یکی از زیباترین جلوه های ارتباط عاشقانه با خدا و اساسی ترین راه های سیر و سلوک، ذکر است؛ یعنی مترنّم بودن زبان و قلب انسان به اسماء حُسنای الهی و شاداب نگه داشتن گل روح در زیرباران یاد حق.
یکی از بهترین اذکار ذکر تسبیح (سبحان الله) است که احادیث مختلفی وجود دارند که برای گفتن ذکر «سبحان الله» به تنهایی ثوابهایی قرار داده شده است:
۱. پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) فرمود: «هر که صد مرتبه سُبحانَ اللَّه بگوید، بهتر است از راندن صد شتر [که با خود به حج برد تا آنها را از براى خدا قربانی کند]».[۱]
۲. مردی از امام علی(علیه السلام) پرسید، اى ابو الحسن! تفسیر «سُبْحانَ اللَّهِ» چیست؟ آن حضرت فرمود: «بزرگداشتن عزّت و شکوه خداوند، بزرگ و پاک دانستن او از هر آلایشى که مشرکین به ساحت مقدّسش نسبت دهند، لذا هر وقت بندهاى این کلمه را بگوید همه فرشتگان براى او طلب رحمت نمایند».[۲]
۳. امام باقر(علیه السلام) فرمود: «هر کس در مسجد خیف در منا صد مرتبه سبحان اللَّه بگوید خداوند تعالى ثواب آزاد کردن یک بنده، در نامه عمل او بنویسد».[۳]
۴. امام باقر(علیه السلام) به نقل از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: «هر کس که سبحان اللَّه بگوید، خداوند درختى در بهشت برایش مى کارد».[۴]
۵. یونس بن یعقوب نقل مى کند که به امام صادق(علیه السلام) عرض کردم: آیا کسى که صد بار ذکر «سبحان اللَّه» را بگوید در زُمره کسانى است که، «ذکر و یاد خدا را بسیار کنند؟!»[۵] فرمود: «بلى».[۶]
پاداش گوینده سبحان الله
امام صادق (علیه السلام) از پدر و جد بزرگوارش حضرت امام (علیه السلام) روایت مى کند: نبى اکرم (صلی الله علیه و آله) در پاسخ مسائلى که مردى یهودى از آن حضرت پرسیده بود، ضمن حدیث طویلى فرمود: آن گاه که بنده سبحان الله بگوید، آنچه پایین تر از عرش خداست با او سبحان الله مى گویند و به گوینده ده برابر پاداش آنها داده مى شود و چون الحمدلله گوید، خداوند نعمت دنیا را به او کرامت کند تا نعمتهاى آخرت را ببیند، و آن سخنى است که بهشتیان هنگام ورود به بهشت مى گویند و همه سخنها در دنیا قطع مى شود به جز الحمدلله که قطع نمى گردد و آیه کریمه (احزاب، ۴۴): درود بهشتیان در روزى که به دریافت و دیدار پاداش خدا نایل مى شوند، سلام است به همین حقیقت اشارت دارد.(۷)
پاداش در بهشت
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر کس که سبحان الله العظیم و بحمده بگوید درخت خرمایى براى وى در بهشت کاشته مى شود.(۸)
مردی از امام علی(علیه السلام) پرسید، اى ابو الحسن! تفسیر «سُبْحانَ اللَّهِ» چیست؟ آن حضرت فرمود: «بزرگداشتن عزّت و شکوه خداوند، بزرگ و پاک دانستن او از هر آلایشى که مشرکین به ساحت مقدّسش نسبت دهند، لذا هر وقت بندهاى این کلمه را بگوید همه فرشتگان براى او طلب رحمت نمایند»
ترازوى اعمال
امیرالمۆمنین على(علیهالسلام) مىفرماید: تسبیح و سبحان الله گفتن یک نیمه از ترازوى اعمال را پر کرده و الحمدلله گفتن ترازوى اعمال را سرشار مىسازد و الله اکبر گفتن فاصله میان آسمان و زمین را پر مىکند.(۹)
ذکر پیامبر (صلی الله علیه و آله) قبل از رحلت
عایشه گفت: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پیش از رحلت این ذکر را بسیار مى فرمود: (خدایا) تو را تسبیح مى کنم و به ستایش و حمد تو مشغولم، از تو آمرزش مى طلبم و توبه مى کنم .(۱۰)
منابع
[۱]. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفارى، على اکبر، آخوندى، محمد، ج ۲، ص ۵۰۵، دار الکتب الإسلامیه، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.[۲]. شیخ صدوق، معانی الأخبار، محقق و مصحح: غفارى، على اکبر، ص ۹ – ۱۰، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ اول، ۱۴۰۳ق.
[۳]. شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۲۶۹ – ۲۷۰، مۆسسه آل البیت(علیه السلام)، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
[۴]. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص ۱۱، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق.
[۵]. «ذَکرَ اللَّهَ کثِیراً»؛ احزاب، ۲۱.
[۶]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص ۱۲.
[۷]تفسیر المیزان، ج ۱۰، ص ۱۷.
[۸]- کنز العمال، ج ۱، ص ۴۵۹
[۹]- مکارم الاخلاق، ص ۳۰۹.
[۱۰]- صحیح مسلم، ج ۱، ص ۳۵۱.
جام نیوز