عزم ابلیس بر رهزنی است

ابلیس، حسب سوگند خود در پیشگاه خداوند، از روی حسد و کین درباره آدم، گفته بود: «فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ؛ ۱ پس به عزّت تو سوگند که همگی را جدّاً از راه به در می‏برم.»؛ از این رو ابلیس در کمین انسان نشست تا در هر لحظه، مجال نفوذ در مملکت وجودی او را بیابد.

ابلیس، حسب سوگند خود در پیشگاه خداوند، از روی حسد و کین درباره آدم، گفته بود: «فَبِعِزَّتِکَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ؛ ۱ پس به عزّت تو سوگند که همگی را جدّاً از راه به در می‏برم.»؛ از این رو ابلیس در کمین انسان نشست تا در هر لحظه، مجال نفوذ در مملکت وجودی او را بیابد.
ابلیس خود از طایفه جنّیان بود؛ بنابراین پیرامون خود لشکریان و جنودی گرد آورد تا علیه انسان‌ها وارد عمل شده و با رهزنی، مانع از سیر و سلوک آنها در مسیر حق شود. از این رو هماره تعداد شیاطین بیشتر از تعداد انسان‌هاست.
در برخی روایات آمده است که به‌اندازه هر انسان، یک شیطان یا شیاطینی هستند. از قول رسول خدا(ص) روایت شده است که «هیچ یک از شما نیست؛ مگر آنکه او را شیطانی است.»۲
در روایت دیگری از امام صادق(ع) آمده است:
«چون انسان بخواهد امانت مسلمانی را برگرداند، ابلیس ملعون صد شیطان را مأمور می‌کند تا او را گمراه کرده و مانع از ادای امانت شوند.»۳
این جنود شیطانی با انواع حیل و از هر طریقی سعی خود را مصروف رهزنی انسان و کشاندن او به وادی کفر و شرک و نفاق می‌کنند.
صورت پنهان و پوشیده شیاطین جنّی به دلیل لطافت جسمی آنها از یک سو و توانایی آنها در نفوذ و تأثیرگذاری بر انسان‌ها با شیوه‌های مختلف از سوی دیگر، متأسّفانه آنها را در پیش‌بردِ مقاصدشان یاری داده است. مسئله اصلی به فراخوانی شیطان از سوی انسان برمی‌گردد.
حسب آیات و روایات رسیده، این جنود ابلیسی تا زمانی که توسط انسان فراخوانده نشوند، قادر به نفوذ و تأثیرگذاری بر او نیستند.
این انسان است که فرودگاه مملکت وجود خود را برای فرود نمایندگان ابلیس مهیّا کرده و دست او را برای عمل باز می‌کند. همه ماجرا از همین جا آغاز می‌شود. یادآور این معنا می‌شوم که هیچ یک از انسان‌ها و حتّی انبیای عظام الهی مصون از این دشمنان و در امان نیستند؛ چنان‌که خداوند می‌فرماید:
«وَکَذَلِکَ جَعَلْنَا لِکُلِّ نِبِیٍّ عَدُوًّا شَیَاطِینَ الإِنسِ وَالْجِنِّ؛ ۴
و بدین گونه برای هر پیامبری، دشمنی از شیطان‌های انس و جنّ برگماشتیم.»
پیامبران با آمادگی و ابزاری که داشتند، با شیاطین جنّی و انسی پیرامون خود مقابله می‌کردند.
خداوند خطاب به ابلیس می‌فرماید:
«إِنَّ عِبَادِی لَیْسَ لَکَ عَلَیْهِمْ سُلْطَانٌ إِلاَّ مَنِ اتَّبَعَکَ مِنَ الْغَاوِینَ؛ ۵
در حقیقت تو را بر بندگان من تسلّطی نیست؛ مگر کسانی از گمراهان که تو را پیروی کنند.»
خداوند به صراحت می‌فرماید که انسان دروازه‌ها را برای جنود ابلیس باز می‌کند، نه آنکه ابلیس و جنودش تسلّطی بر انسان داشته باشند.

پی‌نوشت‌ها:
۱. همان، ص ۴۴۲.
۲. سوره ص (۳۸)، آیه ۸۲.
۳. رجالی تهرانی، علیرضا، جنّ و شیطان، ص ۴۱.
۴. وسائل الشّیعه، ج ۱۳، ص ۲۲۰.
۵. سوره انعام (۶)، آیه ۱۱۲.