« ابدال » در احادیث پیامبر و آلش(علیهم السلام)، صفت ستوده یاران مهدى(علیه السلام) است، که سى نفر یا بیش ترند که مهدى با آنها دیدار مى کند و در زمان غیبت، با آنها همکارى دارد .
آنها جزء ۳۱۳ نفر یار خاص او هستند که هنگام ظهور، با امام بیعت مى کنند . از جمله آنها ابدال شام و نجیبان مصر و عصائب ( گروه هاى کوچک و زاهدان ) عراق و دیگرانند .
این مفهوم اَبدال است که پیامبر و عترتش در مورد آنها سخن گفتهاند .
اما بنگرید « کعب الاحبار » و راویان خلافت، چه بر سر این احادیث آوردهاند؟!
اینها گمشده خود، براى ستایش معاویه و اهالى شام را در احادیث ابدال یافتهاند و با خیال بافى، فضائلى براى اهل شام ساخته و پرداختهاند که آنها را ابدال خدا روى زمین معرفى مى کند ! سپس پیروانشان، متصوفه، این احادیث را براى شیوخ خود، شاخ و برگ داده، آنها را اولیاء الله اَبدال به جاى یاران امام مهدى(علیه السلام) قرار دادهاند !
بنابراین، احادیث بسیارى درباره ابدال از زبان پیامبر(صلى الله علیه وآله)، وارد منابع مسلمانان شد که مدعى است، تمام ابدال در شام هستند . اما بعد کوتاه آمدند، و گفتند که عده کمى از دیگر مناطق مسلمان نشین هم از ابدال هستند ولى باز هم بیشتر آنها از شام هستند .
در آغاز کار، تعداد ابدال را در هر عصر، سى نفر قرار دادند، بعد به چهل، شصت، هشتاد، سیصد و پانصد نفر افزایش دادند . همچنین مقام ابراهیم(علیه السلام) را به آنها داده و گفتهاند که ابدال با او برابند . اما بعد فروتنى کرده و گفتند که شبیه ابراهیم است چرا که قلب هایشان مانند قلب حضرت ابراهیم سلیم است ! ابوهریره مى گوید : زمین خالى از سى نفر شبیه ابراهیمِ خلیل الرحمان نمى ماند، به برکت وجودشان، مردم یارى شده و رزق و روزى داده مى شوند و باران مى بارد . ( الجامع الصغیر ۲/۴۲۲ ) .
برخى از این روایات جعلى را، از زبان على(علیه السلام) و عباده بن صامت(رحمه الله) گفتهاند . عباده بن صامت تا زمانى که از دنیا رفت، به دشمنى با عثمان و معاویه و بنى امیه معروف بود .
در تاریخ دمشق به نقل از على(علیه السلام) آمده است : ابدال در شام اند و تعدادشان اندک است . به گفته کعب، ابدال سى نفرند . در فضائل الشام به نقل از على(علیه السلام) آمده است : به تمام اهل شام دشنام نده که ابدال در میان آنها هستند . حاکم از على(علیه السلام)آورده است : به اهالى شام دشنام ندهید و فقط ظالمانشان را لعن کنید، چون ابدال از میان آنها هستند .
احمد از عباده بن صامت به نقل از پیامبر آورده است : ابدال این امت، سى نفر مانند ابراهیم خلیل الرحمانند . هر وقت یکى بمیرد، خدا یکى دیگر را به جایش جایگزین مى کند .
مجمع الزوائد ۱۰/۶۲ ( که توثیق کرده ) نوادر الأصول /۶۹ ; تهذیب ابن عساکر ۱/۶۱ و ۶۲ ; المقاصد الحسنه /۸; جامع الصغیر ۱/۴۷۰ ( که صحیح دانسته ) جمع الجوامع ۱/۶۶۱ ; کنز العمال ۱۲/۱۸۵ ; فیض القدیر ۳/۱۶۸; کشف الخفا ۱/۲۱۴ ; کرامات الأولیاء /۳۲ ; مسند شاشى ۳/۲۱۵ ; جامع المسانید ۷/۱۳۵ ; مسند جامع ۸/۱۱۲ ; در المنتثره /۱۴۸ .