اگر از شما بپرسند که چه نوع سفری را ترجیح می دهید، شاید اولین پاسختان این باشد که «از چه نظر؟». حقیقت این است که از هر منظری به مسافرت نگاه کنیم، میشود انواع مختلفی را برای آن برشمرد. مثلا از نظر نوع وسیله ی نقلیه، نوع هدف، ذات سفر و خلاصه منظرهای مختلفی میشود سفر را دسته بندی کرد. در این مطلب می خواهیم نگاهی اجمالی به انواع سفر از نظر میزان اهمیت و لزوم آن از منظر اسلام، بیندازیم.
شاید تقسیم بندیهای مختلفی را برای سفر بتوان ارائه داد؛ مثلا از نظر هدف، میشود اقسامی مثل سفر تجاری، علمی، زیارتی، سیاحتی، سفر برای حفظ دین و مانند اینها را برشمرد. مثلا کسی که به قصد تحصیل به مکانی می رود، با کسی که به قصد زیارت راهی همان مکان میشود فرق دارد. یا کسی که در جای بسیار گرمسیری زندگی میکند، وقتی در ماه رمضان به شهری خوش آب و هوا می رود تا بتواند روزه هایش را بگیرد، همین هدف است که نوع سفرش را متمایز میکند.
اما موضوع اصلی ما، انواع سفر با توجه به میزان اهمیت و لزوم آن در اسلام است:
۱. سفر واجب: مانند سفر به مکه مکرمه براى شخص مستطیع یا سفر براى حفظ وطن و ناموس و دین یا همان جهاد.
۲. سفر مستحب: مانند مسافرت براى زیارت اماکن متبرکه و قبور ائمه (ع) و اولیاى دین، یا زیارت دوستان و رفقا.
۳. سفر مکروه: مانند سفرى که صرفاً بقصد شکار باشد (در صورتى که بقصد انجام حرامى نباشد) یا سفر به قصد فرار از روزه ی ماه رمضان.
۴. سفر مباح: یعنی نه حرام باشد نه مکروه و نه واجب و نه مستحب، مثلا سفر برای استراحت یا تفریح.
۵. سفر حرام: که به سفر معصیت معروف است و یکى از دو حالت زیر را دارا میباشد:
الف ـ ذات سفر حرام نیست؛ اما قصد مسافر آن را حرام میکند و او از همان آغاز، به قصد انجام کارى حرام، به مسافرت مى رود؛ مثلاً به منظور سرقت یا قتل یا زنا راهی سفر میشود.
ب ـ ذات و نفس خود سفر حرام است؛ مانند مسافرت، بدون اجازه ولی، یا فرار از جایی که به حکم قانون باید در آنجا ماند؛ مثلا فرار شخص گناهکاری که در تبعید است.
در هر دو فرض مسافر باید نماز خود را تمام بخواند.
پژواک
برگرفته از فصل پنجم کتاب محمد اسحاق مسعودی؛ صفحات ۶۰، ۶۱، ۶۲؛ به نقل از: http://www.hadj.ir/books/116/6.htm
منبع: مستور