موعود پایگاه اینترنتی موعود
رییس عملیات کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ در خاور نزدیک و میانه اعلام‌کرد: به دلیل نبود امنیت برای ارائه خدمات بشردوستانه توسط کارکنان درمانی بر طبق آمار وزارت بهداشت عراق ۱۸ هزار پزشک از مجموع ۳۴ پزشک عراقی بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۶ از این کشور گریخته‌اند.
رابرت ماردینی با بیان اینکه توصیف خشونت علیه مراقبت‌های درمانی را می‌توان در گزارش تصویری که اواخر سال گذشته میلادی از بیمارستانی در سوریه گرفته شد، مشاهده کرد، گفت: این بیمارستان قبلا به علت حملات متعددی که به آن و به مناطق اطراف شده بود به شدت آسیب دید و هجوم مصدومان غرق در خون که اغلب غیر نظامیانی بودند، بسیار شدید است.
وی با بیان اینکه این تنها نمونه‌ای از موارد مشابه بسیار در سوریه است که با دوربین خبری تصویربرداری شده و در رسانه‌های بین المللی پخش شده است گفت: با این حال بیشتر حوادثی که هر یک به نوعی حقوق بیماران را در برخورداری از مراقبت‌های درمانی نقض می‌کنند، گزارش نمی‌شود اما گستردگی چنین معضلاتی در مخاصمات مسلحانه و دیگر شرایط خشونت‌آمیز در جهان هشداردهنده است.
وی با بیان اینکه در حالی در برخی موارد بیمارستان‌ها و آمبولانس‌ها مستقیما مورد حمله قرار می‌گیرند که موجب کشته و زخمی‌شدن بیماران و کارکنان مراقبت‌های درمانی می‌شوند گفت: موارد بسیار بیشتری از حملات غیرمستقیم وجود دارند که از دسترسی آمبولانس‌ها به افراد زخمی ممانعت می‌شود یا آنان را برای ساعت‌ها در ایست‌های بازرسی معطل می‌کنند.
وی با بیان اینکه از دسترسی سازمان‌های بشردوستانه از جمله کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ به جمعیت متاثر از درگیری که نیاز شدید به کمک‌های درمانی دارد جلوگیری می‌کنند گفت: در مجموع بی‌حرمتی وقیحانه‌ای نسبت به جایگاه بی‌طرف تاسیسات، وسایط حمل و نقل و کارکنان مراقبت‌های درمانی بیش از اندازه رایج شده است.
رییس کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ در خاور نزدیک و میانه با بیان اینکه کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ، صدها مورد از حوادث خشونت‌آمیزی که مراقبت‌های درمانی را تحت تاثیر قرار داده‌اند در طول دو سال و نیم از سال ۲۰۰۸ میلادی، در ۱۶ کشور که در آنها فعالیت می‌کند مورد تحلیل قرار داده و مستند کرده است، گفت: این مطالعه که در سال ۲۰۱۱ منتشر شد نشان می‌دهد که با وجودی که تعداد حوادث مثبت شده در خور توجه است، اما این تعداد تنها به منزله نوک یک کوه‌یخی است که بخش اعظم آن در زیر آب پنهان است.
وی افزود: تنها، حادثه‌ای خشونت‌آمیز علیه زیر ساخت یا کارکنان مراقبت‌های درمانی می‌تواند عواقب وخیمی‌برای تمامی جامعه‌ای که با معضلات مربوط به جنگ یا معضلات دیرینه بهداشتی دست به گریبان است به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، انفجار بمب در موگادیشو در ماه دسامبر ۲۰۰۹ که منجر به کشته شدن دو پزشک و چندین دانشجوی پزشکی در مراسم جشن فارغ‌التحصیلی شد، پیامدی بیشتری از کشته‌شدن غم‌انگیز چندین تن داشت. این حادثه همچنین بیانگر از بین رفتن هزاران مشاوره پزشکی در هر سال در کشوری است که زیر ساخت‌ها و خدمات مراقبت‌های درمانی آن برای مدت‌ها تحت فشار شدید قرار دارند.
ماردینی افزود: ورای تاثیر حوادث خاص، ناامنی عمومی‌بوجود آمده بواسطه‌ی درگیری یا خشونت، در عین حال که به سختی قابل اندازه گیری است، بی‌شک تاثیر بسزایی در ارائه مراقبت‌های درمانی دارد. برای مثال در شمال کشور مالی، وجود درگیری مسلحانه و بحران دیرینه غذا، بیانگر این مطلب بود که حتی پیش از آن که عملیات نظامی اخیر فرانسه موقعیت را پیچیده‌تر کند، نیاز به مراقبت درمانی و چالش‌های پیش رو در رسیدگی به آنان وخامت داشت. اغلب مراکز مراقبت‌های درمانی روستایی پیشتر از بین رفته بودند، بسیاری نیز غارت شده یا کارگران ماهر آنجا را ترک کرده بودند. آنهایی نیز که کماکان فعالیت می‌کردند، اگر بدست آوردن امکانات درمانی برای‌شان غیرممکن نبود، انجام آن را بسیار دشوار می‌یافتند. تلاش روزانه افرادی که به واسطه درگیری آواره شدند و همین‌طور قبایلی که مستقرند، برای دسترسی به مراقبت‌های درمانی سخت‌تر از همیشه شده است.
ماردینی افزود: گریز کارکنان درمانی می‌تواند فاجعه بار باشد: در عراق، وزارت بهداشت گزارش داد که در سال‌های بین ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۶ میلادی ۱۸۰۰۰ پزشک از مجموع ۳۴۰۰۰ پزشک، از این کشور گریخته‌اند و ناامنی ناشی از درگیری در افغانستان و پاکستان، مانع از واکسیناسیون صدها هزار کودک در برابر بیماری فلج اطفال شد. موانع و اختلالات این چنین می‌توانند به‌اندازه حملات آشکار، برای تمامی‌بیماران و زخمی‌ها که هرگز نمی‌توانند به کمکی که به آن نیاز دارند دسترسی پیدا کنند، مرگبار باشند.
وی با بیان اینکه خشونت علیه تاسیسات و کارکنان مراقبت‌های درمانی به وضوح در حقوق بین‌المللی بشردوستانه نامشروع شمرده شده است، گفت: کنوانسیون‌های ژنو و پروتکل‌های الحاقی آنها حقوق بیماران و زخمیان را، به طور یکسان برای غیرنظامیان و مبارزان، به گونه در نظر گرفته است تا از درد و رنج بیشتر در حین مخاصمات مسلحانه در امان بمانند و کمک‌های به موقع دریافت کنند. از این رو، حمل و نقل، کارکنان و تاسیسات مراقبت‌های درمانی، تا هنگامی‌که عملکرد بی‌طرفی را پیش گیرند و رفتار یکسانی را فارغ از تمایلات سیاسی، مذهبی و نژادی با بیماران داشته باشند، از جایگاه حمایت شد‌ه‌ای برخوردارند. نشان‌های حمایتی همچون صلیب‌سرخ و هلال‌احمر به روشنی تاسیسات، کارکنان و وسایط حمل و نقل درمانی را مشخص می‌کنند. به علاوه، تمامی طرفان درگیری توسط قانون ملزم به جستجو و جمع‌آوری زخمیان پس از جنگ و تسهیل دسترسی آنان به امکانات مراقبت‌های درمانی است.
وی افزود: در موقعیت‌ها خشونت‌آمیز غیر از مخاصمات مسلحانه، که خارج از حدود حقوق بین‌المللی بشردوستانه قرار گیرند، قوانین بین‌المللی حقوق بشر تصریح دارند که دولت‌ها باید از ممانعت و تاخیر عمدی در ارائه مراقبت‌های درمانی به بیماران و زخمیان، در شرایطی که حیات را تهدید می‌کنند، خودداری کنند و اینکه هر فردی بدون تبعیض از حق دسترسی به امکانات ضروری مراقبت‌های درمانی برخوردار است. هنگامی‌که استفاده از نیروی جبر اجتناب‌ناپذیر باشد، لازم است تا افسران پلیس نسبت به ارائه کمک‌های درمانی به آسیب‌دیدگان در اسرع وقت اطمینان حاصل کنند.
ماردینی افزود: معضل مهم، عدم‌رعایت گسترده این قوانین توسط گروه‌های مسلح و طرفین درگیری است. این موضوعی است که به توجه فوری بین‌المللی نیاز دارد. هنگامی‌که نشان‌های حمایتی آشکار نادیده گرفته می‌شوند، اقدامات حفاظتی فیزیکی همچون استفاده از کیسه‌های شن و نوارچسب‌های ضد انفجار بمب روی شیشه‌های پنجره، تنها تاثیر ناچیزی خواهند داشت. چالش اصلی درمرحله اول، یافتن راه‌هایی برای پیشگیری از وقوع خشونت‌ها است. برای این منظور، لازم است تا اطلاع رسانی نسبت به هزینه‌های هولناک انسانی خشونت علیه مراقبت‌های درمانی افزایش یافته و در بین تمامی طرفین مربوطه فرهنگ مسئولیت‌پذیری برقرار شود.
وی با بیان اینکه مسئولیت اولیه در این خصوص متوجه دولت‌ها و مبارزان است، گفت: به علاوه، ضرورت دارد تا قانون‌گزاران و محاکم ملی مسئولیت‌های خود را نسبت به تضمین این امر به انجام رسانند که قوانین داخلی، مسئولیت کیفری افرادی را که حقوق بین‌المللی بشردوستانه را نقض می‌کنند به رسمیت شناسند و این که در عمل این قوانین را اجرایی کنند. عاملان نقض این قوانین نیز باید پاسخگو باشند.
وی افزود: رفتار و عملکرد سازمان‌های بشردوستانه و کارکنان مراقبت‌های درمانی نیز خود حائز اهمیت است، بدست آوردن مقبولیت از تمامی جوامع، گروه‌های نظامی و سیاسی مربوطه برای انجام فعالیت‌شان، پیش نیاز ضروری است تا قادر باشند در موقعیتی حساس و متزلزل کار کنند. این امر نیازمند اثبات صریح اصل بی‌غرضی است. ارائه مراقبت‌های درمانی که صرفا بر پایه نیازهای بشردوستانه است.
کمیته بین المللی صلیب‌سرخ در کنار شرکای نهضت، طرح چهارساله بلند پروازانه را در دستور کار خود قرار داد تا روند دسترسی به مراقبت‌های درمانی را در جریان مخاصمات مسلحانه و دیگر شرایط اضطراری، برای مجروحان و بیماران بهبود بخشد. در چارچوب این طرح، مصوبه فراگیری در رابطه با «مراقبت‌های درمانی در معرض خطر» در سی و یکمین کنفرانس بین‌المللی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر در دسامبر ۲۰۱۱ در ژنو به تصویب رسید. از آن زمان، کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ چندین جلسه مشاوره با دولت‌ها و دیگر شرکای عمده خود برگزار کرده تا بتوان در شرایط خطرناک در سراسر جهان مراقبت‌های درمانی را به نحوی ایمن‌تر ارائه کرد.
به گفته وی اطلاعات کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ در رابطه با سال ۲۰۱۲ حاکی از آن است که میزان بالایی از حوادث خشونت آمیز – بیش از ۸۰ درصد از تمامی ۹۰۰ مورد ثبت شده – بر کارکنان بومی مراقبت‌های درمانی اثر گذاشته‌اند و از میان کسانی که در بحبوحه چنین حوادثی گرفتار شده‌اند، ۲۵ درصد کشته یا مجروح شده‌اند. در برخی موارد، هدف انفجارهای ثانویه کسانی بوده‌اند که به قربانیان انفجار اولیه کمک می‌کرده‌اند.
وی با اشاره به نقش مثبت جمهوری اسلامی ایران و جمعیت هلال‌احمر این کشور در برگزاری این رویداد مهم گفت: آگاهی رسانی در مورد هزینه‌های انسانی خشونت علیه مراقبت‌های درمانی و ایجاد فرهنگ مسئولیت‌پذیری در میان کنشگران مربوطه، نیازمند تلاش بین‌المللی هماهنگ در حوزه‌های دیپلماتیک، حقوقی و عملیاتی است. هرچه اهمیت این موضوع بهتر شناخته و پیامدهای انسانی آن بیشتر بررسی شود، به همان نسبت جان‌های بیشتری نجات یافته و از میزان رنج و عذاب افراد کاسته خواهد شد.
تجارب دست اول هلال‌احمر ایران از مراقبت‌های درمانی در معرض خطر
همچنین پی‌یر ریتر صبح امروز در کارگاه آموزشی نقش و مسئولیت جمعیت‌های ملی در ارائه مراقبت‌های درمانی ایمن در درگیری مسلحانه و دیگر شرایط اضطراری با بیان اینکه به منظور بررسی موضوع خشونت و تاثیر آن بر مراقبت‌های درمانی در سی و یکمین کنفرانس بین‌المللی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر در نوامبر ۲۰۱۱ از کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ خواسته شد تا مشاوره‌های لازم را با کارشناسان دولتی، نهضت صلیب‌سرخ و هلال‌احمر و دیگر افراد فعال در بخش مراقبت‌های درمانی به عمل آورد، گفت: حتی پیش از این کنفرانس بین‌المللی نیز همان ایده بررسی این موضوع از سوی ایران مطرح شده بود.
وی با بیان اینکه جمعیت هلال‌احمر ایران با بیش از ۹۰ سال سابقه، تجارب دست اولی از مفهوم «مراقبت‌های درمانی در معرض خطر» در اختیار دارد، گفت: به خصوص به دلیل تجارب کسب شده از جنگ هشت ساله با عراق و ماجرای اخیر ربوده شدن در لیبی کسب کرده است.
رییس نمایندگی کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ در ایران با بیان اینکه دو سال پیش رییس سازمان نظام پزشکی ایران در نامه‌ای به رییس کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ در رابطه با یکی از کشورهای همسایه ایران که گرفتار خشونت بود، مراتب نگرانی خود را اعلام کرد، گفت: در سال ۲۰۱۵ و در زمان سی و دومین کنفرانس بین‌المللی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر، کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ گزارش پیشرفت‌های حاصله در طول چهار سال را اعلام می‌کند.
وی با بیان اینکه کارگاه آموزشی – تخصصی مکمل کارگاه آموزشی دو ماه قبل است که در اسلو برگزار شد، گفت: در این کارگاه آموزشی سه موضوع کلی، چالش‌های پیشروی جمعیت‌های ملی در روند ارائه مراقبت‌های درمانی در درگیری مسلحانه، رویارویی با چالش‌ها – ابعاد عملیاتی، رویارویی با چالش‌ها – مدافع‌گری و ارتباطات مورد بررسی قرار می‌گیرد.
