متفکّران و متخصّصان علوم رفتاری با تحقیقات گسترده در زمینه آثار و پیامدهای روانی، اجتماعی هرزهنگاری خواستار وضع محدودیّتهای قانونی در این زمینه هستند؛ گرچه این محدودیّتها و (فیلترینگ) میتواند در دسترسی افراد، به موارد هرزهنگاری نقش داشته باشد، ولی کافی نیست و افراد زیادی به راحتی از این محدودیّتها تخطّی میکنند. بنابراین باید به دنبال راهکارهای فراتر از قانون باشیم. اگر شما یا همسرتان به سمت هرزهنگاری رفتهاید و میخواهید برای رهایی از آن، راهکاری بیابید، خواندن این متن را به شما پیشنهاد میکنیم.
- تصمیمی محکم بگیرید
قدم اوّل این است که تصمیم محکمیبگیرید؛ تصمیمیکه میتواند از این مسئله ناشی شده باشد که هرزهنگاری برای من و خانوادهام ضرر دارد؛ بنابراین فهرستی از مضرّات و پیامدهای منفی هرزهنگاری تهیّه کنید. این کار هم شما را مصمّم به ادامه راه میکند و هم اگر در مرحلهای یا زمانی پایتان لغزید، میتواند به کمک شما بیاید تا دوباره برای ادامه راه مصمّم بشوید.
در کنار این فهرست، فهرست دیگری از فواید ترک هرزهنگاری نیز تهیّه کنید تا شما را تشویق کند و به شما انگیزه دهد.
- اهداف خود را بنویسید
برای ترک هرزهنگاری باید اهدافی دقیق، رفتاری، عینی و دستیافتنی بنویسید تا بتوانید برای راه خود یک الگو داشته باشید. پس قلم و کاغذ بردارید و بنویسید که چگونه و در چه زمانی میتوانید هرزهنگاری را ترک کنید؛ مثلاً میتوانید بنویسید «من تا پایان شهریور از هیچ فیلم، عکس، متن و صوتی که هرزهنگاری باشد استفاده نمیکنم.» این جمله و هدف، خطّ پایه شما خواهد بود و مسیر را روشن میکند. این هدف خود را بنویسید و در مکانی که جلو چشم خودتان است، بگذارید تا بتوانید مداوم آن را ببینید.
- راههای هرزهنگاری خود را بیابید و ببندید
چَرخی در اطراف خود بزنید و ببینید از چه روشهایی برای دریافت محصولات هرزهنگاری استفاده میکنید؛ دوست نزدیکتان، اینترنت، هنگامیکه از فلان خیابان میگذرید یا … همه را بنویسید. سپس بین خودتان و دسترسی به این منابع فاصله بیندازید.
مثلاً اگر منبع شما اینترنت است، مدّتی از اینترنت استفاده نکنید یا رایانه را در مکانی عمومی مثل اتاق نشیمن قرار دهید؛ یا اگر منبع شما دوستتان است، سعی کنید ارتباط خود را با او کم و حتّی قطع کنید. دقّت کنید بهتر است از روشهایی استفاده کنید که امکان برگشت نیست؛ مثلاً DVDهای حاوی مطالب هرزهنگاری را بشکنید. نه اینکه در جایی پنهان کنید؛ زیرا احتمال بازگشت هست.
- برای خود جایگزینی بیابید
بسیاری از جوانان برای گذر اوقات و پر کردن وقت، به سمت هرزهنگاری میروند و بعد به آن وابسته میشوند، علاوه بر این، رها کردن هرزهنگاری ممکن است وقتهای آزادی را در اختیار شما قرار دهد، بنابراین برای پر کردن این اوقات با فعّالیّتهای سودمند برنامهریزی کنید تا علاوه بر پیشگیری از بازگشت، با فعّالیتهای لذّتبخش دیگر، زندگی خود را شادتر و فعّالتر کنید.
- به خودتان پاداش دهید
یک برنامه زمانبندی شده تهیّه کنید و هر موقع که طبق آن پیش رفتید، خودتان را تشویق کنید. این تشویقها میتواند تماشای برنامه دلخواهتان، سینما رفتن، خرید تنقّلات و حتّی گفتن آفرین به خودتان باشد.
- با یک نفر صحبت کنید
قبل از اینکه برنامه را شروع کنید، با شخصی درباره چیزی که شما را اذیّت میکند و قصد رهایی از آن را دارید، یعنی هرزهنگاری، صحبت کنید.
این عمل چند فایده دارد، نخست صحبت کردن کمک میکند بهتر بتوانید با هیجانات منفی خود کنار بیایید، دوم، بیان قصد کنترل و رهایی از هرزهنگاری به شخصی دیگر، در شما نوعی تعهّد ایجاد میکند تا احساس مسئولیت بیشتری برای رهایی از هرزهنگاری داشته باشید، زیرا به خود میگویید: اگر برگردم، پیش طرف خجالت میکشم. به طور قطع این فرد خاص باید مورد اعتماد هم باشد.
- برخی مهارتهای زندگی را فرابگیرید
تصمیم برای ترک هرزهنگاری نیازمند مهارتهای خاصّی است، شاید کمبود در همین مهارتها باعث سوق دادن شما به سمت هرزهنگاری شده است؛ مهارتهایی مانند برقراری روابط مؤثّر، نه گفتن و مدیریت استرس، توانمند شدن شما در این زمینهها میتواند سدّی باشد که از بازگشت جلوگیری کند؛ مثلاًاین بار که دوستتان به شما پیشنهاد کرد با هم به دیدن یک فیلم مستهجن بپردازید، یک نه محکم میگویید و خیال خودتان را راحت میکنید.
- معنویّت خود را بالا ببرید
گرایش به اعمال مذهبی و معنوی، میتواند مانع و سدّی بزرگ و البتّه تأثیرگذار در جلوگیری از هرزهنگاری باشد؛ زیرا یکی از تأکیدات دین، پایبندی به اخلاقیّات است و از آنجایی که هرزهنگاری امری غیراخلاقی محسوب میشود، به نظر میرسد، افرادی که از معنویّت و دینداری بالاتری برخودارند، خود را ملزم به رعایت بیشتر اخلاقیّات، از جمله پرهیز از هرزهنگاری خواهند کرد.
- شکستهای اوّلیه را زیاد جدّی نگیرید
برای برخی افراد، به خصوص کسانی که مدّت زیادی است از محصولات هرزهنگاری استفاده میکنند، شکست در قدمهای اوّلیه، زیاد اتّفاق میافتد. در این موارد بهتر است خیلی خودتان را مجازات نکنید؛ چون این کار اعتماد به نفستان را پایین میآورد و شما را ناامید میکند تا دوباره برخیزید.
اگر همسر شما به هرزهنگاری مشغول است، شاید شما، هیجانات و واکنشهای متفاوتی نسبت به این موضوع از خود بروز دهید؛ مثلاً انکار کنید یا دچار شوک شوید؛ به خصوص در برخورد اوّل با این موضوع، بیتفاوت بشوید، خود یا همسرتان را سرزنش کنید، احساس خیانت و سوء استفاده کنید، رابطه جنسی بیشتری با همسرتان برقرار کنید تا بتوانید اصطلاحاً او را ترک بدهید، یا دیگر نتوانید همسرتان را تحمّل کنید.
این واکنشها و احساسات طبیعی است، از آن جهت که شاید خیلی از افراد هم اگر به جای شما بودند، همین کارها را میکردند؛ امّا قبل از اینها، راهکارهای زیر را نیز امتحان کنید، شاید مؤثّرتر باشند.
- برای پیدا کردن منابع درست وقت بگذارید
همسران، به خصوص در اوایل ارتباط خود ممکن است برای کسب اطّلاعات جنسی و افزایش میل جنسی به تماشای فیلمهای هرزهنگاری بپردازند؛ در حالیکه بارها تأکید شده است این محصولات اطّلاعات جنسی صحیح را انتقال نمیدهند؛ بلکه در ایجاد باورها و نگرشهای غلط جنسی نقش اساسی دارند.
پس برای دریافت اطّلاعات صحیح درباره روابط جنسی میتوانید به کتابهای مفیدی که در این زمینه در بازار موجود است، مراجعه کنید.
- زود قضاوت نکنید
اگر همسرتان را در حین استفاده از محصولات هرزهنگاری دیدید، شتابزده عمل نکنید و زود نتیجه نگیرید، چون شاید همسرتان اوّلینبار است هرزهنگاری میکند یا صرفاً هدفش کنجکاوی است و این رفتار او ادامه نخواهد یافت؛ البتّه میتوانید در زمان دیگری و با لحنی مناسب در این مورد با همسرتان صحبت کنید؛ پس قبل از اینکه از این ماجرا یک بحران بسازید، خوب مسئله و موقعیت را تجزیه و تحلیل کنید.
- هنگام برقراری رابطه جنسی، هرزهنگاری نکنید
اگر همسرتان از شما خواست برای شروع رابطه جنسی و با هدف تحریک جنسی، از محصولات هرزهنگاری استفاده کنید، در مقابل این امر مقاومت کنید و هیچگاه هنگام رابطه جنسی با همسر خود، از محصولات هرزهنگاری استفاده نکنید. به مرور یاد خواهید گرفت، بدون توسّل به هرزهنگاری از رابطه جنسی لذّت ببرید.
- همسر خودتان را سرزنش و تحقیر نکنید
برای استفاده و تماشای موادّ هرزهنگاری لازم است به همسر خود کمک کنید؛ امّا استفاده از ابزارهایی، چون تحقیر، سرزنش، مقایسه، بیاحترامی و تهدید، مشکل را حل نمیکند؛ بلکه باعث ایجاد موجی از هیجانات منفی در همسر شما و در پایان، ایجاد درگیریهای بیشتر میشود. علاوه بر این موارد، با این کارها، احساس تبهکار بودن و بد بودن را در همسر خود ایجاد میکنید.
- هوشیار و صبور باشید
در این مسیر به یاد داشته باشید، ممکن است در مرحله اوّلیه ترک هرزهنگاری و هنگام برقراری رابطه جنسی با همسر خود، با خشم یا بیمیلی او روبهرو شوید، که این امر، موقّتی بوده و نیازمند صبر و حمایت شما است. همچنین ممکن است بعد یا هنگام ترک هرزهنگاری، الگوهای قبلی دعواها و کدورتها برگردد و اختلافات کمیبالا بگیرد، پس باید روی رابطه خود نیز کمیکار کنید و نسبت به این اتّفاقات، آگاهی و هوشیاری داشته باشید.
- از یک متخصّص کمک بگیرید
اگر روابط شما و همسرتان به دلیل هرزهنگاری آسیب دیده یا اینکه هرزهنگاری همسرتان حالت اعتیادگونه پیدا کرده است، یا پس از ترک هرزهنگاری دوباره به آن مراجعه کرده؛ بهتر است برای حلّ مشکل به یک متخصّص روانشناس مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است نتوانید به تنهایی، مسئله را برطرف کنید.
محمد ترکمان