ده ويژگي فرد خردمند در کلام رسول خدا(ص)

پیامبر خدا صلى‏ الله ‏علیه و ‏آله و سلّم: ویژگى خردمند، این است که:

در برابر رفتار جاهلانه نادان نسبت به خود، بردبارى نشان می‌دهد.

از کسى که به او ستم کرده است در می‌گذرد.

در برابر فرودست خود فروتن است.

از فرادست خود در طلب نیکى پیشى می‌گیرد.

هر گاه بخواهد سخن بگوید می‌اندیشد.

اگر آنچه می خواهد بگوید خوب بود می‌گوید و بهره‏ مند می‌شود و اگر بد بود خاموشى می‌گزیند و سالم می‌ماند.

هر گاه با فتنه‏‌اى روبه‏ رو شود به خدا پناه می‌برد و دست و زبان خود را نگه می‌دارد.

هرگاه فضیلتى بیند، آن را غنیمت می‌شمارد.

شرم و حیا از او جدا نمی‌شود،

و آزمندى از او سر نمی‌زند.

اینها ده خصلتند که خردمند به آنها شناخته می‌شود.

متن حدیث:

رسولُ اللّه صلى‏ الله ‏علیه و ‏آله و سلّم : صِفَهُ العاقِلِ أن یَحلُمَ عَمَّن جَهِلَ علَیهِ، ویَتَجاوَزَ عَمَّن ظَلَمَهُ، ویَتَواضَعَ لِمَن هُوَ دونَهُ، ویُسابِقَ مَن فَوقَهُ فی طَلَبِ البِرِّ، وإذا أرادَ أن یَتَکَلَّمَ تَدَبَّرَ؛ فإنْ کانَ خَیرا تَکَلَّمَ فغَنِمَ، وإن کانَ شَرّا سَکَتَ فسَلِمَ، وإذا عَرَضَت لَهُ فِتنَهٌ استَعصَمَ بِاللّه و أمسَکَ یَدَهُ ولِسانَهُ، وإذا رَأى فَضیلَهً انتَهَزَ بِها، لا یُفارِقُه الحَیاءُ، ولا یَبدو مِنهُ الحِرصُ، فتِلکَ عَشرُ خِصالٍ یُعرَفُ بِها العاقِلُ .

«تحف العقول؛ صفحه ۲۸ »

مشرق