موعود پایگاه اینترنتی موعود
« اینما تکونوا یات بکم الله جمیعا »1
هر جا باشید خداوند شما را حاضر می‌کند
در روایت متعددی که از ائمه اهل بیت (ع ) به ما رسیده این آیه به اصحاب مهدی (عج ) نیز تفسیر شده است .
در کتاب « روضه کافی » از امام باقر(ع ) می خوانیم که بعد از ذکر این جمله فرمود :
« یعنی اصحاب القائم , الثلاثماه والبضعه عشر رجلا , هم والله الامه المعدوده , قال یجتمعون والله فی ساعه واحده قزع کقزع الخریف » 2
منظور , امام قائم (ع ) که سیصد و سیزده نفرند , به خدا سوگند منظور از « امه معدوده » آنها هستند , به خدا سوگند در یک ساعت همگی جمع می‌شوند همچون پاره ای ابر پاییزی که بر اثر تندباد , جمع و متراکم می‌گردد.
از امام علی بن موسی الرضا(ع ) نقل شده است :
« و ذلک والله ان لوقام قائمنا یجمع الله الیه جمیع شیعتنا من جمیع البلدان » 3
به خدا سوگند هنگامی‌که مهدی (ع ) قیام کند , تمام پیروان ما را از تمام شهرها گرد او جمع می‌کند.
باید توجه داشت که این روایات در حقیقت اشاره به آن است که خدایی که قدرت دارد ذرات پراکنده انسانها را در قیامت از نقاط مختلف جهان جمع آوری کند , به آسانی می تواند یاران مهدی (عج ) را در یک روز و یک ساعت برای افروختن نخستین جرقه های قیام به منظور تاسیس حکومت عدل الهی و پایان دادن به ظلم و ستم جمع نماید . ۴
« یا ایهاالذین امنوا من یرید منکم عن دینه فسوف یاتی الله بقوم یحبهم و یحبونه اذله علی المومنین اعزه علی الکافرین یجاهدون فی سبیل الله و لا یخافون لومه لائم ذلک فضل الله یوتیه من یشا والله واسع علیم . » 5
ای کسانی که ایمان آورده اید هر کس از شما از آیین خود بازگردد (به خدا زیانی نمی رساند) خداوند در آینده جمعیتی را می آورد که آنها را دوست دارد و آنها نیز او را دوست دارند , در برابر دوستان متواضع و در برابر کافران نیرومند هستند , آنها در راه خدا جهاد می‌کنند و از سرزنش کنندگان هراسی ندارند.
این فضل خداست که به هر کس بخواهد (و شایسته ببیند) می دهد و فضل خدا وسیع و خداوند دانا است .
علاوه بر اینکه طبق روایت زیادی که از طریق شیعه و سنی وارد شده این آیه در مورد علی (ع ) است , در روایات دیگری می خوانیم این آیه درباره یاران مهدی (ع ) نازل شده است که با تمام قدرت در برابر آنها که از آیین حق و عدالت مرتد شده‌اند می ایستند و جهان را پر از ایمان و عدل و داد می‌کنند . ۶
پیامبر گرامی اسلام (ص ) فرموده است : این آیه درباره قائم (ع ) و یاران اوست که در راه خدا تلاش می‌کنند و از سرزنش هیچ ملامتگری ترس ندارند . ۷
« فاستبقوا الخیرات , اینما تکونوا یات بکم الله جمیعا » 8
پس در عمل به خیرات سبقت جویید , که هر جا باشید خدا همه شما را می آورد.
همین است و فرمود : منظور از خیرات , ولایت و محبت اهل بیت (ع ) است , همچنانکه در جایی دیگر فرمود : « و لئن اخرنا عنهم العذاب الی امه معدوده :۹ اگر عذاب را از ایشان تاخیر اندازیم , تا امت معدوده … » که منظور از امت معدوده اصحاب قائم (ع ) هستند که در عرض یک ساعت همه یک جا جمع می‌شوند.
وقتی قائم (ع ) به سرزمین « بیدا » برسد , لشکر سفیان در برابرش صف آرایی می‌کند , پس خدای عزوجل زمین را دستور می دهد تا پاهای ایشان را در خود فرو برد و بگیرد و درباره همین مورد است که خدای عزوجل می فرماید :
« و لو تری اذ فزعوا فلا فوت و آخذوا من مکان قریب و قالوا آمنا به » 10 می‌گویند اینک ما به قائم آل محمد(ع ) ایمان آورده ایم , یعنی بین آنان و عذاب نشدنشان حائل ایجاد می‌شود . ۱۱
« و لئن اخرنا عنهم العذاب الی امه معدوده لیقولن مایحسبه الا یوم یاتیهم لیس مصروفا عنهم و حاق بهم ما کانوا به یستهزون » 12
اگر مجازات را تا زمان محدود از آنها به تاخیر اندازیم (از روی استهزا) می‌گویند چه چیز مانع آن شد آگاه باشید آن روز که به سراغشان می آید هیچ چیز مانع آن نخواهد بود و آنچه را مسخره می‌کردند دامنشان را می‌گیرد.
در روایات متعددی که از طریق اهل بیت (ع ) به ما رسیده , امت معدوده به معنی نفرات کم , و اشاره به یاران مهدی (ع ) گرفته شده است , به این ترتیب معنی آیه نخستین چنین می‌شود : اگر ما مجازات این ستمگران و بدکاران را به قیام مهدی (ع ) و یارانش واگذار کنیم آنها می‌گویند چه چیز جلوی عذاب خدا را گرفته است ولی البته همانگونه که گفتیم معنی ظاهر این آیه این است که « امت معدوده » به معنی زمان معدود و معین است و اتفاقا در روایتی از امیرمومنان علی (ع ) در تفسیر آیه نقل شده « امت معدوده » همین اصطلاح « بطن آیه » بوده باشد که البته در این صورت بیان یک قانون کلی در مورد ستمگران است نه یک مساله مربوط به مشرکان و مجرمان زمان پیامبر(ص ) و می دانیم که قرآن آیاتش معانی مختلفی دارد , معنی نخستین و ظاهر آن ممکن است درباره یک مساله خاص یا گروه معین باشد اما معنی دوم آن یک معنی عام و مجرد از زمان و گروه معین .۱۳
« الا ان اولیاالله لا خوف علیهم و لا هم یحزنون » 14
آگاه باشید اولیا (و دوستان ) خدا نه ترسی دارند و نه غمگین می‌شوند.
در کتاب « کمال الدین » از ابوبصیر از امام صادق (ع ) نقل شده که فرموده : « طوبی لشیعه قائمنا المنتظرین لظهوره فی غیبته و المطیعین له فی ظهوره اولئک اولیاالله الذین لا خوف علیهم و لا هم یحزنون » 15 خوشا به حال پیروان امام قائم (ع ) که در غیبتش (با خودسازی ) انتظار ظهورش را می‌کشند , و به هنگام ظهورش مطیع فرمان اویند , آنها اولیای خدا هستند همانها که نه ترسی دارند و نه غمی .
« فاذا جا وعده اولیها بعثنا علیکم عبادالنا اولی باس شدید فجاسوا خلال الدیار و کان وعدا مفعولا »16
هنگامی‌که نخستین وعده فرا رسد مردانی پیکارجو را بر شما می فرستیم (تا سخت شما را در هم کوبند حتی برای به دست آوردن مجرمان ) خانه ها را جستجو می‌کنند , و این وعده ای است قطعی .
در بعضی روایات , منظور از « عبادالنا الی باس شدید » حضرت مهدی (ع ) و یارانش می باشد. و در بعضی دیگر اشاره به جمعیتی گرفته شده است که قبل از مهدی (ع ) قیام می کنند .۱۷
جعفر شیخ الاسلامی
پی نوشتها
۱ ـ سوره بقره , آیه .۱۴۸
۲ ـ تفسیر نورالثقلین , جلد ۱ , صفحه .۱۳۹
۳ ـ تفسیر مجمع البیان , ذیل آیه مورد بحث .
۴ ـ تفسیر نمونه , جلد ۱ , صفحه .۵۰۳
۵ ـ سوره مائده , آیه .۵۴
۶ ـ تفسیر المیزان , جلد ۱۰ , صفحه .۳۰۲
۷ ـ تفسیر برهان , ج ۱ , ص .۴۷۹
۸ ـ سوره بقره , آیه .۱۴۸
۹ ـ سوره هود , آیه .۸
۱۰ ـ سوره سبا , آیه ۵۱ و .۵۲
۱۱ ـ تفسیر المیزان , جلد ۳۲ , صفحه .۳۰۸
۱۲ ـ سوره هود , آیه .۸
۱۳ ـ تفسیر نمونه , جلد ۹ , صفحه .۳۲
۱۴ ـ سوره یونس , آیه .۶۲
۱۵ ـ تفسیر نمونه ج ۸ , صفحه ۳۳۹ , به نقل از تفسیر نورالثقلین , جلد ۲ , صفحه .۳۰۹
۱۶ ـ سوره اسرا , آیه .۵
۱۷ ـ نورالثقلین , جلد ۳ , صفحه .۱۳۸
از نشریه « جان جهان »
