موعود پایگاه اینترنتی موعود
یک کارشناس آینده‌پژوهی با بیان “به‌شدت نگران «تله جمعیتی» یا تله باروری پایین کشور هستیم”، گفت: دهه‌شصتی‌ها بزرگترین نعمت و موهبت این کشورند، سناریوی طلایی امید به آینده فقط با ورود دهه‌شصتی‌ها به گود مدیریت، تحول و جریان‌سازی میسر می‌شود.
مریم اردبیلی با اشاره به زمان اندک کشور برای فرهنگ‌سازی در زمینه افزایش فرزندآوری اظهار کرد: کار فرهنگی زمان‌بر و زمان فرصت پنجره‌ای ما اندک است، بعد از این زمان طلایی، باید ۱۰۰ برابر آنچه الآن می‌توانیم هزینه و سرمایه‌گذاری و فرهنگ‌سازی کنیم تا به میزان نصف آنچه انتظار می‌رود جمعیت اضافه کنیم لذا ما این فرصت دو دهه را باید هرطور که می‌شود غنیمت بشماریم.
اردبیلی افزود: بهترین اتفاقی که می‌تواند بیفتد این است که سیاست‌ها همین امروز محقق شود، دولت و مردم عزم ملی داشته باشند و کنش اجتماعی اتفاق بیفتد، در این صورت انتظار آن می‌رود که تا ۱۰ سال آینده این رقم بالا بیاید و به نرخ رشد جایگزین برسد، بدترین سناریو هم این است که هیچ کاری نکنیم و بگذاریم وضعیت به همین شکل پیش برود؛ در آن صورت همین دهه‌شصتی‌هایی که الآن در سن فرزندآوری هستند، نخستین سالمندان مواجه‌شونده با سونامی سالمندی هستند که آن موقع خواهند گفت “کاش آن سال‌ها لااقل یک فکری به حال خودمان می‌کردیم”.
این کارشناس آینده‌پژوهی تصریح کرد: تا سال ۹۰ خیلی‌ها عقیده داشتند که “اگر ما دخالتی نکنیم جمعیت کم می‌شود اما خودش با خودهوشمندی و خودتنظیمی‌بالا می‌آید”! می‌گفتند که “جمعیت دیگر از این پایین‌تر نمی‌رود و به‌سمت نرخ جایگزین می‌رسد”! ما از سال ۹۰ به دوستان گفتیم که “یک نگرانی داریم چون انتظار داشتیم که در اوج باروری دهه‌شصتی‌ها به بالای نرخ جایگزین برسیم اما نرسیدیم! پس احتمال می‌دهیم آن اتفاقی که در انتظار آن هستیم، نیفتد”.
اردبیلی ابراز کرد: متأسفانه همین‌طور شد و ما ظرف چهار سال گذشته تعداد موالیدمان به‌شدت روند کاهشی داشت؛ یک اتفاق دیگری هم هست که ما به‌شدت نگران آن هستیم و آن «تله جمعیتی» و یا تله باروری پایین است، ما خیلی از کشورها را داریم که وقتی رفتند زیر نرخ جمعیتی ۱.۵ حتی با وجود سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات تشویقی دیگر بالا نیامدند مثل کشورهای جنوب شرقی آسیا و روسیه!
این کارشناس مسائل خانواده خاطرنشان کرد: ما قبل از تله جمعیتی با سیاست‌های کم‌هزینه‌تر می‌توانیم نرخ باروری را بالا ببریم اما وقتی وارد تله جمعیتی شدیم این کار به‌مراتب سخت‌تر و پرهزینه‌تر می‌شود، از این جهت با اینکه می‌دانیم کار فرهنگی زمان‌بر است اما امیدواریم با ترکیب اقدامات از بالا به پایین حکومتی و تقنینی که کمک‌کننده باشد و با کنش مردمی آن سناریوی نسبتاً مطلوب برای‌مان رقم بخورد.
وی اضافه کرد: اما هرچه آیتم‌های مهم زیربنایی از قبیل داشتن مادری سالم و بانشاط، آگاهی والدین، الگوی درست و باورپذیری را از قلم بیندازیم این سناریو خوب محقق نمی‌شود و ما به‌سمت سناریوی نامطلوب می‌رویم در حالی که هدف ما کیفیت خوب جمعیت و زندگی مطلوب است؛ لذا در راستای اهداف تعیین‌شده دهه‌شصتی‌ها بزرگترین نعمت و موهبت این کشورند، ما اگر سناریویی داریم به‌عنوان سناریوی طلایی امید به آینده فقط به این امید است که دهه‌شصتی‌ها وارد گود مدیریت و تحول و جریان‌سازی شوند، اما دو اتفاق باید در اینجا اصلاح شود؛ یکی نگاه تحقیرآمیز دهه‌شصتی‌ها به خودشان و دیگر اینکه با جنگندگی وسط گود بیایند.
این پژوهشگر مسائل زنان با اشاره به اینکه دهه شصتی‌ها باید از نگاه کلیشه‌ای به خوشبختی و سعادت فاصله بگیرند، تأکید کرد: آنها باید خلاق و نوآور باشند چنانکه در نوجوانی و ابتدای جوانی چنین تحول‌خواهی داشتند اما وقتی در مسیر زندگی افتادند خودشان هم کلیشه‌ای شدند، این انرژی و توان دهه‌شصتی‌ها اگر از این کلیشه‌ها بگذرد جهانی را متحول می‌کند.
اردبیلی عنوان کرد: جوانان باید قبل از تشکیل خانواده به نقش پدری و مادری خودشان و اینکه حتی همسرمان را با این دید نگاه کنیم که آیا پدر یا مادر خوبی هم هست جدی‌تر فکر کنند؛ البته یک اشکالی هم پیدا کردیم و آن تفکیکی شدن تفکر ماست که وقتی تحصیل می‌کنم نباید ازدواج کنم، وقتی ازدواج می‌کنم، نباید تحصیل کنم یا زمانی که کار می‌کنم نباید بچه‌دار شوم، خصوصاً در خانم‌ها که نقش‌های متفاوتی ایفا می‌کنند این خیلی دیده می‌شود.
وی افزود: اما خود ما هم نباید زندگی را رها کنیم، نباید مسیر طبیعی زندگی را به‌خاطر پیشرفت‌های مقطعی تعطیل کنیم، گاهی می‌شود چیزهایی را به‌صورت مقطعی عقب و جلو کرد اما اینکه من کلاً ۱۰ سال این مسیر را تعطیل کنم درست نیست، باید دیدمان را به معنای زندگی عوض کنیم و بدانیم دنیایی از امکانات باعث خوشبختی ما نخواهد شد.
مدیرکل بانوان و خانواده استان فارس یادآور شد: از طرف دیگر حمایت بزرگتری از طرف جامعه مطرح است، مثلاً من که خانمی‌بازنشسته هستم می‌توانم به خانم‌های جوان فامیل بگویم “من این کارها را برایتان انجام می‌دهم تا شما راحت‌تر به دیگر امور رسیدگی کنید”، یا بزرگ خانواده با ریش‌سفیدی مشکلات جوانان را حل کنند تا آنها هم بیشتر به فرزندآوری فکر کنند و اینها زشت شمرده نشود؛ اینها اتفاقاتی است که می‌تواند در جامعه پیرامونی ما بیفتد، می‌خواهم بگویم باید کاری کنیم که مادر ما وقتی از خانه بیرون می‌رود فکر کند که خودش و فرزندش در جامعه پذیرفته‌شده هستند.
منبع: تسنیم
