این حدیث از جمله احادیث صحیح و متواتر و حتمیبه شمار میرود که تمامی فرقههای اسلامی، صحت آنرا پذیرفتهاند.
در دعایی که از امام صادق(ع) روایت شده، آمده است:
خداوندا خودت را به من بشناسان، زیرا اگر خودت را به من نشناسانی، رسول و فرستادهات را نمیشناسم. خداوندا، فرستادهات را به من بشناسان چه اگر فرستادهات را به من نشناسانی، حجتت تو را نخواهم شناخت، خداوندا حجت را به من بشناسان و اگر حجتت را به من نشناسانی، بیشک در دین خود گمراه خواهم شد.
ما از این دعا، ضرورت شناخت امام زمان(ع) را درک میکنیم. رسول اکرم(ص) و امامان اطهار(ع)، همگی ما را تشویق به ضرورت شناسایی امام زمان(ع) در هر وقت و زمانی میکنند. در این جا این سؤال پیشمیآید که آیا تنها دانستن نام و نسبت ایشان کفایت میکند؟ آیا دانستن تاریخ ولادت و مکان رشد ایشان و … برای ما کافی است؟
از اینجا اهمیت فرهنگ مهدویت و تمام زیرمجموعهها، فصلها، اسباب، انگیزهها، مقتضیات، تاریخ، شاخهها و نشانههای آن را، در تمامی ابعاد، چه از نظر عقیدتی و اصولی و چه فکری و فرهنگی، یا سیاسی و اجتماعی حس میکنیم. از همین رو برداشتن نقاب و حجاب نشانههای ظهور و چشمداشت به آن روز موعود، ضرورت دارد تا بدین وسیله مؤمنان در کوران رویدادهای بزرگ و فتنههای کشنده، دقت، احتیاط و دوراندیشی داشته باشند. با گذر روزها و شدت یافتن حوادث، نشانههای ظهور جایگاه مهمی در فرهنگ اسلامی پیدا کردهاند و به همین جهت است که امام صادق(ع) فرمودند:
بیشک پیش از (ظهور) نشانههایی از جانب خداوند بلند مرتبه و بزرگ برای مؤمنان خواهد بود.
با تأمل در نشانههای ظهور متوجه میشویم که آنها در جهت دو هدف و امر مهم بیان شده است:
۱. هشدار و آگاهی مؤمنان، درباره رویدادها و فتنههای کشنده و پرچمهای گمراهی و کجروی در تمامی عرصهها در آینده و بر حذر داشتن از پیروی از این جریانها؛
۲. نوید دادن به مؤمنان به این که پیش از ظهور پرچمهایی قیام خواهند کرد که به حق دعوت و در این راه تلاش میکنند، و تآکید بر واجب بودن گردآمدن به دور آن پرچمها و یاری دادن آنها.
در چارچوب این دو مسئله، اثرات تربیتی فرهنگ مهدویت و نشانههای ظهور امتداد یافته، و این خود راز توجه فراوان اهل بیت(ع) را به این مسئله و کثرت روایاتی را که از ایشان در این مورد نقل شده، روشن میسازد، زیرا آنان در مقام معلمان فکری مردم، برای حفاظت آنها در مقابل عوامل گمراهی و کجروی، و هدایت آنها به سوی راه حق و هدایت میباشند. اینجا یک نمونه را ذکر میکنیم:
امام صادق(ع) به هشام بن سالم در مورد «ندای آسمانی» در ماه رمضان (یکی از نشانههای حتمی) فرمودند:
«دو صیحه (ندا) خواهد بود، یک صیحه در اول شب و یک دیگری در آخر شب. پس عرض کردم: این چگونه خواهد بود؟ ایشان فرمودند: یک صیحه از آسمان خواهد بود (جبرئیل) و دیگری از جانب ابلیس. عرض کردم: چطور میشود این دو صیحه را از هم باز شناخت ؟ فرمودند: کسی که پیش از آن که اتفاق بیفتد، در مورد آن شنیده باشد، آن را میشناسد.
به همین جهت باید بر ضرورت گشودن درها به روی فرهنگ مهدویت و ضرورت فهم نشانههای ظهور پیش از وقوع آنها به خاطر اهمیت تربیتی آن و نگهداری مردم از عوامل کجروی و تشخیص حق از باطل و هدایت از گمراهی در زمان غیبت، تأکید داشت.
مجتبیالساده
مترجم: سید شاهپور حسینی، واحد ترجمه موعود
ماهنامه موعود، شماره ۷۲