در بخشهای قبلی این سلسله مقالات، با برخی نشانههای مخصوص سال ظهور امام عصر(عج) آشنا شدیم و اینک به بررسی سلسله رویدادهایی میپردازیم که در آخرین ماههای پیش از ظهور آن حضرت رخ میدهد.
حوادث ماه شعبان
در این ماه، روحیه آمادگی آمیخته به ترس و هراسی در جهان اسلام نمایان میشود که ناشی از بروز آن دسته از جریانات سیاسی است که در یک عرصه با هم به تاخت و تاز مشغولند که از ماه رجب به مرور رو در روی هم قرار گرفتهاند.
به طور کلی دو جریان در این ایام در حال شکل گرفتن است: جریان یاوران حضرت مهدی(ع) (یمانی از یمن و سید خراسانی از ایران) و جریان سفیانی که بر رقبای خویش «اصهب» و «ابقع» فایق آمده و پس از این پیروزی با رومیان و یهودیان (غرب) هم پیمان گشته است.
در ماه شعبان جریانات از هم جدا شده و مردم هم از کنار یکدیگر پراکنده میشوند و به همین علت است که در احادیث نشانهها و حوادث دوران ظهور، خاورمیانه همانند میدان مبارزه و جنگهای متعدد و با کشتههای بسیار ترسیم شده است. ساکنان این منطقه هم که مسلمانان هستند در شرایط گرفتاری و سختی و ناراحتی به سر میبرند که نتیجه عدم ثبات سیاسی کشورهای منطقه است و به زودی هم آتش جنگ جهانی بزرگی برافروخته خواهد شد.
ابوبصیر نقل میکند که از امام صادق(ع) درباره ماه رجب پرسیدم. حضرت فرمودند:
پیش از اسلام (دوران جاهلیت) آن را ـ یعنی ماه رجب را ـ بزرگ میشمردند و در آن جنگ نمیکردند (نام آن را ماه خالی از ندای جنگ نهاده بودند).
ابو بصیر میگوید:
پرسیدم شعبان؟
ـ امور در آن از هم جدا میشود؛
ـ (ماه) رمضان چطور؟
ـ ماه خداوند تبارک و تعالی است که در آن به نام صاحب شما، حضرت مهدی(ع)، و پدرش ندا در دهند.
ـ شوال؟
ـ در آن مردم پراکنده شوند.
ـ ذیالقعده؟
ـ در آن مینشینند؛
ـ ذیحجه؟
ـ آن ماه خون است؛
ـ پس محرم (چطور خواهد بود؟)
ـ در آن حلال را حرام کرده و حرام را حلال میگردانند.
ـ صفر و ربیع(الاول و الثانی)؟
ـ در آن ننگی (مرگ) زشت (وحشتناک) و امری عظیم خواهد بود.
ـ جمادی (الاول و الثانی)؟
ـ از ابتدا تا انتهایش فتح و پیروزی است. ۱
ابو حمزه ثمالی از قول امام باقر(ع) نقل کرده که فرمودند:
وقتی شنیدید که مردم شام دچار اختلاف شدهاند، از آنجا فرار کنید که فتنه و کشتار به جانش افتاده است.
گفتم به کجا فرار کنیم؟ فرمودند:
مکه بهترین جایی است که مردم بدانجا بگریزند. ۲
در روایتی که در روضه الکافی آمده و این رویدادها را توصیف کرده و مردم را متوجه وظایفشان در آن زمان و شرایط میکند آمده است:
وقتی ماه رجب شد با نام خداوند متعال روی کنید و اگر دوست داشتید که تا شعبان به تأخیر بیندازید، ضرر نمیبینید و اگر دوست داشتید که در میان اقوام و خویشانتان پناه بگیرید (روزه بگیرید) شاید برای شما بهتر (محکمتر) باشد سفیانی هم به عنوان یک نشانه برای شما کافی است. ۳
در این حدیث اجازه داده شده است که شتاب کردن در مسافرت تا پایان ماه رمضان به تأخیر انداخته شود. و امام باقر(ع) برای راهنمایی کردن شیعیان خویش در قسمتی از آن حدیثی طولانی چنین فرمودهاند:
سفیانی برای شکنجه کردن دشمنان شما کافیست و او از جمله نشانههایی برای شماست (برای فهم نزدیکی ظهور). علیرغم اینکه این فاسق شورش کرده شما یک یا دو ماه پس از خروج او از جای خود تکان نخورید؛ ناراحتی به شما نخواهد رسید تا اینکه جمع زیادی از غیر شما (غیر شیعیان) را بکشد (اشاره به معرکه قرقیسیاست).
برخی از اصحاب گفتند: با عیال (زن و فرزند) خود در آن زمان چه کنیم؟ فرمودند:
مردان خویش را از سفیانی پنهان کنید؛ چرا که او کینه و حرص شیعیان را به دل دارد ولی زنان انشاءالله ناراحتی به آنها نخواهد رسید.
پرسیدند: پس مردان به کدام سو خارج شوند و از دست او به کجا فرار کنند؟ فرمودند:
در مدینه چه میتوانید بکنید در حالی که سپاهیان آن فاسق بدانجا روی میکنند. ولی شما به مکه بروید که محل اجتماع شما آنجاست و فتنه او به مدت حمل یک زن یعنی ۹ ماه طول میکشد و انشاءالله بیش از این اجازه نخواهد یافت.۴
پی نوشت
۱. بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۷۲؛ بشارهالاسلام، ص۱۴۲؛ بیانالائمه(ع)، ج۲، ص۶۸۶.
۲ . بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۷۱؛ السفیانی، فقیه، ص۱۲۳.
۳ . بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۰۲؛ السفیانی، ص۱۲۲.
۴ . الغیبه، نعمانی، ص۲۰۳؛ السفیانی، ص۱۲۲.
محمود مطهری نیا