دلایل خانه نشینی

هنگامی‌که به امیرالمؤمنین(ع) خبر رسید که مردم درباره ایشان گفت‌وگو می‌کردند و می‌گفتند چرا با ابوبکر و عمر و عثمان نجنگید همان‌طور که با طلحه و زبیر و عایشه جنگید؟

ابوهاشم از قول ابوعلی نقل کرده است که:
هنگامی‌که به امیرالمؤمنین(ع) خبر رسید که مردم درباره ایشان گفت‌وگو می‌کردند و می‌گفتند چرا با ابوبکر و عمر و عثمان نجنگید همان‌طور که با طلحه و زبیر و عایشه جنگید؟
حضرت در حالی‌که ردایی به دوش انداخته بود، از منزل بیرون آمد و بر منبر تشریف برده، حمد و ثنای خدا را به جای آورده و پیامبر(ص) را یاد کردند و بر او صلوات فرستادند.
سپس فرمودند: «ای گروه مسلمانان، به من خبر رسیده است که گروهی گفته‌اند چرا علی(ع) با ابوبکر و عمر و عثمان نجنگید؛ همان‌طور که با طلحه و زبیر و عایشه جنگید. من از جنگ با آنها عاجز نبودم، ولی از هفت نفر از پیامبران پیروی کردم.»
اوّلشان نوح(ع) است؛ آنجا که خداوند تعالی از او خبر می دهد، که گفت:
«فَدَعا رَبَّهُ أَنِّی مَغْلُوبٌ فَانْتَصِرْ؛ ۱
من مغلوب شدم پس مرا یاری کن.»
و اگر شما بگویید مغلوب نشده بود، همانا کافر شده اید؛ زیرا قرآن را تکذیب کرده‌اید و اگر بگویید او مغلوب بود، پس علی دارای عذر بیشتری است.
دوم از آنان ابراهیم(ع) است؛ هنگامی‌که خداوند از او در قرآن خبر داد که به قومش فرمود:
«وَ أَعْتَزِلُکُمْ وَ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ أَدْعُوا رَبِّی عَسى‏ أَلاَّ أَکُونَ بِدُعاءِ رَبِّی شَقِیًّا؛ ۲
از شما و از آنچه غیر از خدا می‌پرستید دوری می‌گزینم.» پس اگر بگویید او دوری جست، بدون ناراحتی، قرآن را تکذیب کرده‌اید و اگر بگویید که او رنج و ناراحتی دید و سپس دوری گزید، پس علی دارای عذر بیشتری است.
سوم لوط(ع) است که خداوند خبر داد از آنچه او به قومش گفت:
«قالَ لَوْ أَنَّ لی‏ بِکُمْ قُوَّهً أَوْ آوی إِلى‏ رُکْنٍ شَدید؛ ۳
ای کاش مرا در دفع شما قوّتی بود یا به جانب صاحب قوّتی پناه می‌گرفتم.»
پس اگر بگویید که قدرت داشت بر آنان، همانا قرآن را تکذیب کرده‌اید و اگر بگویید که بدان‌ها قدرت نداشت، پس علی دارای عذر بیشتری است.
چهارم یوسف(ع) است؛ آنجا که گفت:
قالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَیَّ مِمَّا یَدْعُونَنی‏ إِلَیْهِ…؛ ۴
پروردگارا زندان برای من بهتر است از آنچه مرا بدان می خوانند.»
پس اگر بگویید او سختی را همراه با خشم خدا خواست، همانا کافر شده‌اید و اگر بگویید او به آنچه خدا را به خشم می آورد، فراخوانده شد؛ ولی زندان را انتخاب کرد، پس علی دارای عذر بیشتری است.
پنجم موسی بن عمران(ع) است؛ آنجا که خداوند تعالی از او خبر داد:
«فَفَرَرْتُ مِنْکُمْ لَمَّا خِفْتُکُمْ فَوَهَبَ لی‏ رَبِّی حُکْماً وَ جَعَلَنی‏ مِنَ الْمُرْسَلین؛ ۵
وقتی از شما ترسیدم، فرار کردم و خداوند به من حکم داد و مرا از مرسلان قرار داد.»
پس اگر بگویید: او گریخت بدون ترس، همانا قرآن را تکذیب کرده‌اید و اگر بگویید: او گریخت از ترسی که بر خود داشت، پس علی دارای عذر بیشتری است.
ششم برادرش هارون است؛ از آنجا که خداوند تعالی از او خبر داد:
قالَ ابْنَ أُمَّ إِنَّ الْقَوْمَ اسْتَضْعَفُونی‏ وَ کادُوا یَقْتُلُونَنی‏ فَلا تُشْمِتْ بِیَ الْأَعْداءَ وَ لا تَجْعَلْنی‏ مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمین؛ ۶
ای پسر مادرم، همانا این قوم مرا ضعیف کردند و نزدیک بود مرا بکشند، پس دشمنان را علیه من سرزنش نیاور.
پس اگر بگویید: نزدیک نبود او را بکشند، همانا قرآن را تکذیب کرده‌اید و اگر بگویید نزدیک بود او را بکشند، پس علی عذر بیشتری دارد.
هفتم پسر عمویم، محمّد است؛ آنجا که از ترس کفّار به غار گریخت.»۷
پس اگر بگویید او از ترس جانش نگریخت، همانا دروغ گفته‌اید و اگر بگویید او به خاطر حفظ جانش گریخت، پس وصیِّ پیامبر(ص) دارای عذر بیشتری است.
ای مردم، از هنگامی‌که مادر مرا زاده است، پیوسته مظلوم بوده‌ام…

پی‌نوشت‌ها:
۱. سوره قمر، آیه ۱۰.
۲. سوره مریم، آیه ۴۸.
۳. سوره هود، آیه ۸۰.
۴. سوره یوسف، آیه ۳۳.
۵. سوره شعراء، آیه۲۱.
۶. سوره اعراف، آیه۱۵۰.
۷. سوره توبه، آیه ۴۰.
۸. مناقب ابن شاذان، ص ۱۷۳؛ بنا به نقل قضاوت‌ها و معجزات حضرت امیرالمؤمنین علی(ع)، ص ۱۸۱.