یک مثال ملموس و عینی برای همه ما ایرانیان، زیارت امام رضا (علیه السلام) است. بعد از مدتها توسل، درخواستمان از حضرت برای زیارت ایشان اجابت میشود و به مشهد مقدس مشرف میشویم، اما به محض ورود به صحن و سرای حضرتش و در حین عبادات و توسل، شیطان یک لحظه ما را رها نمیکند و دائما این را به ما گوشزد میکند که تو تنها کسی هستی که در این برهه زمانی توفیق زیارت پیدا کردهای! آیا توفیق زیارت حضرتش نصیب هرکسی میشود!
در نتیجه ما سرمست از این توفیق، به عجب و غروری دچار میشویم که دیگر زیارت حضرت را فراموش میکنیم. وسوسههای شیطان نه تنها به زیارت امام رضا(علیه السلام) بلکه به زیارت تمامی ائمه سرایت پیدا میکند و ما را لحظه ای رها نمیکند.
مروری بر سفارش امام رضا (علیه السلام) به احمد بن محمد قطعا برای ما راهگشاست و میتواند ما را از گرفتاری به عجب و غرور به خاطر توفیق زیارت ائمه (علیه السلام)، رهایی بخشد.
احمد بن محمد
احمد بن محمد معروف به ابن ابى نصر بزنطى از اهالی کوفه و فرد مورد اعتماد و وثوقی بوده است. وی امام رضا (علیه السلام) را ملاقات کرده و نزد امام موقعیت بزرگى داشته و از ایشان کتابى روایت کرده است. از کتابهای او میتوان کتاب «جامع» و کتاب «نوادر» را نام برد.
آیا کسى مانند من هست در خانه ولىّخدا و در رختخوابش بخوابد؟
شیخ در کتاب الغیبه گفته است: او واقفى بوده و بعدها برگشته است، چون معجزاتى به دست امام رضا (علیه السلام) که دال بر صحّت امامت او بود، ظاهر شد، اقرار به امامت او و امامت فرزندش بعد از او کرد، اما آنچه که در این میان مد نظر ماست سفارش امام رضا (علیه السلام) به احمد بن محمد است. خود او این گونه بیان میکند که: برای انجام کاری به نزد آن حضرت رفتم. نزد امام ماندم … تا اینکه شب شد. از آن حضرت پرسیدم، بروم؟
حضرت فرمود: نرو، شب شده است. پس نزد ایشان ماندم، پس حضرت (علیه السلام) به کنیزش فرمود: برو و رختخواب و بالش مرا بیاور و براى احمد در آن اتاق پهن کن.
مبادا عیادت مرا براى قومت فخرى به حساب آورى!
احمد گفت: وقتى من وارد اتاق شدم نزد خودم گفتم: آیا کسى مانند من هست در خانه ولىّخدا و در رختخوابش بخوابد؟
پس حضرت مرا صدا زد که اى احمد، امیر المؤمنین صعصعه ابن صوحان را عیادت کرد و به او گفت: اى صعصعه، مبادا عیادت مرا براى قومت فخرى به حساب آورى. و براى خدا تواضع کن، او تو را بزرگ مىکند.
امیر المومنین علی (علیه السلام) میفرمایند: «جماع الشر فى الاغترار بالمهل و الاتکال على العمل»؛ مجموعه بدی ها در فریفته شدن به مهلت ها و تکیه کردن به عمل است.
نکته مهم و قابل تأمل این است که با وجود این که زیارت ائمه بسیار ارزشمند است، اما دستیابی به توفیق زیارت ائمه نباید زمینه عجب و غرور را در ما فراهم آورد.
برای مثال زیارت و استقبال از زائر امام حسین () بسیار توصیه شده است. در واقع زائر امام حسین (علیه السلام) آنچنان دارای جایگاه رفیعی است که ائمه (علیهم السلام) به پیشواز رفتن و استقبال از زائران حسینی را به کسانی که توفیق حضور در کربلا پیدا نکردهاند، سفارش میکنند، اما چنین توفیقی هم نباید زمینه عجب و غرور را در ما فراهم کند.