موعود پایگاه اینترنتی موعود
«داعش» را باید گروه تروریستی مسلحی خواند که بسیاری از معادلات «ارتش آزاد سوریه» در این کشور را بهم ریخت و هم اکنون به ناقوس خطری برای ارتش آزاد و اهدافش و چشم‌داشت‌هایش در سوریه تبدیل شده است.
به گزارش موعود به نقل از فارس مدتی است که گروهی در سوریه به نام «داعش» یا همان «امارت اسلامی عراق و شام» بسیاری از معادلات میدانی گروه‌های مسلح، به ویژه «ارتش آزاد سوریه» را به هم ریخته است. گروهی که تا پیش از این به نظر نمی‌رسد، در محاسبات ارتش آزاد جایی را برای خود اختصاص داده باشد.
مطلب زیر تلاش می‌کند، ضمن معرفی بیشتر این گروه، به ریشه‌های اختلافات آن با ارتش آزاد و چشم داشت‌هایش در سوریه و افق‌های پیش روی بحران سوریه با وجود این گروه بپردازد.
جنگ «داعش» و «الغبراء»
جنگ «داعش» و «الغبراء» یکی از جنگ‌های زمان جاهلی است که در منطقه «نجد» میان «عبس» و «ذبیان»، دو شاخه از قبیله «غطفان» اتفاق افتاد و یکی از طولانی‌ترین جنگ‌های عرب جاهلی بوده است.
دلیل شروع این جنگ بدوی ربودن کاروان حجاج قبیله «منذر» تحت حمایت «ذبیانیان» بود که ۴۰ سال طول کشید و قبایل زیادی از عرب جاهلی درگیر آن شدند.
امروز بعد از گذشت بیش از ۱۵۰۰ سال از واقعه‌ای که از اذهان اعراب پاک شده، در قرن بیست و یک در سوریه جنگ جدیدی شروع شده که می‌توان بر آن عنوان جنگ «داعش و الغبراء» را نهاد که بیش از ۳۰ ماه است، شروع شده و شاهد حوادث تروریستی خونینی در آن هستیم.
جنگ جدید تداوم درگیری‌های مستمر میان گروه‌های مختلف مسلح در سوریه است که از زمان شروع بحران سوریه به دلایل متعدد با هم درگیر هستند و می‌جنگند که بارزترین آن تفاوت در گرایش‌ها و اعتقادات است.
در سوریه گروه‌های «جبهه النصره» و «امارت اسلامیعراق و شام»، وابسته به سازمان تروریستی «القاعده»، در کنار گروه‌های مسلح دیگری که وابسته به «جماعت اخوان المسلمین» هستند، فعالیت می‌کنند و ارتباط مستقیمی‌با اربابانشان در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس دارند که از آنها حمایت‌های مختلف نظامی، مالی و لجستیکی به عمل می‌آورند.
علاوه بر آنها گروه‌های مسلح متعدد دیگری هم در سوریه حضور دارند که وابسته به «ارتش آزاد سوریه» هستند، در حالی‌که از حیث گرایش‌های اعتقادی و باورهای آنها متناسب با طرف‌های حمایت کننده از آنها متفاوت و متناقض است، برخی از این گروه‌ها را قطر و عربستان سعودی و برخی دیگر را ترکیه و برخی دیگر را از کشورهای غربی حمایت می‌کنند.
عوامل شعله ور شدن آتش جنگ
اما ریشه درگیری‌های اخیر گروه‌های مسلح که به سطح اعلام جنگ گروه تروریستی «امارت اسلامی عراق و شام» که خود را «داعش» نامیده، علیه «ارتش آزاد سوریه» رسیده، به درگیری‌های مسلحانه‌ای باز می‌گردد که به تسلط گروه‌های مسلح بر فرودگاه نظامی «منّغ» در «ریف حلب» در شمال سوریه منتهی شد.
داعش در آن زمان که نقش اساسی در سیطره بر فرودگاه داشت، گروه تروریستی موسوم به «گردان طوفان شمال»، وابسته به ارتش آزاد سوریه را به سرقت و مصادره دستاوردهایش متهم کرد، موضوعی که خشم داعش را به شدت برانگیخت.
اخیرا تنش میان طرفین به ویژه در مناطق ریف حلب تشدید یافته است و آمار و ارقام موجود از تعداد بی‌شمار عملیات‌های کشتار عناصر «گردان طوفان شمال» توسط داعش و اخراج آنها از برخی روستاهای ریف شمالی حلب بیانگر این امر است.
تمام این اقدامات در راستای برنامه داعش برای سلطه بر مناطق شرقی و شمال شرقی تا شمال غربی سوریه صورت می‌گیرد که پل ارتباطی «دیر الزور» در شرق، «رقه» و «حسکه» و «راس العین» در شمال شرقی تا شهر «اعزاز» در ریف شمالی حلب و از آنجا تا «ریف شمالی لاذقیه» را شامل می‌شود و به این طریق زمینه را برای اعلام امارت داعش فراهم کند.
در این میان داعش، «گردان طوفان شمال» را مانع و دشمنی در برابر بلندپروازی‌ها و جاه طلبی‌های امارت عراق و شام می‌داند، به همین دلیل تلاش می‌کند، به هر طریق ممکن آن را از پیش رو بردارد.
حادثه بازداشت پزشک آلمانی وابسته به داعش در ریف حلب توسط «گردان طوفان شمال» باعث شعله‌ور شدن زبانه‌های آتش این اختلاف و جنگ شد.
مناطق تحت نفوذ ارتش آزاد سوریه و داعش
مناطق تحت نفوذ و سلطه گروه‌های مسلح در سوریه با هم درآمیخته است. القاعده بر شهر «رقه» واقع در شمال شرقی سوریه سلطه یک جانبه دارد؛ ولی به عنوان مثال ریف حلب شاهد تداخل گسترده نقاط ایست و بازرسی گروه‌های مسلح با یکدیگر است که هر کدام از آنها زیر نظر یک گروه قرار دارد که گرایش‌ها و وابستگی‌های آنها بعضا مشخص نیست.
اما می‌توان گفت که گروه تروریستی «امارت اسلامی عراق و شام» برای مناطق تحت سلطه خود هلالی تشکیل داده که شمال سوریه را در بر می‌گیرد و اینگونه به نظر می‌رسد که مناطق مشخصی از اراضی سوریه را تحت سیطره خود درآورده است.
ولی مناطق تحت سلطه دیگر گروه‌های مسلح محدود است، مثل «گردان طوفان شمال» که حضور آن در مناطق و شهرهای سوریه محدود و به شهر اعزاز محدود می‌شود و این هم به پیش از تسلط گروه‌های سلفی جهادی وابسته به القاعده بر آن شهر بود.
قدرت داعش در مقابل فرصت طلبی‌های ارتش آزاد سوریه
گروه تروریستی سلفی جهادی داعش هم اینک قدرت زیادی را کسب کرده و یکی از دلایل آن مهارت و تجربه عناصر این گروه است که در میدان‌های مختلف و نبردهای مختلف در اقصی نقاط جهان حضور داشته‌اند.
عناصر داعش به خاطر شرکت در جنگ‌ها و نبردها علیه نظامیان اتحاد شوروی سابق به ویژه در افغانستان و پس از آن در عراق، لیبی و مناطق تحت نفوذ القاعده در صحرای آفریقا و همچنین به خاطر در اختیار داشتن سلاح‌های سنگین که از مرزهای ترکیه و عراق به دست این گروه می‌رسد، دارای تجارب ویژه و بسیاری هستند.
به همین دلیل برخی تاکید می‌کنند که گروه تروریستی داعش را باید گروه مادر دیگر گروه‌های مسلح به شمار آورد که دیگر گروه‌های مسلح سلفی جهادی از آن نشأت گرفت.
اما قدرت ارتش آزاد سوریه از حمایت ترک‌ها و برخی از رژیم‌های عربی حوزه خلیج فارس از جمله قطر نشات می‌گیرد و اگرچه این گروه به انواع سلاح‌ها و همچنین عناصر مسلح دسترسی دارد، ولی تجربه و مهارت عناصر القاعده بر قدرت ارتش آزاد سوریه سنگینی می‌کند.
داعش، البغدادی، ارتش آزاد و غرب
فرمانده اصلی گروه تروریستی داعش فردی به نام «ابوبکر البغدادی» است که فرماندهی این گروه تروریستی در عراق را نیز بر عهده دارد. اما درباره فرماندهی «ابوبکر البغدادی» بر داعش بحث و جدل بسیاری در القاعده وجود دارد و از این حیث «ایمن الظواهری»، رهبر القاعده تحت فشار است، چون در مقابل داعش، گروه «جبهه النصره» به رهبری «ابو محمد الجولانی» قرار دارد که هرگونه نزدیکی و پیوند با البغدادی و داعش را رد می‌کند.
برخی از منابع نزدیک به القاعده تاکید می‌کنند که یکی از دلایل عدم رضایت الجولانی به البغدادی وجود زمزمه‌هایی مبنی بر این است که البغدادی به زعامت القاعده چشم دوخته است.
این منابع در ادامه از تنش میان روابط رهبر این گروه که معروفیت خاصی در سوریه پیدا کرده با الظواهری خبر می‌دهند و در این میان کفه ترازو به لطف حضور این گروه در عرصه سوریه و عراق هم اکنون بیش از الظواهری قرار گرفته در افغانستان و پاکستان سنگینی می‌کند و هم اکنون نگاه‌ها همه به سمت داعش جلب شده است. در بین اختلافات شدید داخلی گروه‌های ارتش آزاد سوریه، به این قدرت یافتن داعش کمک بسیاری کرده است.
از حیث وابستگی نیز باید گفت، در حالی‌که ارتش آزاد و چهره‌های سرشناس آن از جمله «سلیم ادریس» وابسته به آمریکا و قطر به شمار می‌آیند، بسیاری از گروه‌های وابسته به القاعده جیره خوار اربابان سعودی و دیگر رژیم‌های خلیجی هستند.
بازتاب اختلافات داعش و ارتش آزاد بر بحران سوریه
«ایهم العلی»، تحلیلگر امور استراتژیک سوری تاکید می‌کند که جنگ کنونی که میان داعش و ارتش آزاد مشاهده و هر روز تشدید می‌شود، دارای پیامدهای منفی و مثبت بر بحران سوریه است.
وی از این جهت که تروریست‌ها به جان یکدیگر افتاده‌اند، را به نفع مردم سوریه می‌داند و تاکید می‌کند، این موضوع باعث می‌شود که ارتش سوریه بر شدت حملات خود بر آنان بیافزاید.
العلی از سوی دیگر به تهدیدات ناشی از نشان دادن شبه نظامیان ارتش آزاد به عنوان نیروهای معتدلی که با افراطی‌گری گروه‌های وابسته به القاعده مبارزه می‌کنند، اشاره کرد و افزود: ممکن است این موضوع یک دام دیپلماتیک از طرف سرویس‌های اطلاعاتی غربی باشد که تسلط کاملی بر این عناصر تروریستی دارند.
