موعود پایگاه اینترنتی موعود
در چندین و چند منزلی که سر مقدس امام حسین (علیه السلام)، بر نیزه برده می‌شد، وقایع بسیاری بر سر و کسانی که سر را دیدند افتاد که در این سلسله مطلب، به گوشه ی کوچکی از آن پرداختیم و وقایع کاخ ابن زیاد و یزید (علیهم اللعنه) را به شما وامی‌گذاریم.
امّا درباره ی محل دفن سر مقدس امام حسین (ع)، در میان روایات، اختلاف وجود دارد. در ادامه به بیان نقلهای مختلف درباره ی محل و نحوه ی دفن سر ایشان می پردازیم.
الف) کربلا
۱. مشهورترین روایت که اکثر علمای شیعه آن را پذیرفته‌اند، دفن سر امام حسین (ع)، به همراه بدن ایشان، در کربلاست. سید بن طاووس، در کتاب مشهورش «لهوف» آورده است که در اربعین، امام سجاد (ع)، و کاروان عاشوراییان، به کربلا بازگشتند و سر مقدس امام را در کنار بدنش دفن کردند. (۱)
۲. برخی دیگر از علمای شیعه، معتقدند که سر امام، نه در اربعین بلکه سالها بعد، به دستور عمر بن عبدالعزیز (خلیفه ی عباسی که به امامان ارادت داشت) از شام به کربلا منتقل شد. علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار، چنین نقل می‌کند:
«سر مقدس امام حسین مدت سه روز در دمشق بر فراز دار بود. بعدا در خزانه بنى امیه بود تا آن موقعى که سلیمان بن عبد الملک متصدى مقام خلافت شد. وى آن سر مقدس را خواست. سر را نزد او حاضر نمودند. سرى بود عظیم و سفید. او سر مبارک امام حسین را در یک جامهدان نهاد و آن را معطر نمود پس از اینکه بر آن نماز خواند آن را در قبرستان مسلمین دفن کرد.
هنگامى که عمر بن عبد العزیز بر جایگاه خلافت جلوس کرد شخصى را براى طلب سر مبارک امام حسین در آن مکان فرستاد. وقتى از جریان آن سر و آن موضعى که در آن دفن شده بود آگاه شد، دستور داد تا آن موضع را شکافتند و آن سر مقدس را بیرون آوردند. خدا بهتر میداند که بعداً آن سر را کجا بردند. ظاهرا آن سر مبارک را به کربلا فرستاده تا با جسد دفن شده باشد.» (۲)
ب) نجف
برخی از علما، معتقدند که بر اساس روایاتی از امام صادق (ع)، سر مقدس آن حضرت در کنار امیرالمؤمنین علی (ع) در نجف دفن شده است. در کتاب کامل الزیارات، نقل شده است که روزی امام صادق (ع) به همراه فرزندشان اسماعیل، برای زیارت به نجف رفتند. حضرت (ع) به اسماعیل فرمودند: «بایست و بر جدّت حسین بن على (علیهما السّلام)، سلام بده.» راوی پرسید: فدایت شوم؛ آیا حضرت حسین علیه السّلام در کربلا نیستند؟ فرمودند: «بلى ولى هنگامى که سر مطهّر آن حضرت را به شام آوردند یکى از دوستان ما آن را ربود و در کنار امیر المؤمنین (ع) دفن نمود.» (۳)
همچنین امام صادق (ع) فرمودند: «وقتى به غرىّ وارد شده دو قبر مىبینى: قبر بزرگ و قبر کوچک. امّا قبر بزرگ آن قبر امیر المؤمنین (ع) است. و امّا قبر کوچک: آن محل دفن سرّ مطهر حضرت حسین بن على (ع) است.» (۴)
ج) مدینه
نظر سوم درباره ی محل دفن سر امام حسین (ع)، دفن آن در مدینه است. علامه مجلسی در بحارالانوار چنین گفته است: «هنگامى که سر مقدس امام حسین بر یزید بن معاویه وارد شد یزید آن سر مبارک را با عدهاى از دوستان بنى هاشم و گروهى از دوستان ابو سفیان بطرف مدینه طیبه فرستاد. سپس اثاث و اهل و عیال امام حسین را در حالى که همه چیز را براى آنان مجهز و کلیه احتیاجات آنان را بر طرف کرده بود بطرف مدینه فرستاد. سر مقدس امام حسین را براى عمرو بن سعید که در مدینه گماشته وى بود فرستاد. عمرو بن سعید گفت: من دوست داشتم که این سر نزد من فرستاده نشود. سپس دستور داد تا آن سر را در بقیع نزد مادرش فاطمه دفن نمودند.» (۵)
برخی از علمای دیگر، معتقدند سر امام حسین (ع)، به مصر برده شد و برخی دیگر نیز می‌گویند که این سر در همان شام دفن گردید. (۶) البته چنان که گفتیم، مشهورترین روایات، نشانگر آن است که سر مقدس آن حضرت (ع) در کربلاست.
حال باید جور دیگری از خودمان بپرسیم: راس الحسین، این دفین، کیف دفین، متی دفین (سر حسین (ع)، کجا دفن شد، چگونه دفن شد، چه زمان دفن شد؟)
پی نوشت:
۱. غم نامه کربلا/ ترجمه اللهوف على قتلى الطفوف؛ ص۲۱۴
۲. زندگانى حضرت امام حسین علیه السلام (ترجمه جلد ۴۵ بحار الأنوار)؛ ص۱۹۲
۳. کامل الزیارات/ ترجمه ذهنى تهرانى، ص: ۹۸
۴. همان، ص ۹۹
۵. زندگانی حضرت امام حسین (ع)، همان.
۶. مسعودى، على بن حسین، ترجمه إثبات الوصیه – تهران، چاپ: دوم، ۱۳۶۲ ش، ص ۳۰۸
* احادیث این مطلب با استفاده از نرم افزار جامع الاحادیث، نسخه ی ۵/۳، تولید موسسه ی نور، تهیه گردیده است.
