موعود پایگاه اینترنتی موعود
کارشناس شبکه وهابی حدیثی که حضرت علی (علیه السلام) را تقسیم کننده بهشت وجهنم معرفی می‌کند منکر شد.
علی رغم اعتراف اهل سنت به این حدیث که حضرت علی (علیه السلام) تقسیم کننده بهشت وجهنم است عبدالقدوس دهقان کارشناس شبکه ای وهابی وصال حق وکلمه، منکر این حدیث شد.
این روایت در بسیاری از منابع اهل سنت نقل شده است و اگر چه وهابیون سعی در تضعیف این روایت کرده‌اند اما جایی که این روایت در کتب لغت نیز راه پیدا می‌کند و به اسناد متعدد در کتب معتبر اهل سنت نقل می‌شود دیگراشکال بهانه جویان جایی ندارد.
اکنون به برخی از نقل ها در منابع اهل سنت اشاره می‌کنیم:
«عن علی رضی الله تعالى عنه أنا قسیم النار؛ از حضرت علی (علیه السلام) نقل شده است که فرمودند: من تقسیم کننده دوزخ هستم». «الفایق فی غریب الحدیث جارالله زمخشری ج ۳ ص ۹۷ »
همچنین روایت شده است که «وروى أیضا عن الأعمش عن موسى بن طریف، عن عبایه، قال سمعت علیا (علیه السلام)، وهو یقول: أنا قسیم النار؛ از اعمش از موسی بن طریف از عبایه نقل شده است که گفت از علی (علیه السلام) شنیدم در حالی که می فرمود: من تقسیم کننده دوزخ هستم». «شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج ۲ ص ۲۶۰ و ج ۱۹ ص ۱۴۰»
از حضرت علی (علیه السلام) نقل شده است که فرمودند: «أنا قسیم النار، إذا کان یوم القیامه قلت هذا لک وهذا لی» من قسمت کننده دوزخم، زمانی که روز قیامت فرا رسد می‌گویم (به آتش) این (شخص) برای تو و این (شخص) برای من». «البدایه و النهایه ج ۷ ص ۳۹۲ »
همچنین در کتاب های دیگراهل سنت همچون «غریب الحدیث، ابن قتیبه، ج ۱، ص ۳۷۷ » و «النهایه فی غریب الحدیث، ابن ثیر، ج ۴، ص ۶۱ » و «المناقب، خوارزمی، ص ۴۱ » و «کنزالعمال متقی هندی ج ۱۳ ص ۱۵۲»، «تاریخ مدینه دمشق ج ۴۲ ص ۲۹۸ »، «الشفا بتعریف حقوق المصطفى، ج ۱، ۳۳۸ »، «تاج العروس، زبیدی، ج ۱۷، ص ۵۶۹.»، « لسان العرب، ابن المنظور، ج ۱۲، ص ۴۷۹ »، «ینابیع الموده لذوی القربى، القندوزی ج ۱، ص ۲۴۹ »، «المعرفه و التاریخ، الفسوی ج ۳ ص ۸۴ »، «امالی، شجری جرجانی، ج ۱، ص ۱۷۷ »، « اساس البلاغه،زمخشری، ج ۱، ص ۵۰۷ »،« النهایه فی غریب الاثر، ج ۴، ص ۶۱ »، غریب الحدیث، ابن الجوزی، ج ۲، ص ۲۴۳» نیز این حدیث ذکر شده است.
اما در منابع شیعه :
«عن عبد الله بن عباس قال : قال رسول الله (صلی الله علیه وآله) : … معاشر الناس، إن علیا قسیم النار، لا یدخل النار ولی له، ولا ینجو منها عدو له، إنه قسیم الجنه، لا یدخلها عدو له، ولا یزحزح عنها ولی له؛
از عبدالله بن عباس نقل شده است که گفت: رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمودند : … ای گروه مردم ! همانا علی (علیه السلام) تقسیم کننده جهنم است، کسی که یاور و دوست او باشد وارد آتش نخواهد شد و کسی که دشمن او باشد از آن نجات نخواهد یافت. همانا او تقسیم کننده بهشت است کسی که دشمن او باشد وارد آن نخواهد شد و کسی که دوست او باشد از آن محروم نخواهد شد». «امالی شیخ صدوق ص ۸۳، به سند دیگر خصال، شیخ صدوق، ص ۴۹۶»
همچنین نقل شده است که:
حضرت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) فرمودند: «رسول خدا (صلی الله علیه وآله) خطاب به امام علی (علیه السلام) فرمودند:
ای علی! همانا تو تفسیم کننده بهشت و جهنم هستی». «عیون اخبار الرضا ج ۱ ص ۳۰ »
از سلیمان بن خالد از امام صادق (علیه السلام) از پدرانشان نقل شده است که «رسول خدا (صلی الله علیه وآله) به حضرت علی (علیه السلام) فرمودند: … ای علی (علیه السلام) تو قسمت کننده بهشت و دوزخی، وارد بهشت نمی‌شود مگر کسی که او تو را و تو او را بشناسی (جزء شیعیان واقعی تو باشد) و وارد دوزخ نمی‌شود مگر کسی که تو را انکار کند و تو او را انکار کنی. «امالی شیخ مفید ص ۲۱۳»
این روایت به چند صورت، قسیم النار والجنه، قسیم النار، قسیم الجنه و النار، السلام علیک یا قسیم النار و الجنه، در منابع ذیل آمده است:
«الکافی کلینی ج ۴ ص ۵۷۰، معانی الاخبار شیخ صدوق ص ۲۰۶، تهذیب الاحکام شیخ طوسی ج ۶ ص ۲۹، روضه الواعظین فتال نیشابوری ص ۱۰۰و ۱۱۸، المسترشد طبری شیعی ص ۲۶۴، امالی شیخ مفید ص ۲۱۳، امالی شیخ طوسی ص ۳۰۵ و ۶۲۹، احتجاج طبرسی ج ۱ ص ۲۰۹و ۳۴۱، مناقب ابن شهر آشوب ج ۲ ص ۸ و ج ۳ ص ۲۸، الطرائف سید بن طاووس ص ۷۶، مدینه المعاجز ج ۱ ص ۲۸۰»
دلیل این نامگذاری:
علت قسیم النار در بیان امام رضا (علیه السلام)
برخی از روایات علت این نامگذاری را ذکر کرده‌اند که به دو روایت اکتفا می‌شود:
از مفضل بن عمر نقل شده است که گفت «به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم به چه علت امیرالمومنین علی بن ابی طالب (علیه السلام) قسیم الجنه و النار گفته شده است؟ حضرت فرمودند: به خاطر اینکه دوست داشتن او ایمان و دشمن داشتن او کفر است و همانا بهشت برای اهل ایمان آفریده شده است و نار برای اهل کفر خلق شده است. بنابراین حضرت علی (علیه السلام) به این علت قسیم الجنه و النار است بنابر این در بهشت وارد نمی‌شود مگر اهل محبت و دوستی با او، وارد آتش نمی‌شود مگر اهل دشمنی با او». «علل الشرایع ج ۱ ص ۱۶۲»
همچنین در روایت دیگری از امام رضا (علیه السلام) آمده است:
«ابا صلت هروی نقل کرده است که روزی مامون به امام رضا (علیه السلام) گفت: یا اباالحسن ما را از پدرت امیرالمومنین (علیه السلام) آگاه ساز که به چه علت قسیم الجنه و النار خوانده شده است و این به چه معنا است که این مطلب فکر مرا مشغول ساخته است پس امام رضا (علیه السلام) به او فرمودند: ای مامون آیا تو از پدرت و او از پدرانش از ابن عباس از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) نقل نکردید که گفت از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) شنیدم می فرمایند: حب علی ایمان و دشمنی با علی کفر است؟ پس مامون پاسخ داد آری، پس حضرت فرمودند: پس تقسیم می‌کند بهشت و دوزخ را زمانی که ایمان و کفر بر اساس حب و بغض او باشد بنابراین او قسیم الجنه و النار است».
«عیون اخبار الرضا ج ۱ ص ۹۲»
همچنین سمهودی از علمای اهل سنت در خصوص این حدیث می نویسد:
«جمال زرندی نقل کرده است که روزی مامون به امام رضا (علیه السلام) گفت: به چه علت قسیم الجنه و النار خوانده شده است پس امام رضا (علیه السلام) به او فرمودند: ای مامون آیا تو از پدرت از ابن عباس از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) نقل نکردید که گفت از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) شنیدم می فرمایند: حب علی ایمان و دشمنی با علی کفر است ؟ پس مامون پاسخ داد: آری، پس حضرت فرمودند: پس بهشت و دوزخ را بر اساس حبش تقسیم می‌کند. مامون گفت: خدا مرا بعد از تو باقی نگذارد ای اباالحسن، شهادت می دهم که تو وارث علم رسول الله (صلی الله علیه وآله) هستی.
ابوصلت هروی می‌گوید: پس زمانی که امام رضا (علیه السلام) به منزل برگشتند به ایشان گفتم: ای پسر رسول خدا چه نیکو جواب مامون را دادی. پس حضرت فرمودند: ای اباصلت من همانگونه که بود پاسخ دادم و شنیدم از پدرم که از پدرش از علی (علیه السلام) نقل می‌کرد که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) می فرمود: تو تقسیم کننده بهشت و جهنم هستی پس روز قیامت به آتش می‌گوید این (شخص) برای من و این برای تو». «جواهر العقدین ۲ ق ۲: ۴۲۹، به این مضمون أبو سعد آبی، نثر الدرر، ج ۱، ص ۲۵۲»
علت نامگذاری از نظر احمد بن حنبل
کنجی شافعی می نویسد:
«پس اگر گفته شود این روایت ضعیف است می‌گویم: محمد بن منصور طوسی گفت: ما نزد احمد بن حنبل بودیم پس شخصی به او گفت: چه می‌گویی درباره این حدیث که روایت شده است که حضرت علی (علیه السلام) گفته است: من تقسیم کننده آتش هستم؟ پس احمد گفت: چه اشکالی از این حدیث دیدید؟ آیا ما روایت نکردیم که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) به حضرت علی (علیه السلام) فرمود: تو را جز مومن دوست نمی دارد و جز منافق دشمن نمی دارد؟ گفتند: بله پس گفت: پس منافق کجاست؟ گفتند: در آتش، پس گفت: پس علی قسیم النار است». «کفایه الطالب، ص ۷۲ . ابویعلی حنبلی در طبقات الحنابله ج ۱ ص ۳۲۰، امالی، شجری جرجانی (م ۴۹۹ق) ۱۴۲۲ ق»
همچنین رجوع کنید به «تاریخ مدینه دمشق، ج ۴۲، ص ۳۰۱، «امالی، شجری جرجانی، ج ۱، ص ۱۷۷»، «کنز العمال ۱۳: ۱۵۱ ح ۳۶۴۷۵»، جواهر العقدین للسمهودی، ۲ ق ۲: ۴۲۹»،« المناقب للموفق الخوارزمی ص ۲۹۴»، ینابیع الموده لذوی القربى، القندوزی: ج ۱، ص ۲۴۹»، «حلیه الأولیاء، ج ۱ ص ۶۶» و «تاریخ بغداد، ج ۱۲ ص ۹۹ »، زین الفتى بتفسیر سوره هل أتى ۲: ۵۲۷/۴۰۴»
علت نامگذاری به نظر اعمش
ابومعاویه از «اعمش» نقل می‌کند که «همانا حضرت علی (علیه السلام) از کلامش انا قسیم النار اراده کرده است که هر کس با من است پس او بر طریق حق و هر کس با معاویه است پس او بر باطل است». «بغیه الطلب فی تاریخ حلب، ابن ابی جراده، ج ۱، ص ۲۸۹»
احتجاج امیرالمومنین به این حدیث
ابن حجر مکی نقل می‌کند؛
دارقطنی روایت کرده است که «حضرت علی (علیه السلام) به شش نفری که خلیفه دوم آنها را در شوری قرار داده بود سخنان زیادی گفت که مقداری از آن این است: شما را به خدا قسم می دهم آیا در بین شما کسی است که رسول الله (ص) به او گفته باشد: ای علی تو در روز قیامت تقسیم کننده جهنم و بهشتی، غیر از من؟ همه گفتند: خدا را شاهد می‌گیریم که نه.
و در معنای این روایت روایتی است که دیگران از امام رضا (علیه السلام) نقل کرده‌اند که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) به حضرت علی (علیه السلام) گفت: تو تقسیم کننده بهشت و جهنمی پس روز قیامت به آتش می‌گویی این (شخص) برای من و این (شخص) برای تو .«الصواعق المحرقه ج ۲ ص۳۶۹، «سمط النجوم العوالی، عاصمی‌شافعی، ج ۳ ص ۶۳»
معنای حدیث از نظر ابن اثیر
ابن اثیر می‌گوید؛
«و درباره حدیث حضرت علی (علیه السلام) که فرمودند من تقسیم کننده جهنم و بهشت هستم، منظورش این است: که مردم دو گروه هستند گروهی با من، پس آنها بر مسیر هدایت هستند و گروهی بر علیه من هستند پس ایشان بر گمراهی هستند پس نصف آنها (مردم) همراه من در بهشت هستند و نصف آنها بر علیه من و در آتش هستند». «النهایه فی غریب الحدیث والأثر: ۵۴/۴، مادّه: قسم»
تفسیر آیه والقیا فی جهنم به حضرت علی (علیه السلام)؛
در بعضی از تفاسیر اهل سنت و بسیاری از تفاسیر شیعه منظور دو نفر در آیه ۲۴ سوره مبارکه ق که می فرماید: «أَلْقِیَا فِی جَهَنَّمَ کُلَّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ؛ شما دو نفر در جهنم بیندازید هر کافر معاند را» رسول الله (صلی الله علیه وآله) و حضرت علی (علیه السلام) می‌باشند.
همچنین از امام صادق (علیه السلام) از پدرانش از حضرت علی (علیه السلام) از رسول الله (صلی الله علیه وآله) نقل شده است که فرمودند: «زمانی که مردم در یک زمین جمع شوند «صحرای محشر» من و تو یا علی در آن روز در جانب راست عرش هستیم سپس خدا به من و تو می‌گوید: هر کس که دشمن شما بوده و شما دو نفر را تکذیب کرده است در جهنم بیندازید». «ینابیع الموده، قندوزی حنفی، ج ۱، ص ۲۵۲ »
حافظ حسکانی در تفسیر این آیه از ابی سعید خدری نقل کرده است؛
«رسول الله (صلی الله علیه وآله) فرمودند: زمانی که روز قیامت فرا رسد خدای تعالی به حضرت محمد (صلی الله علیه وآله) و علی (علیه السلام) می‌گوید: هر کس که شما را دوست داشته وارد بهشت کنید و هر کس که با شما دشمن بوده است وارد جهنم کنید. پس علی (علیه السلام) بر در جهنم نشیند پس به جهنم می‌گوید: این (شخص) برای من و این (شخص) برای تو و این قول خدای عزوجل است که در جهنم بیندازید (شما دو نفر) هر کافر معاندی را». «شواهد التنزیل، ج ۲ ص ۲۶۴، الأمالی للطوسی ص ۲۹۰ ح ۵۶۳، مجمع البیان، ج ۹، ص ۲۲۰، تفسیر نور الثقلین، ج ۵ ص ۱۱۳، تأویل الآیات لشرف الدین الحسینی، ج ۲، ص ۶۱۲، رواه الخوارزمی فی جامع مسانید أبی حنیفه، ج ۲، ص ۲۸۴، کما فی هامش مناقب علی بن أبی طالب لابن مردویه ۳۲۵ »
همچنین کلابی به اسناد خود از ابی سعید خدری نقل کرده است؛
قال رسول الله (صلی الله علیه وآله): إذا کان یوم القیامه قال الله تبارک وتعالى لی ولعلی : ألقیا فی النار من أبغضکما، وأدخلا فی الجنه من أحبکما، فذلک قوله تعالى : ألقیا فی جهنم کل کفار عنید.
همچنین در منابع دیگر اهل سنت همانند: «مناقب علی بن أبی طالب للکلابی، ج ۳، ص ۴۲۷»، «شواهد التنزیل، ج ۲ ص ۲۶۲»، «مناقب أبی حنیفه، ج ۲ ص ۲۸۷»، «بشاره المصطفى ۴۹» این حدیث آمده است.
_____
رسا
