حسن ستاری ساربانقلی
اشاره:
قدس مکانی است که از دیر باز مورد عنایت و توجه عموم مسلمانان بوده است، قدس محل ظهور ادیان ابراهیمی و محل قبور پیامبران الهی و ابرار، محل معراج رسول اکرم، قبله گاه اول مسلمین و محل مواریث اسلامی، گواه عظمت تمدن اسلامی، و نقطه اشتراک برخورد اندیشه های تمدن اسلامی و تمدن غربی اندلسی و صلیبی بوده است. بررسی و بازشمردن مهمترین موارد اهمیت قدس در اندیشه اسلامی و در نزد مسلمانان، میتواند متذکر اهمیت پاسداشت قدس شریف درمتن جامعه دینی امروزینمان باشد و بستر مناسبی را جهت باز ترسیم نقش کلیدی قدس شریف در اندیشه مسلمانان پدید آورده و ما را متوجه نقش خطیرمان در حمایت روزافزون از پایداری ملت فلسطین بنماید.
یکی از ویژگیهای شاخص و برجسته ادیان، مشخص کردن مناطق و ساختارهای دینی توسط حد و مرزهای طبیعی، آیینی و روانی ازمکانهای عادی است.که به لحاظ معنایی و محتوایی، ظاهری و باطنی، پارهای از بخشهای مکان از بخشهای دیگر متفاوت است. اماکنی نیز هستند که ریشه در مستندات دینی دارند و با اسناد تاریخی قابل اثبات اند. برای نمونه، بیت المقدس نزد مسلمانان، مکانی مقدس به شمار می رود.
بیت المقدس یکی از مکانهای مقدس محسوب میگردد. در روایات، بیان هایی در ارتباط با قد است این مکان شریفآمده است:
الف- عن امیر المؤمنین(ع):« اربعه من قصور الجنه فی الدنیا: المسجد الحرام و معبد الرسول و مسجد بیت المقدس و مسجد الکوم» (1)
ب- عن ابن عباس:« ان الارض المقدسه هی الفلسطین و انما قد سها الله و لان یعقوب و لد بها و کانت مسکن ابیه، اسحاق و یوسف، بنا بیتالمقدس علی یدی داود و سلیمان»(2)
۲- قدس محل ظهور ادیان ابراهیمی: بیتالمقدس مکان ظهور و تجلی و ارائهی ادیان بزرگ ابراهیمیبوده است. فضای بیتالمقدس با انفاس قدسی پیامبران توحیدی درآمیخته است. (۳)
۳– وجود قبور پیامبران الهی و ابرار در قدس: وجود قبور مبارک پیامبران الهی در قدس علاوه بر اینکه بر قداست این مکان مطهر میافزاید، سبب توجه و تذکر هر چه بیشتر مسلمانان جهان بر این مکان شریف میگردد. (۴)
۴- قدس محل آغازگر معراج رسول اکرم(ص) : قدس، بار هویتی حادثهای شگرف را به دوش میکشد که افقهای عادی حیات آدمی را درنوردیده است. معراج رسول اکرم(ص) یک حقیقت مسلم اسلامی است و قدس مکانی است که یادآور این واقعهی پر عظمت دینی ـ تاریخی است. و همواره این موضوع مهم معراج رسول اکرم(ص) را گوشزد کرده و به بشر خاکی پیام رهایی و رسیدن به حضرت حق را میرساند. در قرآن کریم نیز این موضوع چنین ذکر شده است : « سبحن الذی اسری بعبده لیلاٌ من المسجد الحرام الی المسجد الاقصی … » (5)
۵- قدس قبله گاه اول مسلمین و محل مواریث اسلامی: اهمیت و جایگاه قدس در نزد مسلمانان صدر اسلام چنان بوده است که قبله گاه اولیهی مسلمانان فبل از طعن یهود بوده است. از طرفی قدس مکان کالبدی آثار و محل مواریث اسلامیاست. حفظ آثار تاریخی هر ملت از جهت بقای اصالت و ریشهداری آن ملت دارای ارزش و اعتبار میباشد. مرمت و نگهبانی از میراث فرهنگی، از چنان ارزش والایی برخوردار است که برای حفاظت از نشانههای تمدن و فرهنگ ملتها، موزههای عظیمیبرپا گردیده است تا از این رهگذر، ریشههای تاریخی آنان از دستبرد حوادث مصون بماند. قدس میراثدار مسلم گنجینههای تمدن عظیم اسلامی است.(۶)
۶- قدس گواه تمدن اسلامی: کالبد و صورت ماهیت «قدس» حکایت از سیرت و معنای پنهان تمدن عظیم اسلامی را دارد. ضرورت حفظ این آثار در اندیشهی اسلامی چنان بوده است که در راستای مبارزه با این هدف رژیم صهیونیستی را به بهانههای واهی، گاه و بیگاه به تخریب و آتشزدن عمدی نشانه های کالبدی تمدن اسلامی وامیدارد.
۷- قدس میعادگاه وحدت شرق و غرب (وحدت اسلام و مسیحیت) در قالب تمدن اسلامی : در ظهور و حضور انسان کامل حضرت مهدی موعود (عج) و در آستانه رویارویی نیروهای اسلامیبا نیروهای اشغالگر قدس، حضرت عیسی مسیح (ع) از آسمان ظهور میفرمایند و در موضع هماهنگ با حضرت مهدی (عج)، پشت سر آن حضرت نماز میگزارند. یعنی قدس میعادگاه وحدت شرق و غرب و تفکر وحدت اسلام و مسیحیت در قالب کالبدی راز و نیاز عاشقانه با معبود و نماز به مقتدایی انسان کامل حضرت مهدی موعود بقیه الله (عج) میباشد.
۸- قدس در آستانه ظهور انسان کامل(مهدی موعود) : روایات مختلف مربوط به عصر و زمان ظهور مهدی موعود (عج) خاطر نشان میسازد که یهودیان در آخرالــــزمان در روی زمین ایجاد فتنه و فساد نموده و گرفتار تکبرورزی و خود بزرگ بینی میگردند. آنگونه که خداوند در قرآن کریم آنان را وصف کرده است. قدس مکان مبارزهی نیروهای مسلمان انسان کامل مهدی موعود (عج) با مستکبران زمین است.
۹- قدس و فتنه فلسطین : واژه فتنه در قرآن کریم و سنت به دو معنای عام و خاص آمده است، معنی عام عبارت است از هر امتحان و آزمایشی که برای انسان پیش آید، خواه از ناحیه خود انسان باشد یا از ناحیهی شیطان و یا از سوی مردم و خواه از امتحان، کامیاب و روسفید بیرون آید و از فتنه و آشوب برهد و یا در آن سقوط نماید. و معنی خاص : عبارت از حوادث و پیشامدهایی است که مسلمانان را در بوتهی امتحان قرار داده و از مرز دیانت خارج و منحرف میسازد. و مقصود از آشوبهای داخلی و خارجی که پیامبر (ص) هشدار داده همین معناست. در روایتی از فتنهی فلسطین سخن به میان آمده است :« زمانی که فتنهی فلسطین رخ دهد، … » (7) قدس مکان تجلی حقیقی بر خورد خیر و شر و نیکی و بدی در صورت فتنهی فلسطین است.
۱۰- قدس مکان تحقق وعده الهی نسبت به نابودی یهودیان به دست مسلمانان : آیههای نخستین سورهی بنیاسراییل به گونهای رسا و گویا ضمن بیان شمه ای از تاریخ و سرگذشت یهود وعدهی تحقق نابودی کامل یهود پس از سرکشی دوم را در مسجدالاقصی بیان میدارد : « ما در تورات حکم در انقراض بنیاسراییل نمودیم زیرا شما (بنیاسراییل) در زمین دو بار فساد نمودید و بر دیگران فخر و بزرگی بسیار خواهید نمود. » (8) « … و هنگامیکه وعدهی بار دوم بیاید چهره های شما را ناخوش دارند و وارد مسجدالاقصی گردند. همانگونه که نخستین بار داخل شدند و آنچه را که برتر آمده نابود کنند، نابود کردنی .»(9) و این است وعدهی خداوند متعال نسبت به تسلط و چیرهگری بر ستمکاران یهودی(۱۰) () قدس مکان رویارویی نهایی اسلام و بهودیان ستمپیشه است.
۱۱- قدس مکان اتمام حجت بر یهود و مسیحیان به واسطهی میراث های پیامبران : در روایتی آمده است که صندوق مقدس ( تابوت سکینه ) و نسخههای اصلی تورات و انجیل توسط حضرت مهدی موعود (عج) از مکانهای اصلیشان به بیتالمقدس انتقال و در آنجا قرار داده میشود تا اتمام حجتی بر سایرین باشد. در حدیثی از پیامبر نقل شده است: « صندوق مقدس از دریـاچهی طبریه به دست وی آشکار میشود و آنرا آورده و در پیشگاه او در بیتالمقدس قرار میدهند …» (11) قدس نقطهی اشتراک مدنیتهای یهود، مسیحیت و اسلام به وحدت یگانهی خود در تمدن اسلامی خواهد رسید و این رسیدن از روح کثرت جمعی به وحدت نگرش توحیدی است.
۱۲- قدس : گذشته، حال و آینده : قدس دوران گذشتهای پر تلاش را تجربه کردهاست. قدس محل اشتراک و وحدت ادیان بزرگ ابراهیمیبوده است و … حال زیر سیطرهی صهیونیسم ندای یاری هل من ناصر مسلمانان را میطلبد. دستهای مسلمانانی که با سنگهای کوچک سپاه ابرهه را شکست تواند داد.(۱۲) و آیندهی درخشان وعده داده شدهایکه قدس میعادگاه انسان کامل مهدی موعود (عج) و حضرت عیسی مسیح (ع) خواهد بود و به جایگاه ویژهی جهانی خود دست خواهد یافت. « و نرید ان نمّن علی ا لّذین استضعفو فی الارض، و نجعلهم ائمه، و نجعلهم ا لوارثین. »(13)
با تقدیم احترام به تمامی فرهیختگان و آزاد مردانی که ندای قدس عزیز را بی پاسخ نمینهند
و رقصی که از گلوله ها برخاسته است
بر پیشانی مجاهدان بوسه میزند !!!
خون و حدیث سنگ
تبار نور بر قابیلیان باریده است
مادران به پیشواز انتفاضه شتافتهاند
حدیث مکرر سنگ و خون و شمشیر
موسی از جهود ناله میکند
عیسی دزدان را از معبد رانده است
حدیث مکرر سنگ و خون و شمشیر
و محمد، چشم انتظار دستان من و توست …
پی نوشتها:
۱- حاج شیخ عباس قمی، سفینه البحار، جلد ۷ ص ۲۴۴
۲- عبدالرسول یعقوبی، مقالهی مقدس و نامقدس، مجلهی علمی تخصصی معرفت شماره ۳۴ – خرداد و تیر ۷۹، صفحهی ۵۳
۳) حضرت موسی، حضرت ابراهیم، حضرت عیسی و حضرت رسولاکرم(ص)هر یک به نحوی با این مکان شریف مرتبط بودهاند.
۴- قبور مطهر بسیاری از پیامبران و شخصیتهای برجسته در قدس موجود است. نظیر قبر مطهر حضرت مریم(ع)
۵- رک قرآن کریم، سوره اسرا: آیه ۱
۶- رک استاد محمد عبایی خراسانی و … «گنجینههای ویران» ص ۱۳ ـ مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی
۷- ابن حماد ص ۶۳
۸ و ۹- رک آیات نخستین سورهی بنیاسراییل
۱۰- رک به سورهی اعراف آیهی ۱۶۷ و ۱۶۸
۱۱- الملاحم و الفتن ص ۵۷
۱۲- کنایه از نهضت انتفاضه
۱۳- سوره قصص:آیه ۵
منابع :
۱- قرآن کریم، ترجمه مهدی الهی قمشهای، بنیاد نشر قرآن و انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۷
۲- حاج شیخ عباس قمی، سفینه البحار، جلد ۷
۳- مجلهی علمی تخصصی معرفت شماره ۳۴ – خرداد و تیر ۷۹
۴- الملاحم و الفتن
۵- استاد محمد عبایی خراسانی و … گنجینههای ویران، دفتر تبلیغات اسلامی حوزهی علمیه قم، تاریخ ؟
۶- علی کورانی، عصر ظهور،مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی ۱۳۷۱
۷- حسن ستاری ساربانقلی، رویکرد های نوین در عصر ظهور، (مقاله منتشر نشده)