موعود پایگاه اینترنتی موعود
یک تحلیلگر مسایل ترکیه با بیان اینکه برای ترکیه حضور داعش در منطقه که بخشی از کوبانی و عفرین را در اختیار دارد تهدید کمتری نسبت به کردها به حساب می آید اظهار کرد: ترکیه از این جهت که در صورت تسلط کامل داعش بر مناطق کردی کوبانی و عفرین زمینه های ایفای نقش این کشور در سوریه محدود خواهد شد، احساس نگرانی می‌کند از این رو ترکیه در کنار حمایت هایش از داعش می‌کوشد تا از غلبه کامل این گروه بر مناطق کردی جلوگیری کند.
اشرفی اظهار کرد: شاید بتوان تحرکات اخیر ترکیه در مرزهای سوریه را بیشتر دارای برد تبلیغاتی در داخل ترکیه دانست از آن جهت که بتواند زمینه های بروز تحرکات کردی را در درون مرزهای خود کنترل کند.
متن گفت و گوی شفقنا با حسن اشرفی در ادامه می خوانید:
*از زمان ورود نیروهای کرد به مناطق مرزی سوریه رسانه های ترکیه اعلام کردند اکنون وقت دخالت نظامی در سوریه فرا رسیده است. ترکیه تاکنون بارها اعلام کرده است که قصد ایجاد یک منطقه حائل در کنار مرزهای خود با سوریه را دارد اما اقدامی نکرده است. آیا این بار این دخالت صورت می‌گیرد؟
اشرفی: اواخر ماه گذشته بود که همزمان با توفیقات سیاسی حزب کردی دموکراتیک خلق ها در انتخابات پارلمانی ترکیه، کردهای سوریه نیز توسط یگان ویژه مدافع خلق شاخه نظامی حزب اتحاد دموکراتیک کرد سوریه توفیقاتی نظامی را در تل ابیض که توسط داعش اشغال شده بود به دست آوردند و توانستند طی چندین حمله این شهر را از نیروهای داعش باز پس گیرند. منطقه تل ابیض که کردها آن را گری سپی می نامند در مرز سوریه وترکیه قرار دارد و شهر آقچه قلعه نقطه مقابل آن در خاک ترکیه به حساب می آید که نیروهای داعش در زمان تسلط بر این شهر از طریق تونل مهمات و نیروی انسانی را از ترکیه به تل ابیض منتقل می‌کردند و این مکان را به مهم ترین منطقه انتقال سلاح و مهمات از ترکیه به استان رقه در سوریه تبدیل کرده بودند. بازپس گیری تل ابیض از سوی اکراد سوریه سبب شد تا زمینه یکپارچگی کانتون های کردنشین کوبانی به مرکزیت کوبانی و جزیره به مرکزیت قامیشلو به یکدیگر فراهم شود و نزدیک به نیمی از مرزهای ترکیه در اختیار کردهای سوریه قرار گیرد. ترکیه که کردهای این مناطق را شاخه سوری کردهای پ.ک. ک می داند یکپارچگی این مناطق را زمینه ساز تشکیل یک دولت کردی در مرزهای خود می داند و از این رو آن را تهدیدی برای امنیت ملی خود تعریف کرده است. برای ترکیه تشکیل حکومت کردی در این مناطق آغازی برای مطالبات جدید کردی در این کشور به ویژه بعد از توفیقات اخیر کردها در انتخابات پارلمانی خواهد بود. ترکیه همچنین می‌کوشد تا نگرانی های خود را با برخی ادعاها نظیر تغییر بافت جمعتی منطقه یا همان پاکسازی قومی اعراب و ترکمن ها و نیز ورود آوارگان سوری به مرزهای خود توجیه کند. در کنار فضای رسانه ای گسترده ای که مطبوعات ترکیه درباره تحولات شمال سوریه ایجاد کرده‌اند دولت ترکیه نیز تلاش کرده است تا تمهیدات نظامی را در مرزهایش با سوریه افزایش دهد و سخن از مداخله نظامی آنکارا در شمال سوریه در هفته های اخیر بیش از همیشه رسانه های ترکیه را به خود مشغول داشته است. به ویژه با دستوری که داوداغلو نخست وزیر ترکیه به ارتش این کشور مبنی بر آمادگی در مرزهای سوریه صادر کرده است گمانه زنی ها درخصوص افزایش احتمال حضور نظامی ترکیه در سوریه (برای مقابله با تسلط نیروهای کرد بر شمال این کشور و ایجاد یک منطقه حائل میان سوریه و ترکیه) را شدت بخشیده است. در این میان داعش که نمی خواست خود را شکست خورده مطلق صحنه میدانی سوریه ببیند حملاتی را علیه شهر کوبانی یا عین العرب تدارک دید که این حملات از سوی کردهای سوریه دفع شد و این گروه تکفیری در تصرف این شهر کردنشین ناکام ماند. برای ترکیه حضور داعش در منطقه که بخشی از کوبانی و عفرین را در اختیار دارد تهدید کمتری نسبت به کردها به حساب می آید با این حال ترکیه از این جهت که در صورت تسلط کامل داعش بر مناطق کردی کوبانی و عفرین (که اکنون در اختیار دیگر گروه های تروریستی تحت حمایت مستقیم ترکیه نظیر جیش الفتح و جبهه النصره قرار دارد) زمینه های ایفای نقش این کشور در سوریه محدود خواهد شد، احساس نگرانی می‌کند از این رو ترکیه در کنار حمایت هایش از داعش می‌کوشد تا از غلبه کامل این گروه بر مناطق کردی جلوگیری کند. در واقع ترکیه به نوعی می‌کوشد تا موقعیت میدانی نیروهای درگیر در صحنه شمالی سوریه را به سود گروه های تروریستی تحت حمایت مستقیم خود نگاه دارد.
*زمزمه های حمله ترکیه به خاک سوریه در حالی قوت گرفته است که مخالفت های سیاسی و داخلی زیادی در این رابطه وجود دارد با وجود این زمینه های حمله به خاک سوریه وجود دارد؟
اشرفی: به نظر می رسد در میان مقامات سیاسی و نظامی ترکیه برای حمله به سوریه اختلاف نظر وجود دارد. ارتش ترکیه در حال حاضر آمادگی مداخله مستقیم در صحنه سوریه را ندارد. تا جایی که فرمانده ارتش ترکیه نجدت ازال دستور شفاهی داوداغلو را برای مداخله در سوریه نپذیرفت و نخست وزیر را مجبور کرد تا دستور آمادگی ارتش برای مداخله مستقیم در سوریه را کتبا به وی ابلاغ نماید. علی رغم آماده باش نظامی ترکیه در مرزهای سوریه و گمانه زنی ها پیرامون احتمال مداخله نظامی ارتش ترکیه در شمال سوریه می توان گفت ترکیه در حال حاضر زمینه ای برای مداخله یکجانبه نظامی در خاک سوریه ندارد چرا که مخالفت های منطقه ای و فرا منطقه ای با این اقدام از یک سو و مخالفت های داخلی کردهای ترکیه با حمله به کردهای سوریه و احتمال بروز درگیری های داخلی در مناطق کردنشین ترکیه از سوی دیگر (همانند زمانی که شهرهای کردنشین ترکیه به سبب حمایت آنکارا از داعش شاهد درگیری های خونین و تظاهرات های گسترده و متعددی بود) هزینه های آنکارا را برای حمله به سوریه افزایش خواهد داد. شاید بتوان تحرکات اخیر ترکیه در مرزهای سوریه را بیشتر دارای برد تبلیغاتی در داخل ترکیه دانست از آن جهت که بتواند زمینه های بروز تحرکات کردی (به دنبال موفقیت های اخیر کردها در شمال سوریه) را در درون مرزهای خود کنترل کند. از سوی دیگر و در شرایطی که هنوز دولت ائتلافی در ترکیه تشکیل نشده است این امکان برای ترکیه وجود ندارد که بتواند آغازگر جنگی با هزینه ها و عواقبی نامعلوم در سوریه باشد و بیشتر به نظر می رسد اقدام اخیر دولت ترکیه در افزایش تحرکات نظامی در راستای کشاندن ترکیه به نوعی فضای امنیتی قابل ارزیابی است تا از چنین فضایی برای تشکیل دولت ائتلافی بهره برداری سیاسی کند به گونه ای که یا با گرفتن امتیازات حداکثری از احزاب رقیب آن ها را وادار به تشکیل دولت ائتلافی مطلوب آک پارتی نماید یا تشکیل دولت به بعد از انتخابات زودهنگام پارلمانی موکول شود که در این شرایط نیز وضعیت امنیتی در کشور می تواند بیشترین کمک را به حزب عدالت و توسعه نماید تا این گونه کشور را در شرایط بحرانی نشان داده و رای حداکثری مردم ترکیه را به سود خود جلب کند.
* دخالت ترکیه در سوریه چقدر می تواند مانع از تشکیل دولت مستقل کرد در سوریه شود؟
اشرفی: ارتش ترکیه برای این که بتواند مانع از تشکیل حکومت کردی در شمال سوریه شود باید تا عمق ۴۰ کیلومتری خاک سوریه نفوذ کند و مناطق کوبانی، عفرین و طرابلس را برای مدتی تحت کنترل خود درآورد. در این صورت می تواند به ایجاد منطقه ای حائل امیدوار باشد. از سوی دیگر گروه های کردی در ترکیه و سوریه نسبت به اقدامات مداخله آمیز ارتش ترکیه در شمال سوریه هشدار داده‌اند و آنکارا به خوبی می داند که در صورت ورود نظامی در این مناطق کار آسانی را برای تسلط بر این مناطق پیش روی نخواهد داشت.
* عده ای از کارشناسان بر این باور هستند دخالت نظامی ترکیه به روند آشتی صلح ترکیه با کردها پایان خواهد داد و خشونت کردها علیه این کشور را افزایش می دهد؟ نظر شما در این زمینه چیست؟
اشرفی: به هر روی دخالت نظامی ترکیه در سوریه می تواند هزینه های سنگینی را بر دولت آنکارا تحمیل کند. تبعات داخلی حمایت آنکارا از داعش در مساله کوبانی در ماه های پایانی سال ۲۰۱۴ نشان داد که مناطق کردنشین ترکیه با حساسیت زیادی تحولات مناطق کردنشین سوریه را دنبال می‌کنند و ورود نظامی ترکیه به شمال سوریه می تواند اوضاع داخلی ترکیه به ویژه در مناطق کردنشین این کشور را بحرانی سازد به ویژه که گروه های کردی این مناطق به دولت آنکارا هشدار داده‌اند در صورت ورود ترکیه به خاک سوریه با مقاومت آنها مواجه خواهد شد. حزب دموکراتیک خلق در این میان تلاش می‌کند تا نقش میانجی سیاسی را ایفا کند و از بروز بحران کردی در ترکیه و کل منطقه جلوگیری نماید تا فرایند صلح کردی به مخاطره نیفتد. با این حال به نظر می رسد ترکیه به دنبال آن است تا بیش از آن که به فکر حمله نظامی‌به مناطق کردنشین سوریه باشد بر فضای رسانه ای این روزهای ترکیه سوار شده و بهره برداری های سیاسی خود را از این شرایط انجام دهد.
* به نظر شما نظام حاکم و قدرت های منطقه ای چه موضعی علیه دخالت احتمالی ترکیه در سوریه خواهند گرفت؟
اشرفی: ایالات متحده، داعش را تهدیدی برای منافع خود می داند و از نیروهای کرد شمال سوریه حمایت نظامی‌به عمل آورد و مواضع داعش را در این مناطق بمباران کرد. آمریکا همچنین تهدیدی را از جانب کردهای سوریه متوجه ترکیه نمی داند و با اقدام نظامی ترکیه علیه سوریه مخالف است. در این راستا داوداغلو نخست وزیر و ژنرال نجدت ازال فرمانده ارتش ترکیه از مشورت ترکیه با کشورهای آمریکا، روسیه و ایران خبر دادند که این موضوع نشان می دهد آنکارا به خوبی از موضع مخالف این کشورها با اقدام نظامی‌یکجانبه خود علیه سوریه آگاه است.
