موعود پایگاه اینترنتی موعود
روز ۲۵ ذیقعده دَحوالارض یعنی زمان گسترش یافتن زمین است، در این روز آبها و ناهمواریهای بسیار زمین به گونه‌ای خشک و هموار شد تا برای سکونت مهیا شود.
*****
در آغاز، تمام چهره زمین را آب فرا گرفته بود. همه جا آب بود؛ بی حتی یک تکه کوچک خشکی؛ بی هیچ ارتفاع و پستی و بلندی. صاف، یکدست و شفاف. یک اقیانوس یکپارچه بود و دیگر هیچ.
پس چون خداوند اراده فرمود تا خشکی را بیافریند به بادها فرمان داد بر صورت آب کوبند تا موجها از آن برخیزد. پس موجهایی بزرگ پدید آمد. موجهای بزرگ، بلند بلند، سرفراز کردند و کف بر دهان آوردند و غریو ترسناک خروششان در فضای تهی پیرامونشان طنین افکند.
پس به اراده او، کوهی از کف، در محل کعبه بر هم آمد و خشکی از پای آن گستردانیده شد و بدین سان، نخستین رحمت الهی بر زمین نازل گشت. و اولین نقطه ای که از زیر آب سر بیرون آورد همان مکان مقدس کعبه و بیت الله الحرام بود . این واقعه نشان دهنده اهمیت این نقطه و مرکزیت آن برای همه عالمیان است.
و خداوند خشکی را از محل کعبه تا «منا» گستراند و آن را تا «عرفات» پیش برد و این چنین بود که زمین چهره نمایاند.
و زمین این چنین پاک و مطهر بود که آدم ابو البشر (ع) پا بر آن نهاد.
پس سالها و قرنها بگذشت و بشر قدر نعمت ندانست و خداوند بر او خشم گرفت و زمین بار دیگر چهره در نقاب آب کشید و به اراده او، از ناپاکیها تن شست و آغوش خویش را بر یاران نوح (ع) گشود.
و در همین روز بود که خلیل خدا، ابراهیم (ع)، چشم بر جهان گشود و زمین را به قدم خویش پربرکت ساخت. و شگفت آنکه ابراهیم مولود روز «دحو الارض» به نقطه سرآغاز «دحو الارض» فرستاده شد تا خانه کعبه، اولین خانه مبارک هدایت و رحمت و برکت را بنا کند.
و باز در چنین روزی بود که روح خدا، عیسی مسیح (ع) به قدرت الهی از مریم دوشیزه، زاده شد. و در زمان رسول مکرم اسلام صلی الله علیه و آله خروج ایشان از مدینه به همراه هزاران حاجی به سوی مکه، به قصد حجه الوداع. در این سفر وجود مقدس امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) و حضرت زهرا (سلام الله علیها) و نیز تمامی همسران و بسیاری از اصحاب پیامبر (صل الله علیه وآله و سلّم) نیز ایشان را همراهی می‌کردند.پس می رسیم به وقت آخرالزمان. در روایتی نیز آمده است که قائم (عج) در همین روز قیام خواهد کرد….
معنای دحوالارض
“دَحو” به معنای گسترش است و بعضی نیز آن را به معنای تکان دادن چیزی از محلِ اصلی تفسیر کرده‌اند. منظور از دحوالارض (گسترده شدن زمین) این است که در آغاز، تمام سطح زمین را آب فراگرفته بود.
این آب ها، به تدریج در گودال های زمین جای گرفتند و خشکی ها از زیر آب سر برآوردند و روز به روز گسترده تر شدند. از طرف دیگر، زمین در آغاز به صورت پستی ها و بلندی ها یا شیب های تند و غیرقابل سکونت بود. بعدها باران های سیلابی مداوم باریدند، ارتفاعات زمین را شستند و دره ها گستردند. اندک اندک زمین های مسطح و قابل استفاده برای زندگی انسان و کشت و زرع به وجود آمد. مجموع این گسترده شدن، “دَحو الارض” نامگذاری می‌شود.
دحوالارض روزیست که زمینها از زیر خانه خدا کشیده شده و پهن گردیده است چون اول جایى که از زمین خلق شد، موضع خانه کعبه بود و لذا کعبه را أُمُّ القُرى مى گویند.(وقایع الایام، صفحه ۱۰۱)
«دحو الارض» نیز از آن‌گونه نسیم‌هایی است، که سالی تنها یک‌بار می‌وزد. تکرار دوباره این نسیم روح‌بخش برای آنان‌که جان خویش را از عطر آن آکنده نساختند، نامعلوم است. پس این فرصت طلایی را دریابیم؛ که رسول خدا (ص) فرمود:
«اِنَّ لِرَبِّکُمْ فی ایامِ دَهْرِکُمْ نََفَحاتٌ فَتَعَرَّضُوا لَها لَعَلَّهُ اَن یصیبَکُمْ نَفْحَهٌ مِنْها فَلا تَشْقَوْنَ بَعْدَها اَبداً؛ همانا در طول زندگی شما نسیم‌هایی از سوی پروردگارتان می‌وزد. هان! خود را در معرض آنها قرار دهید، باشد که چنین نسیمی سبب شود که برای همیشه بدبختی از شما دور ماند». [سیوطی، جامع الصغیر، ج ۱، ص ۹۵]پس با این همه اوصاف ارزش این روز بس زیاد است لذا با توجه به توصیه های معصومین، با در نظر داشتن این روز و در صورت توانایی انجام اعمال آن خود را در جایگاه افرادی قرار دهیم که راه صد ساله را یک شبه می پیمایند.
زیرا :
از امیر مومنان حضرت علی(ع) روایت است که فرمودند: «نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در روز بیست و پنجم ماه ذی‌القعده، روز دحوالارض بوده است. و هرکس این روز را روزه بدارد و شب آن را به عبادت بپردازد، به پاداش عبادت صد‌ساله رسیده است؛ عبادت صد ساله‌ای که روز‌های آن را به روزه و شب‌های آن را به عبادت گذرانیده است. و هر جماعتی که در این روز گِرد هم آیند و به ذکر پروردگار بپردازند، پراکنده نخواهند شد مگر آنکه خواسته‌های آنان برآورده خواهد شد و در این روز هزاران رحمت از سوی پروردگار نازل می‌شود که نود و نه درصد آن از آنِ کسانی است که روزش را به روزه و ذکر مشغول باشند و شبش را به احیا و عبادت».[مراقبات، صص ۱۸۶ و ۱۸۷]برای اهل مراقبت و سیر وسلوک، طاعت وعبادت در این شب اهمیت ویژه ای دارد زیرا نسبت به دیگر ایام مشهور مورد توجه عامه مردم نیست و آنها کمتر در این ایام به طاعت خدا مشغول می‌گردند، لذا دحوالارض می تواند از ایام ممتاز سال باشد زیرا توجه در زمان غفلت عموم از مراقبات مهم باعث سرعت اجابت است واعمال نزد حضرت حق بزرگتر وبه قبول نزدیکتر و اجر بیشتری دارد.
اعمال شب و روز دحوالارض:
تمام اعمال شب و روز آن در کتاب مفاتیح الجنان صفحه ۴۵۰ (مولف شیخ عباس قمی) بیان شده است ولی ما آن را به اختصار بیان می‌کنیم:
۱. غسل در اوایل این شب
۲. احیا و شب زنده داری شب دحوالارض که برابر با یک سال عبادت است.
۳. روزه گرفتن که ثواب هفتاد سال عبادت را دارد.
۴ . ذکر فراوان خدا
۵. انجام غسل به نیت روزِ دحوالارض و خواندن دو رکعت نماز، نزدیک ظهر به این کیفیت:
در هر رکعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره “الشّمس” بخواند و آنگاه بعد از سلام نماز بگوید: «لا حَوْلَ و لا قوَّهَ اِلّا بِالله العلیّ العظیم» و سپس این دعا را بخواند:
«یا مُقیلَ الْعَثَراتِ اَقِلْنی عَثْرَتی یا مُجیبَ الدَّعَواتِ اَجِبْ دَعْوَتی یا سامِعَ الْاَصْواتِ اِسْمَعْ صَوْتی وَ ارْحَمْنی و تَجاوَزْ عَنْ سَیّئاتی وَ ما عِنْدی یا ذَا الْجَلالِ وَ الْاِکْرام.» [شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ص ۴۵۱]
۶. خواندن دعایی که با این عبارت شروع می‌شود: «اللّهمّ یا داحِی الْکعبهَ وَ فالِقَ الْحَبَّه» [مفاتیح الجنان، ص ۴۵۱ بخش اعمال مربوط به دحوالارض] …
در بخشی از این دعا، به مسئله دحوالارض چنین اشاره شده است: «ای خدایی که خانه کعبه را گسترانیدی و دانه را شکافتی و سختی را برطرف ساختی، از تو می خواهم در این روز از روزهایت که حق آن را بزرگ نمودی، هر گرفتاری و مشکلی را برطرف سازی».
دحوالارض در قرآن
در قرآن کریم به دحوالارض اشاره شده است. خداوند در آیه ۳۰ سوره نازعات می فرماید: «وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِکَ دَحَاهَا؛ و زمین را بعد از آن (آفرینش آسمان و زمین) گسترش داد». بر اساس نظر بیشتر مفسران، منظور از «دَحیها» در این آیه، همان دحوالارض است.
اسرار ازل را نه تو دانی و نه من وین حل معما نه تو دانی و نه من
هست از پس پرده گفتگوی من و تو چون پرده برافتد نه تو مانی و نه من
