موعود پایگاه اینترنتی موعود
گفت‌و‌گو با جمال شورجه کارگردان فیلم «وعده دیدار»
اشاره:
رسانه سینما ابزاری است که می‌تواند در انتقال ارزشها و فرهنگ انتظار و مهدویت نقش بسیار مهمی را ایفا نماید و امروز اکثر حکومت‌ها به اهمیت این موضوع پی برده‌اند و لذا سعی می‌کنند، این ابزار را به منظور ترویج اهداف خود بکار گیرند. از طرفی هنرمندانی که اعتقاد و ایمان به ظهور حضرت بقیه الله(عج) دارند نیز بی‌کار نبوده و در خلق آثار ماندگار عزم خود را جزم نموده‌اند، از جمله این افراد هنرمند متعهد آقای جمال شورجه است که دوربین او تصاویری را پیرامون دفاع مقدس و آرمانهای ملت مسلمانان ایران و مقوله مهدویت است که جدیدترین فیلم وی «وعده دیدار» نام دارد.
به همین منظور گفت‌وگویی با ایشان انجام داده‌ایم.
• جناب آقای شورجه لطفاً بفرمایید چه انگیزه‌ای باعث شد سراغ «وعده دیدار» بروید و طرح کلی قصه چیست؟
طرح کلی قصه فیلم «وعده دیدار» پرده و تابلوی دینی و مذهبی است با عرض و طول ۳۰ متر که موضوع آن اشتراک ادیان با محوریت منجی و موعود است. ادیان مختلف در موضوع آخرالزمان و ظهور منجی مشترکند. کسی که خواهد آمد و جهان را پر از عدل و عدالت، صلح و دوستی و محبت می‌کند و عرصه را بر ظالمان و جباران و جانیان، تنگ می‌کند و عطر رفاه و امنیت جسمی و عاطفی را می‌پراکند و حکومت حقه الهی را می‌گستراند، طرح کلی فیلمنامه این حقیقت است که راه نهایی تکامل حکومت دینی، توسط مهدی (ع) صورت می‌گیرد و ایشان حکومتی را که انبیاء و اولیا و ائمه(ع) به دنبال تحقق آن بودند را محقق می‌کند که شاکله این حکومت عدالت است.
فیلمنامه اولیه که آقای حمید خاکبازان نوشته بودند بود پر از این معارف ناب الهی بود که حقیر هم مجذوب آن شدم.
• فکر می‌کنید آنچه ساخته شده چند درصد طرح اولیه و نظر شما را تأمین کرده است؟
فیلمنامه اولیه که حاوی نکات معارفی بسیار زیبا و نابی بود، توسط معاونت سیما و در شورای این معاونت به‌دلایل مختلف رد شد. مدیر گروه معارف شبکه فیلمنامه را به بنده و آقای سید احمد میرعلایی (تهیه کننده) داد و گفت با حفظ این مضمون و جان مایه، فیلمنامه را تغییر بدهید و در طول مسیر تغییر فیلمنامه و باب میل در آوردن آن قاعدتاً بخشهایی از معارف ناب آخرالزمانی آن کم و زیاد شد تا جائیکه سرانجام فیلمنامه تازه نوشته شده به تصویب رسید و ما هم نهایت سعی خود را داشتیم تا جان مایه در مغز قصه بماند. از این بابت بنده راضی هستم. فیلم سینمایی «وعده دیدار» چکیده سریالی است به نام پرده عشق که در سیزده قسمت نکات کم گفته‌ای از فرهنگ انتظار را بازگو می‌کند که قاعدتاً خلاصه کردن سریال حدوداً ۶۰۰ دقیقه‌ای در ظرف سینمایی حدود ۹۰ دقیقه نمی‌تواند حق مطلب را ادا کند.
نهایتاً از فیلم «وعده دیدار» به‌دلیل ویژ‌گیهایی که دارد راضی هستم ولی به‌طور قطع سریال آن رضایت‌بخش‌تر بود.
• آقای شورجه مانع موفقیت صد درصد شما چه بوده است؟
گمان نمی‌کنم، و شاید نادر باشند کارگردانانی که مدعی باشند، به تمام اهداف خود رسیده‌اند و صد درصد از فیلم خود راضی هستند. خصوصاً در سینمای ما، فیلم‌سازی تابع شرایط و فاکتورهای زیادی است و خیلی عوامل در به نتیجه رسیدن یا نرسیدن صد درصد آن تأثیر دارند. در فیلم‌سازی، ما همیشه تابع شرایطیم. شرایط سیاسی، شرایط اجتماعی و فرهنگی و اخیراً هم تابع بی‌قید و شرط سینمادارها که بدون هیچ دغدغه و زحمتی بیش از پنجاه درصد درآمد فیلم را از همان ابتدای فروش فیلم برمی‌دارند و این وظیفه دولت است که بودجه لازم را برای کارگردان به میزانی تأمین کند تا بدون دغدغه فروش و گیشه، نگاهش صرفاً معطوف فیلمهای مبتذل پرفروش نباشد. که البته از این دست فیلمها در سینمای کنونی کم نداریم و دیگر صدای نادر فیلمهای دینی و معنوی در میان غوغای ابتذال به‌گوش کسی نمی‌رسد.
با این اوصاف از نحوه اکران فیلم راضی نیستم و یکی از موانع اصلی، نرسیدن نوای آرامبخش جان مایه دینی و معارفی این فیلم در مدت زمان پخش فیلم و عرضه آن بوده است.
متأسفانه سالهاست، دستهایی در کار است تا فیلمهایی که سازنده‌هایی امثال بنده، که هنوز ظاهر اسلامی خود را حفظ کرده‌ایم می‌سازند، زمین بخورند و سازنده و تهیه کننده آن طوری زمین بخورند که قادر به بلند شدن نباشند. در عوض فیلمهایی که به مقدسات و اعتقادات مردم توهین می‌کنند و فرهنگ اباحه‌گری و ابتذال را در جامعه و خصوصاً در میان قشر جوان ترویج می‌دهند، مورد حمایت مادی و عاطفی قرار گیرند و کارگردان و نویسنده، هنوز فیلمی را تمام نکرده برای چندین فیلم دیگر قرارداد ببندد.
بنابراین جنگی که در حال حاضر ما داریم، در میان خاکریزهای خودی است و بیشتر مبارزه را حقیر و هم کیشانم در طول این سالها با مدیران فرهنگی داشته‌ایم که نتوانسته‌اند و یا نخواسته‌اند، تکلیفشان را با دینشان روشن بکنند. در حالی که باید پرسید اگر شما به امام زمان(ع) معتقدید چرا رنگ و بوی امام زمان(عج) و انتظار و ظهور در سینما و هنر و فرهنگتان تا این حد کم‌رنگ است. چرا امام حاضر(ع)، در زندگی فرهنگی ما و شما و ادبیات و هنر ما غایب است؟ چه سیاستگذاری طی ۲۵ سال پس از حکومت اسلامی پایه ریزی شده که امام غایب(ع) را جوان ما درک نکرده و در جستجوی آن حضرت نیست؟
• به عنوان یک هنرمند و فیلم‌ساز مسلمان چه نگرشی درباره مهدویت و ارایه اثر هنری مثل فیلم در این باره دارید؟
در فرهنگ غنی شیعه، ما معتقدیم امام عصر(عج) حاضر و ناظر است و زمین و زمان به برکت وجود شریف ایشان برقرار و استوار است و به توسط وجود ایشان است که سرانجام حکومت حقه عدل در جهان مستقر خواهد شد؛ اگر به اعتقاد و باور خود پایبند باشیم و امام حاضر را ناظر بدانیم، قاعدتاً در جهت ظهور و فرج آن حضرت(ع) گام برخواهیم داشت. باید اعتراف کنم که در حال حاضر هالیوود و سینمای آمریکا بیش از ما به فکر آخرالزمان و منجی است. امروزه به‌دلیل موج فزاینده معنویت‌گرایی که در غرب، در شرف تکامل است. سردمداران کفر جهانی و شیطان بزرگ با سفارش مسیحیان صهیونیست می‌خواهند با طرح موضوعات آخرالزمانی خود را در صف اول مشتاقان حضور منجی و بازگشت و رجعت مسیح قلمداد بکنند.
سفارش ساخت برنامه‌های تلویزیونی و سینمایی و راه‌اندازی شبکه‌های ماهوار‌ه‌ای و سایت‌های اینترنتی در این خصوص از سوی دولت غاصب اسراییل و آمریکا در همین راستا است.
موج جدید نهضت رسانه‌ای منجی محور و آخرالزمان گرایانه مسلمانان را در صف اول دشمنان خود ترسیم و تجسم می‌کنند و تحت پوشش و تلاش معنوی و دینی بزرگترین جنایات را در عراق و فلسطین و دیگر نقاط دنیا انجام می‌دهند.
به‌نظر می‌رسد یکی از وظایف هنرمندان، فرهنگیان و فرهیختگان عصر ما که داعیه مسلمانی دارند، افشای توطئه‌های این جنایتکاران و مبارزه با این شیطنت‌هاست.
متأسفانه به‌دلیل عقب‌ماندگی اعتقادی پاره‌ای از مسئولین فرهنگی ما هیچ وقت نتوانسته‌ایم در حوزه فرهنگ و هنر و سینما مهاجم باشیم.
• آقای شورجه، چه کارکردی را برای فرهنگ مهدوی قایل هستید و چرا فکر می‌کنید، باید در عرصه فرهنگ مهدوی و انتظار وارد شد؟
کارکرد اصلی فرهنگ مهدوی و انتظار، امید است. امیدواری به انسان پویایی و تحرک می‌دهد و خمودی و جمود را از انسان می‌گیرد و انسان را همواره سرپا، آماده و زنده نگه‌می‌دارد. انسانی که انتظار آمدن عزیزی را می‌کشد، همیشه بیدار است و در تدارک پذیرایی و گاه از خانه هم بیرون می‌آید تا به استقبال میهمان برود. بنابراین کارکرد اصلی انتظار و امید است و مهم‌ترین نیاز عاطفی و روحی انسان در جهت تکامل امیدواری است. از دیگر ویژگیهای حکومت حضرت مهدی(ع) حکومت عدل و عدالت است. امنیت در پرتو عدل شکل می‌گیرد و حاکم عادل و کارگزاران عادل هستند که این حکومت را رهبری می‌کنند و آرزوی هر انسانی زندگی در چنین شرایطی است. برای تحقق چنین شرایطی همواره انسان مؤمن دست به دعا است و رویکرد و جهت فرهنگی و هنر انتظار و فرهنگ مهدویت، ترویج مقدمات ظهور است و مبارزه با هرآنچه که مانع بسترسازی آن است.
امر به معروف و نهی از منکر از مقدمات و لوازم ظهور است که کارکرد این فریضه در ساحت هنر و سینما بسیار فراگیر و گسترده است. امر به معروف و نهی از منکر در حوزه سیاسی، حوزه عدالت اجتماعی و حوزه اقتصادی ما را به سوی بیشمار سوژه‌ها و مضامین و موضوعات می‌برد که همگی مقدمات آخرالزمانی است.
• به عنوان آخرین سؤال بفرمایید نمود بقیه کارکردها را در کجا باید جستجو کرد؟ میان نویسندگان، مدیران فرهنگی و یا …
اگر می‌بینیم که سینما در بسیاری از کارکردهای خود ضعیف و ناتوان است و نتوانسته گوشه‌هایی از فرهنگ مهدوی را به نمایش درآورد، از دو حال خارج نیست. یا از بی‌برنامگی و کم مایگی سیاستگذاران سینما و فرهنگ ما است که نتوانسته‌اند در طول این سالها برنامه‌ای مدون و دراز مدت و آینده‌نگر و کاربردی برای نسل کنونی و آینده ما تبیین و تعریف کنند. که یا سینما را نشناخته‌اند و از کارکردهای آن بی‌خبرند که این احتمال ضعیفی است و یا قدرت برنامه‌‌ریزی بر آن را ندارند و یا اصلا به چنین وظیفه و کارکردی برای سینما اعتقاد ندارند.
از سوی دیگر اصحاب هنر نیز در این خصوص اهتمام لازم را نداشته‌اند. آنهایی که معتقد کارکرد بودند دستشان از امکانات کار و تولید تهی بوده و بضاعت سخت‌افزاری را نداشته‌اند و یا در اختیارشان گذاشته نشده، قشر دیگری از قبیله سینما و هنر هم که اساساً نگاهشان به سینما سرگرمی تفریح و کسب درآمد است. یکی آن‌را در گیشه جستجو می‌کند، دیگری در سالن‌های مدرن جشنواره‌های ینگه دنیا و عکس گرفتن و پیاده شدن از آسانسور و یا پلکانی که فلان بازیگر هالیوودی از آن پایین آمده و یا بالا رفتن و سوار بر بالهای فیلم و نگاتیورهایشان از این جشنواره به آن جشنواره فرصت فکر کردن به فرج و ظهور و انتظار را به آنها نداده است.
• با تشکر از شما که وقتتان را در اختیار ما قرار دادید، امیدواریم که از این پس شاهد اکران حجم قابل توجهی از این دست برنامه‌ها و فیلمها از شما و دیگر فیلمسازان متعهد کشورمان باشیم. ان شاء الله.
ماهنامه موعود شماره ۵۲
