مى‌شود. البته در میان وهابیان نیز گرایش‌هاى گوناگون تندرو و افراطى، سنّت‌گرا، معتدل و میانه‌رو وجود دارند.
سؤال : وهابیت تا چه‌اندازه از ابزار رسانه برای ترویج اهداف خود بهره می‌گیرد ؟
حکام وهابى آل‌سعود از تمامى امکاناتى که از استخراج بى‌حد و حساب نفت به دست مى آید، در راه تبلیغ حکومت استبدادى سعودى و آیین منحرف وهابیت استفاده مى‌کنند. یکى از مهم‌ترین فعالیت‌هاى مراکز فرهنگى ـ رسانه‌اى(رادیو، تلویزیون و مطبوعات) تلاش در معرفى نظام حکومتى آل‌سعود و آیین وهابیت به عنوان بهترین تشکیلات ادارى و مذهب مورد علاقه مردم و هماهنگ با قرآن و سنّت نبوى است. هرگونه تحقیق و پژوهشى که همگام این برنامه‌ها باشد تهیه و تنظیم و منتشر مى‌گردد و هرگونه تألیف و تحقیقى که موافق با مذاهب دیگر به ویژه مذهب تشیع دوازده امامى باشد به عنوان انحراف از دین اسلام و بدعت و کفر معرفى و مردم را از نزدیک شدن به آن منع مى‌کنند.
سؤال : فرمودید وهابیت از همه ابزار برای ترویج برنامه‌های خود استفاده می‌کند. آیا وهابیت به تأسیس کتابخانه‌های مجهز هم اقدام کرده است ؟
اتفاقاً یکی از برنامه‌های جدی وهابیت تأسیس کتابخانه‌های مهم است که من تعدادی از این کتابخانه‌هایی را که در کشور عربستان وجود دارد را به شما معرفی می‌کنم. کتابخانه دانشگاه«ملک سعود» در شهر ریاض داراى بیش از ۱۱ میلیون جلد کتاب عربى و فارسى، ۳۰۰۰ نشریه ادوارى، ۸۶۰۰ نشریه دولتى و منابع کمیاب خطى فراوان، کتابخانه عمومى«ملک عبدالعزیز» داراى ۲۰۰۰۰۰ جلد کتاب عربى، انگلیسى و مجموعه زیادى از نسخه‌هاى خطى کمیاب و نشریات ادوارى در موضوعات گوناگون، کتابخانه دانشگاه اسلامى«مدینه منوّره» داراى ۳۳۴۰۰۰ جلد کتاب، نشریه، پایان نامه، اسلاید و میکرو فیلم در موضوعات گوناگون، کتابخانه«انجمن اداره عمومى» داراى بیش از ۱۷۷۰۰۰۰ جلد کتاب عربى، انگلیسى و مجلات دوره‌اى و نشریات دولتى، کتابخانه ملى«ملک فیصل» داراى ۳۷۰۰۰ جلد کتاب به زبان عربى، انگلیسى و فرانسه و کتابخانه ملى «ملک فهد» در حال حاضر، بیش از ۳۰ هزار مدرک و سند پیرامون تاریخ عربستان و توسعه کشور سعودى را نگه‌دارى مى‌کند. اینها از جمله کتابخانه‌هایی هستند که برای حفظ و نگه‌داری از آثار وهابیت در عربستان فعالیت دارند.
سؤال : یکی از مهم‌ترین اقدام‌های وهابیت چاپ و نشر کتب ضدشیعی است، در این رابطه هم توضیحاتی بفرمایید ؟
بله، بخش مهمى از کتاب‌هاى منتشر شده به زبان‌هاى عربى، انگلیسى، فارسى و اردو در چاپخانه‌ها غیر از کتب قدیمى پیشوایان سلفى‌گرى مانند ابن‌تیمیه، ابن‌القیم، ابن‌کثیر و محمدبن‌عبدالوهّاب، اختصاص به ردّ عقاید مذهب شیعه و دشمنى و ضدیت با آن به‌ویژه پس از انقلاب اسلامى ایران دارد که ناشران با دستور حاکمان وهابی با جدیّت زیادى آنها را چاپ و در داخل عربستان و خارج آن در میان مسلمانان و غیرمسلمانان(بیشتر به صورت اهدایى) توزیع مى‌کنند که از برخى از کتاب‌هاى ضد شیعه، که در عربستان چاپ و در سراسر دنیا توزیع مى‌شود، می‌توان به کتاب‌هایی مانند :الشیعۀ و تحریف القرآن نوشتۀ محمد مال الله، کلمات فى کشف الاباطیل والافترائات نوشتۀ عبدالفتاح ابوغدّه، کشف الأسرار وتبرئۀ الأئمۀ الأطهار نوشتۀ السیدحسین الموسوى(عثمان الخمیس)، الاستاذ فى جامعۀ الملک سعود بالریاض، لله ثم للتاریخ (عثمان الخمیس). اُصول مذهب الشیعۀ الإمامیۀ الاثنى عشریۀ، عرض و نقد نوشتۀ الدکتور ناصربن‌عبدالله القفارى در ۳ جلد و کتابهای متعدد دیگر.
سؤال : عمده‌ترین مباحثی که وهابیت در این کتاب‌ها به آن می‌پردازند چیست ؟
یکى از مسائل مهمى که در بیشتر این کتاب‌ها به چشم مى‌خورد و نویسندگان وهابى آن را مطرح مى‌کنند، مسأله اختصاصى دانستن تفسیر اسلام و سنّت نبوى به مرکز وحى(حرمین شریفین) و علما و ساکنان آن است و هرگونه عقیده و فکرى را که خارج از محیط حرمین در سراسر جهان مطرح شود، باطل مى‌دانند. دانشمندان وهابى خود را متولیان و مفسران جهان اسلام مى‌دانند و داعیه رهبرى آن را دارند. آنان با فراخوانى متفکران و دانشمندان جهان اسلام و با در اختیار گذاشتن امکانات(کتابخانه و بودجه) در راه این هدف تلاش مى‌کنند.
سؤال : وهابیت تا چه‌اندازه به مبانی فکری خود مانند ابن‌تیمیه و محمدبن‌عبدالوهاب پایبند است ؟
پایبند بودن وهابیت تا آن جایی است که بخش عمده آثار منتشره آنها درباره جنبش و دعوت سلفى‌گرى و وهابى‌گرى مطابق با آثار ابن‌تیمیه، محمدبن‌عبدالوهّاب و مبارزه با هرگونه نوآورى و مخالفت با افکار پیشوایان سلفى است که براى نمونه مى‌توان به انتشار کتابى با عنوان«حوارٌ هادىٌ مع محمد الغزالى، وقفات مع کتاب السنّۀ النبویۀ» چاپ دارالوطنِ الریاض تألیف سلمان‌بن‌فهدالعودۀ اشاره کرد که در مخالفت با افکار نویسنده پرآوازه معاصر مصرى(الشیخ محمد الغزالى) نوشته شده است. الشیخ محمد الغزالى نویسنده‌اى است که به بحث‌هاى عقلى و علمى پرداخته و طرفدار نوآورى فرهنگى در جهان امروز، مدافع انقلاب اسلامى ایران و امام خمینى(قدس سره) و مخالف وهابیان است.
سؤال : تبلیغ وهابى‌گرى در خارج از عربستان تا چه‌اندازه به خواسته‌های تفرقه افکنانه دشمنان اسلام کمک می‌کند ؟
تبلیغ وهابیت در کشورهاى اسلامى مسأله واقعاً جدى است. غیر از انحرافات اساسى این فرقه که از آراء و پندارهاى پیشوایان سلفى‌گرى(ابن‌تیمیه و محمدبن‌عبدالوهّاب) نشأت گرفته است، از سوى دیگر به عنوان ابزارى در دست استعمارگران و سیاست‌هاى شیطانى امریکا و انگلستان قرار دارد و یکى از عوامل اصلى ایجاد اختلاف و تفرقه میان مسلمانان به‌شمار می‌رود. تفرقه در دنیاى اسلام، خواست استکبار جهانى به سرکردگى امریکا است و در اثر همین اختلاف، دشمنان اسلام و مسلمانان بیش‌ترین بهره‌بردارى را از ذخایر مادى و معنوى کشورهاى اسلامى و از سلطه و نفوذ بر مناطق مسلمان‌نشین کرده‌اند.
سؤال : به نظر می‌رسد وهابیت علاوه بر دشمنی با شیعیان، دشمنی به خصوصی هم با انقلاب اسلامی داشته باشد ؟
مطلبی که شما می‌فرمایید کاملاً درست است. دشمنى و خصومت وهابیان با تشیع دوازده امامى و انقلاب اسلامى قابل کتمان نیست. پیش از پیروزى انقلاب اسلامى تاکنون، از سوى دستگاه‌هاى تبلیغاتى و انتشاراتى و مراکز علمى و تبلیغى وهابیت صدها و هزاران جلد کتاب و نشریه در تبلیغ وهابیت و دشمنى با تشیع و اهل‌بیت(ع) چاپ و در کشورهاى ایران(مناطق سنّى‌نشینِ شرق و غرب) پاکستان، عراق، سوریه، لبنان، هند، اردن و افغانستان، مصر، لیبى، الجزایر، مغرب، ترکیه، کشورهاى آسیاى میانه، تاجیکستان و کشورهاى قاره اروپا و امریکا توزیع و تبلیغ شده و مى‌شود.
تربیت مبلغان مذهبى داخلى و خارجى در دانشگاه‌هاى عربستان جایگاه ویژه‌اى دارد. مبلغانى که پس از طى دوره‌‌هاى لازم، آیین و مرام وهابیت را فرا گرفته و براى معرفى وهابی‌گرى و مبارزه با افکار تشیع و ایران اسلامى به سراسر دنیا اعزام مى‌شوند. فعالیت‌هاى تبلیغى وهابیان در مناطق شیعه‌نشین منطقه شرقى عربستان مانند قطیف، احساء، دمام و ظهران نیز کم نیست. در این مناطق تمام مسؤولان ادارى ـ سیاسى و فرهنگى از طرف‌داران حکومت سعودى انتخاب مى‌شوند و حتى معلمانِ مدارس و امامانِ مساجد نیز باید گرایش به آیین وهابیت داشته باشند. شیعیان حق تبلیغ فرهنگ و آداب و رسوم شیعى در عبادات دینى و آموزش آن را ندارند و در صورت مشاهده به سخت‌ترین نوع با آنها برخورد مى‌شود.
سؤال : چه کشورهایی بیشتر تحت تاثیر برنامه‌های تبلیغی وهابیت قرار دارند ؟
یکی از کشورها همین کشور پاکستان است. کشور اسلامى پاکستان با چهار ایالت پنجاب، سرحد، سند و بلوچستان در همسایگى شرقى ایران با فرهنگ سنتى ـ اسلامى و حاکمیتى حزبى، همواره مورد طمع و تجاوز استعمارگران خارجى بوده است. این کشور به دو دلیلِ فقر فرهنگى و نفوذ روحانیان متعصّب و مخالف شیعه یکى از عمده‌ترین مراکز تبلیغ وهابیت در بین کشورهاى اسلامى است. گروه‌هاى پاکستانى وهابی مذهب، گاه به صورت حزب سیاسى، با نفوذ در دولت و گاه به صورت گروه‌هاى فرقه‌گراى تروریستى و گاه به صورت فعالیت‌هاى فرهنگى عمل مى‌کنند. از طرف دیگر بخش زیادى از روحانیان طرفدار آیین وهابیت در پاکستان، دروس دینى خود را در کشور عربستان گذرانده و یا با حمایت مالى و سیاسى و فرهنگى سعودیان به مسؤولیت‌ها و منصب‌های مهم دست پیدا کرده‌اند.
سؤال : شاید بتوان نمونه کامل جریان وهابیت در پاکستان را به سپاه صحابه منسوب دانست ؟
بله، گروه سپاه صحابه نمونه کامل یک حزب تفرقه‌گرا و مورد حمایت عربستان در پاکستان است. این حزب در سال ۱۹۸۴میلادی توسط فردى به نام«حق نواز جنگاوی» در شهر جهنگ(ایالت پنجاب) در زمان حکومت ژنرال ضیاءالحق تأسیس و با سرعتى بى‌سابقه در سراسر کشور گسترش یافت. که مراکز فعالیت سپاه صحابه شهرهاى سیالکوت، فیصل‌آباد، جهنگ و مانند آن است که قبلاً محل فعالیت فئودال‌هاى شیعه مذهب بوده و تأسیس سپاه صحابه یکى از ابزارهاى فئودال‌هاى سنّى مذهب در مبارزه با شیعیان است.
سؤال : آنچه از نام این گروه افراطی پیدا است خود را منسوب به صحابه اهل سنت می‌دانند ؟
درست است. یکى از شعارها و اهداف تأسیس سپاه صحابه، دفاع از احترام به صحابه و مبارزه با افکار شیعیان به بهانه مخالفت با صحابه و انقلاب اسلامى ایران است. تبلیغات گسترده و گمراه کننده آنها و کارهایى مانند آدم ربایى، سرقت مسلحانه، ترور، کشتار جمعى، بمب‌گذارى و اعمال وحشیانه دیگر باعث ایجاد وحشت و دلهره در بین شیعیان شده است. البته این مطلب را هم باید بگویم که سپاه صحابه گروهک‌هاى وابسته دیگرى را که در جهت اهداف آنها تلاش مى‌کنند، مانند گروه«سوار اعظم» به رهبرى مولانا اسفندیار و سلیم الله خانى و گروه«حرکۀ الانصار و تنظیم الدعوۀ» تأسیس نموده است.
سؤال : آیا گروه طالبان برای همین اهداف در افغانستان شکل گرفت ؟
گروه طالبان از قوم پشتون، بزرگ‌ترین قوم افغانستان هستند که به دست ارتش سپاه صحابه، جمعیت العلماى پاکستان و مدارس دیوبند(محل آموزش اندیشه‌ها وهابیان) شکل گرفت. هر چند طالبان، مدعى استقرار شریعت محمدى(ص) هستند و خود را حنفى مذهب و صوفى مشرب قلمداد مى‌کنند، ولى اعمالشان نشان دهنده احیاى سنّت‌هاى قومى و قبیله‌اى۲۵۰سال گذشتۀ پشتون‌ها مى‌باشد. این باورها و سنت‌ها شباهت زیادى با عملکرد وهابیان دارد به‌طورى که شواهد موجود نشان از حمایت کامل سیاسى، فکرى و اقتصادى عربستان از آنها دارد. عربستان از زمان‌هاى گذشته، به‌ویژه در زمان اشغال کشور افغانستان توسط شوروى(سابق) به دللایل عمده‌ای به مسائل این کشور توجه داشت است.
سؤال : آیا نشانه‌های از فعالیت وهابیت در کشور ما هم دیده شده است ؟
متأسفانه کشور ما هم مردم سنّى مذهبِ ساکن در مناطق مرزى از تبلیغات سعودیانِ وهابی در امان نمانده‌اند و این مسأله پس از پیروزى انقلاب اسلامى تشدید شده است. در مدارس علمیه اهل سنّت، دیده شده است که کتاب‌هاى ابن‌تیمیه و محمدبن‌عبدالوهّاب به صورت آشکار براى طلاب تدریس و دیگر کتاب‌هاى وهابیان به صورت اهدایى میان طلاب و روحانیان منطقه توزیع مى‌شود. جزایر قشم و کیش به دلیل نزدیک بودن به کشورهاى خلیج فارس و شنیدن و دیدن صدا و تصویر رادیوها و تلویزیون‌هاى منطقه، که آیین وهابیت را تبلیغ و از نظام شیعى حاکم بر ایران اسلامى انتقاد و بدگویى مى‌کنند، نیز در معرض آسیب و حتى خطر گرایش قرار دارند.
با تشکر از جناب عالی که در این گفت‌و گو شرکت کردید.
من هم متشکرم، موفق باشید.
