موعود پایگاه اینترنتی موعود
حضرت آیت‌الله سبحانی در پیامی، نگاه اسلام به کثرت نسل، مزایای افزایش جمعیت، عوامل کاهش جمعیت و پیامدهای ناگوار آن و همچنین راهکارهای جبران سیاست کاهش جمعیتی را تبیین کردند.
معظم له در پیامی‌به همایش ملی تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحولات جامعه تاکید کردند: وحی الهی وجود فرزندان را مایه زینت زندگی دانسته و می‌فرماید: «المال و البنون زینه الحیاه الدنیا…)» (کهف آیه ۴۶)
ایشان همچنین در این پیام به تبیین مزایای افزایش جمعیت، عوامل کاهش جمعیت و پیامدهای ناگوار آن و همچنین راهکارهای جبران سیاست کاهش جمعیتی پرداختند.
متن پیام حضرت آیت الله سبحانی در پی می آید:
بسم الله الرحمن الرحیم
قال الله تبارک و تعالی: «ویمددکم بأموال و بنین» صدق الله العلی العظیم
پیش از ورود به موضوع همایش، از همه شخصیت‌های علمی این فضای روحانی را پدید آورده‌اند تا پیرامون یکی از مسائل مهم کشور، بحث و گفت‌وگو شود، صمیمانه تشکر می‌نمایم.
مسئله «کنترل جمعیت» یا تنظیم خانواده یا «سیاست‌های مربوط به جمعیت» از جهات گوناگونی مایه بحث و بررسی است. چه بهتر نخست دیدگاه وحی الهی را در این مورد بازگو کنیم، سپس به جهات دیگر به صورت فشرده بپردازیم.
از نظر قرآن اگر جامعه خود را از گناه و آلودگی پاک سازد، مشمول الطاف الهی می‌گردد که یکی از آنها فزونی اولاد است
چنان که می‌فرماید: «ویمددکم باموال و بنین».(نوح آیه ۱۲).
وحی الهی وجود فرزندان را مایه زینت زندگی دانسته و می‌فرماید: «المال و البنون زینه الحیاه الدنیا…)» (کهف آیه ۴۶)
رسول خدا(ص) پر فرزندی همسر را یکی از صفات برجسته زن می‌داند و می‌فرماید: «ان خیرنساءکم الولود، الولود، العفیفه» وسایل الشیعه باب ۶ از ابواب مقدمات نکاح حدیث ۲
باز رسول خدا(ص) فزونی امت اسلامی را مایه مباهات خویش در روز رستاخیز می‌شمارد و می‌فرماید: «تزوجوا بکرا و لودا فانی اباهی بکم الامم یوم القیامه». همان باب ۱۵ از ابواب مقدمات نکاح حدیث ۱
موضوع معیشت، اشتغال، تحصیل و مسکن که دستاویز طرفداران کاهش جمعیت شده از نظر وحی الهی حل شده است. او آشکارا می‌گوید که خدا ضامن روزی هر جنبنده است، چنانکه می‌فرماید: «و ما من دابه فی الارض الا علی‌الله زوجها». (هود آیه ۶)
در جایی که او ضامن روزی هر جنبده است طبعا روزی انسان را که برای هدف خاصی آفریده شده به طریق اولی ضامن است.
اگر در برخی از جوامع فقر دیده می‌شود، ناشی از سو مدیریت آن جامعه یا جوامع بشری است آنجا که گروهی همه چیز را در انحصار خود گرفته وبرای گروه د یگر حق حیات قایل نیستند. امیرمومنان می‌فرماید: «فما جاع فقیر الا بما متع به غنی» (نهج البلاغه، کلمات قصار ۳۲۸)
مزایای فزونی جمعیت
مزایای فزونی جمعیت بیش از آن است که در این پیام کوتاه یادآور شوم. تنها به بعضی از آنها اشاره می‌کنم.
۱- رونق اقتصادی و نشاط تجارت و صنعت کشاورزی و دیگر فعالیت های درآمدزا، مرهون رشد جمعیت است. هرگاه جمعیت رشد منفی به خود بگیرد و اکثریت جامعه را پیران از کار افتاده تشکیل دهد، رونق اقتصادی از دست رفته و چرخه اقتصاد دچار رکود می‌گردد، و لذا جامعه‌هایی که امروز با کاهش جمعیت روبرو هستند برای مهاجرت جوانان کشورهای دیگر برنامه‌ریزی کرده تا آنجا که کانادا درهای خود را برای مهاجرت گشوده و حتی برای هر فرزندی ۷۵۰۰ دلار نقد جایزه تعیین کرده است. درست در مقابل سیاست پانزده ساله ما که برای کاهش جمعیت، جایزه تعیین کردیم. ببین تفاوت ره از کجاست تا کجا؟
۲- نظام ما نظام اسلامی است که برای جهان استکبار قابل پذیرش نیست، ولذا پیوسته برای ما ایجاد مزاحمت کرده و هم اکنون اوباما می‌گوید: «گزینه نظامی روی میز من است». پاسخگوی این حمله‌های احتمالی کیست؟ آیا با جمعیت پیر و نیمه پیر می‌توان پاسخ حمله زمینی و هوایی و دریایی دشمنان بی‌شمار را داد؟
همگان به خاطر داریم که صدام سرکرده استکبار جهانی به کمک کشورهای غربی، منطقه عظیمی از کشور را اشغال کرده و مدعی مالکیت آن بود. آنچه که توانست این کشور را از خطر نجات دهد، نیروی جوان بود. در غیر این صورت بخش عظیمی از کشور که رگ‌های حیاتی آن را تشکیل می‌دهد از دست رفته بود.
۳- نشاط خانوادگی بستگی به فزونی اولاد دارد، تک اولادی یا جفت اولادی تا مدتی نشاط بخش زندگی زوجنی است و پس از رشد، هر یک جدا شده محیط خانواده یک محیط خاموش و مرده به نظر می‌رسد، ولذا در گذشته نشاط زندگی بر غالب خانواده‌ها حتی تهیدستان بیشتر حاکم بود، ولی حالا پدر و مادر در دوران پیری که قدرت خود را از دست داده‌اند باید به خانه پیران منتقل شوند، ولی در صورت فزونی اولاد آنان به نوبت به داد پدر و مادر می‌رسند.
عوامل کاهش جمعیت
عوامل کاهش جمعیت را می‌توان در امور ذیل خلاصه کرد:
۱- مسئله معیشت و پیامدهای آن است، در حالی که اگر چشم خود را باز کنیم می‌بینیم که فزونی جمعیت نه تنها ملازم با فقر نیست، بلکه مایه حرکت چرخه اقتصادی می‌باشد. چین با جمعیت یک میلیارد و دویست میلیونی زندگی آبرومندانه‌ای دارد و جهان سرمایهداری را به دلیل فراوانی تولیدات خود به مخاطره افکنده است.
البته این (مشکل معیشتی) یک روی قضیه است آنچه که به ما رسیده است این است که «رییس انجمن تنظیم خانواده در سال ۱۳۷۶ تصریح کرده بود که انجمن‌های تنظیم خانواده جمهوری اسلامی از نظر مادی به کمک فدراسیون جهانی انجمن‌های تنظیم خانواده متکی است و تا به حال کمک‌های مالی از مدیران کشورمان دریافت نکرده‌ایم»؛ تو حدیث مفصل بخوان از این مجمل. غرب هیچ‌گاه بدون چشم‌داشت به کشوری کمک نمی‌کند.
این جهان سرمایهداری است که اگر منافع خود را در کاهش جمعیت بداند، روی آن سرمایه‌گذاری می‌کند و اگر در فزونی جمعیت ببیند آن را ترویج می‌کند و هرگز در فکر کشورهای جهان سوم نیست.
۲- به رایگان در اختیار نهادن وسایل کنترل جمعیت عوامل دیگری به این موضوع کمک می‌کند، از آن جمله:
۳- اشتغال زنان در ادارات، نهادها، کارگاه‌ها و دیگر جاها، سبب کاهش جمعیت می‌باشد امیرمومنان(ع) می‌فرماید:
«المرآه ریحانه و لیست بقهرمانه» (نهج‌البلاغه، بخش‌نامه‌ها، شماره ۳۱). «زن گل سرسبد زندگی است و مسئول دخل و خرج زندگی نیست».
۴- سرگرمی‌های متنوع، از حضور در پارک‌ها، سینماها، جشن‌ها، سبب کاهش جمعیت است؛ زیرا دوران حاملگی و تربیت بیش از یک فرزند، سبب گرفتاری است و با این سرگرمی‌ها سازگار نیست.
پیامدهای ناگوار کاهش جمعیت
۱- تنظیم خانواده به معنی کاهش جمعیت، در همه استان‌ها یکسان اجرا نشد، استان‌های شیعی از آن استقبال کردند، ولی استان‌های دیگر برعکس و بر فزونی جمعیت اصرار ورزیدند، ولذا در خبرها آمده است در سال جاری در شهرک رضویه شهرستان مشهد، در ثبت‌نام دانش‌آموزان مقطع اول ابتدایی، مدارس این شهر ۶۰ درصد اهل تسنن و ۴۰ درصد شیعه هستند. این خود یک نوع هشدار برای نظام است.
۲- گزارش‌های رسمی حاکی از آن است که فعلا هر دو نفر که دعوت حق را لبیک می‌گویند ۷/۱ نفر جانشین دارند و بدین معنا جمعیت ما رشد منفی دارد، حتی جای دو نفر را درست پر نمی‌کنند.
راهکار و جبران مافات
اینجانب امیدوار است که در کمیسیون‌های همایش، راهکار جبران این رشد منفی مورد بحث و بررسی قرار گیرد، ولی یادآور می‌شوم که وزارت بهداشت و درمان در این مورد نقش کلیدی دارد و آن این که مراقب باشد مبادا در داخل وزارت کسانی باشند که بخواهند بار دیگر این موضوع را تمدید کنند و بر خلاف منویات مقام معظم رهبری و خواسته همه علما و روحانیون، آن سیاست قبلی را ادامه دهند.
من در پایان با این پیام کوتاه خواستم در این همایش به عنوان یک خدمتگزار، مشارکت داشته باشم. انشاءالله به نتایج درخشانی دست خواهیم یافت و راهکارهای مناسب و سیاست‌های دوراندیشانه‌ای در مورد جمعیت در پیش گیرند.
قم- موسسه امام صادق(ع)
جعفر سبحانی
حوزه
