موعود پایگاه اینترنتی موعود
براى گفتگو درباره مهدویت در عصر حاضر، (فرهنگ انتظار و نقش انقلاب اسلامى در زمینه سازى ظهور موعود(ع) به حضور حجه الاسلام والمسلمین شیخ على کورانى، نویسنده لبنانى الاصل «عصر ظهور» و از علماء گرانمایه تشیع رسیدیم. حاصل این مصاحبه صمیمانه را تقدیم خوانندگان موعود مى نماییم.
موعود: با توجه به شناختى که حضرت عالى از کشورهاى اسلامى عرب زبان دارید، جایگاه تفکر مهدویت و انتظار موعود آخرالزمان را در این کشورها، اعم از کشورهاى شیعى مذهب یا اهل سنت چگونه مى بینید و به نظر شما آنها تا چه حد از این موضوع شناخت دارند؟
– روشن است که تمام مسلمین در سرتاسر کشورهاى عربى و اسلامى، اعتقاد به احادیث پیغمبر(ص) درباره امام مهدى(ع) دارند و این اجماع است و همه متفق القولند که یک نفر از فرزندان پیغمبر(ص) مى آید و جهان را اصلاح مى کند و او موعود است. ولى تفاوتشان این است که در بعضى از کشورها، اعتقادشان راسخ و ثابت و قوى است و باصطلاح گرم و داغ است مى روند دنبال اخبار امام مهدى(ع) . مى پرسند که کى محقق مى شود؟ و در نظرشان این مساله عملى است. آنها به تولد امام مهدى(ع) اعتقاد دارند و در افریقا و غیره معتقدند قطب زمین امام مهدى(ع) است اما در بعضى کشورها نه این اعتقاد ضعیف است.
موعود: ظاهرا این مساله در شمال افریقا رواج بیشترى دارد؟
– بله، در بعضى از کشورها سابقه تاریخى دارد. مثلا در شمال آفریقا « مرابطون » ادعاى مهدویت کردند. در سودان مهدى سودانى صدسال قبل یا کمتر ادعاى مهدویت کرد و با انگلیسى ها جنگید. حتى در نیجریه «عثمان بن فوده » در حدود کمتر از دویست سال پیش حکومتى تاسیس کرد و حکومتش صد سال طول کشید. او تاکید داشت که مردمش توجه داشته باشند به امام مهدى(ع) و هکذا در جاهاى مختلف.
موعود: آیا فکر مى کنید در اقلیت بودن شیعیان در کشورهاى سنى مذهب عامل مؤثرى بوده در اینکه آنها توجه بیشترى به موضوع مهدویت داشته باشند تا شیعیانى که در کشور خود در اکثریت اند.
– در این مورد مى توانیم بگوییم که در سه صورت توجه به مساله امام مهدى در کشورها بیشتر مى شود یکى زمانى است که شکستهاى نظامى، اجتماعى و سیاسى براى کشورى اتفاق مى افتد، مثل بوسنى، فلسطین و امثال اینها. زمانى که اسرائیل لبنان را گرفت و مردم تحت یک فشار شدید داخلى و خارجى قرار گرفتند این توجه بیشتر شد. یا در حالتهاى پیروزى غیر معمولى هم اتفاق مى افتد و مردم متوجه امام مهدى(ع) مى شوند و سؤالات مختلف در ذهنشان شکل مى گیرد. همان چیزى که الان در فلسطین مطرح است و کتاب یا حدیث از امام مهدى(ع) بسرعت در داخل فلسطین منتشر مى شود و همه مى خوانند و معتقدند به امام مهدى(ع). با اینکه بیشترشان سنى اند و اعتقاد دارند که هنوز حضرت متولد نشده اند. مى خواهم بگویم که در اقلیت بودن تنها مطرح نیست; بلکه فشار و شکست نظامى و سیاسى و یا پیروزى هاى غیرمعمولى مثل پیروزى «انقلاب اسلامى ایران » هم مى تواند عامل توجه بیشتر مردم به امام مهدى(ع) شود.
از آنجا که احادیثى در نزد اهل سنت و اهل تشیع هست که آغاز حرکت زمینه سازان حکومت امام مهدى(ع) را از ایران مى دانند، بنابراین وقوع انقلاب اسلامى ایران و سابقه ذهنى موجود از اینگونه احادیث این سؤال را پیش مى آورد که: آیا ارزش اساسى این انقلاب به دست مرحوم امام خمینى ۱ از نظر اعتقادى این است که زمینه ساز ظهور حضرت امام مهدى(ع) بشود؟
موعود: پس در مجموع به نظر شما پیروزى انقلاب اسلامى در گسترش فرهنگ انتظار و مهدویت مؤثر بوده است مخصوصا در کشورى مثل لبنان؟
– بله حتما مؤثر بوده است . همانطور که گفتم در حالتهاى شکست و فشار و یا پیروزى، مثل پیروزى انقلاب اسلامى ایران اصلا مردم سؤال مى کردند: آیا مساله امام مهدى(ع) از اینجا شروع شده است؟ خیلى سؤالها پیش آمد. بارها تمام نوشته هاى راجع به امام مهدى(ع) را مردم خواندند. حتى غربیها و نه فقط مسلمین، حتى مسیحى ها. حال چرا مسیحى ها ؟ علتش این است که مساله امام مهدى(ع) به رجعت حضرت عیسى ارتباط دارد و غربیها به این اعتقاد خیلى اهمیت مى دهند.
موعود: چگونه مسائلى نظیر ساختن فیلمهایى در زمینه قیام موعود آخر الرمان را که با هدف اراوه چهره اى نامناسب از این قیام توسط غربیها بعد از انقلاب اسلامى شروع شد چگونه ارزیابى مى کنید؟
– بعد از پیروزى انقلاب اسلامى غربیها شروع کردند به سؤال از ایران و از شیعه و از امام مهدى(ع) حتى یک لطیفه اى هم مى گفتند که سازمان سیا پرونده اى براى امام مهدى(ع) تشکیل داده و کامل است فقط عکس ایشان را ندارند. اینها سؤالهایشان راجع به امام مهدى(ع) زیاد شد و پیدا کردند یک شخصى از فرانسه در ۵۰۰ سال پیش به نام «نوستر آداموس » که منجم، طبیب و کشیش بود و اطلاعاتى از آینده نوشته بود. یهودیها هم سوژه پیدا کردند و فیلمى ساختند در هالیوود که به مدت سه ماه از تمام شبکه هاى تلویزیون آمریکا پخش شد. فیلمش بدین مضمون است که پیش بینى مى کند که امام مهدى(ع) مى آید و زمین جدید و ارض جدیدى به وجود مى آورد و امریکا را مى زند و پیروز مى شود بر غرب، بعد و امریکا (غرب) با شوروى به توافق مى رسند و پیمان مى بندند بر علیه پسر پیغمبر که از مکه خارج مى شود و شکستش مى دهند. این را خودشان بر نوشته هاى آداموس اضافه کردند و این فیلم را ساختند و پخش کردند. هدفشان هم این بود که بگویند به مردمشان که خطر اصلى بر علیه تمدن غرب از اسلام و از مکه است. الان آغازش با امام خمینى قدس سره است و فردا با امام مهدى(ع).
موعود: حال این مساله مى تواند مطرح باشد که در مقابل این حرکتى که علیه تفکر مهدویت شروع شده مسلمین چه استفاده اى مى توانند بکنند به این مساله انتظار و ترویج فرهنگ انتظار و مهدویت به عنوان عاملى براى مقابله با تهاجم فرهنگى غرب و حرکتهایى که مى خواهد مسلمین را از خودشان تهى کند استفاده کرد. آیا این توجه به مساله مهدویت و انتظار مى تواند در برگشت مسلمین بهاصل خودشان مؤثر باشد؟
– حتما، الان اعتقاد به مهدویت عمومیت دارد و در میان مسلمین اعتقاد به پیروزى اسلام و مسلمین و تحقق وعده الهى، این یعنى امید، امید قطعى که فرهنگ اسلامى پیروز مى شود. و این خیلى مهم است و خیلى تاثیر دارد. اثباتش از این نظر و از نظرات دیگر خیلى مهم و مؤثر است. مثلا در اعتقادش به شخصیت و هویت انسان بسیار مؤثر است. گاهى هم البته اثرات منفى دارد به این معنى که سوء استفاده از این اعتقاد بشود. البته از هر چیزى مى شود سوء استفاده کرد ولى ابعاد مثبت این اعتقاد بسیار زیاد است.
موعود: حال اگر ما بخواهیم کمى قدم فراتر بنهیم و این مساله را مطرح کنیم که آیا مى شود ما با توجه به فرهنگ انتظار، وضعیت موجود فرهنگى، اجتماعى و سیاسى کشورهاى اسلامى را مورد نقد و ارزیابى قرار دهیم و در واقع بیاییم و مسائلى را مثل تعلیم و تربیت انسان منتظر، فرهنگ انسان منتظر یا شهرسازى انسان منتظر مطرح کنیم و از فرهنگ انتظار کمک بگیریم بریا دگرگون کردن وضعیت موجود کشورهاى اسلامى و دگرگون کردن ساختار فرهنگى، اجتماعى آنها و هدایت وضعیت موجودشان به سمت مطلوبى که مورد نظر اسلام است؟
– منظورتان این است که تاثیر بگذاریم بر فرهنگ حاکم در جوامع اسلامى و با مراجعه به احادیث تعمیم بدهیم اصول فرهنگى را که امام مهدى مطرح مى کند. البته این خیلى مؤثر است که مردم میزان را به دست بیاورند. به نظر مردم هم امام مهدى(ع) از جانب خدا و پیغمبر است و کارش درست است. مردم بر اساس کارهایى که آن حضرت مى خواهند بکند مى توانند بفهمند که حیات امروزشان چقدر از آن موازین دور است.
یعنى بیاییم و از طریق اشاعه و معرفى اقدامات اصلاحى آن حضرت مردم را متوجه کنیم وگر نه نمى توانیم فرهنگ انتظار را از فرهنگ کنونى آنها جدا کنیم. بلکه باید مقدمات فرهنگ انتظار را تقویت کنیم.
موعود: اشاره کردید حرکتهایى در بعضى کشورها به عنوان مهدویت مطرح مى شود از نظر شما زمینه این حرکتها و جریانها چیست و چگونه مى شود جلو حرکتهاى انحرافى را گرفت؟
– ظاهرا تا حدى مى توان جلو این حرکتهاى انحرافى را گرفت اما ادعاى مهدویت برمى گردد به ایامى که جبرئیل بر پیغمبر نازل شد و خبر تولد فرزندى به نام مهدى موعود(ع) داد. و ایشان مسلمین را در جریان قرار دادند و خیلى سریع موسى بن طلحه بن ابى عبید الله ادعاى مهدویت کرد و ادعاى مهدویت کردند و غیره و غیره و در شمال افریقا، در خود دمشق ادعاى سفیانى کردند. ادعاى مهدویت کردند این فکر را نکنید که مى شود جلویش را گرفت هر چه به زمان ظهور نزدیکتر شویم این ادعاها هم بیشتر مى شود و ما مى توانیم از صفات قطعى امام زمان(ع) که در منابع شیعه و سنى ثابت است جواب محکم بدهیم به آنها که ادعاى مهدویت مى کنند.
موعود: به عنوان آخرین سؤال لظفا نظرتان را درباره تاسیس مؤسسه فرهنگى موعود کخ به طور خاص محور فعالیتهاى خود را مطالعات فرهنگى و تحقیقاتى ویژه حضرت صاحب الزمان(ع) قرار داده و همچنین دباره مجله موعود بفرمایید.
– به اعتقاد من در این باره خلاء بسیارى وجود دارد و کارى در این زمینه به ویژه در قالب نشریه، فیلم و برنامه هاى کامپیوترى انجام نشده و نیاز بدانم احساس مى شود.
ولى باید متوجه بود که سلایق اشخاص در کارشان تاثیر نگذارد باید یک تصور جهانى از امام مهدى به جهانیان عرضه کنیم و این موضوع بسیار لازم و مهم است.
الحمد الله ایم مجله موعود که شما به نام حضرت منتشر کرده اید اقدام بسیار مفید و مهمى است امیدوارم که جذابتر هم بشود. و همتى کنید و به زبانهاى دیگر نیز ترجمه و چاپ کنید.
موعود: متشکریم که وقتتان را در اختیار ما گذاشتید.
ماهنامه موعودـشماره۱
