موعود پایگاه اینترنتی موعود
پس از این که در سال ۹۹۷ هـ . ق عبدالمومن خان ازبک اقدام به غارت اموال آستان و طلاهای گنبد کرد؛ شاه عباس اول در سفری که از اصفهان با پای پیاده به مشهد داشت مجددا گنبد را طلاکاری نمود و به خط ثلث و با خطاطی علیرضا عباسی با قلم طلایی بر زمینه فیروزه ای در کتیبه کمربندی گنبد نوشته شد که..
بسم الله الرحمن الرحیم من عظائم توفیقات الله سبحانه ان وفق السلطان الاعظم مولى ملوک العرب و العجم صاحب النسب الطاهر النبوی و الحسب الباهر العلوی تراب اقدام خدام هذه الروضه المنوره الملاکوتیه مروّج آثار اجداده المعصومین السلطان ابن السلطان ابوالمظفر شاه عباس الموسوی الصفوی بهادرخان. فاستسعد بالمجیء ماشیاّ على قدمیه من دارالسلطنه اصفهان الى زیاره هذا الحرم الاشرف و قد تشرّف بزینه هذه القبه من خلّص ماله فی سنه الف و عشر و تمّ فی سنه الف و ستهعشر.
ترجمه :
به نام خداوند بخشنده مهربان از بزرگترین توفیقات خداوند این بود که سلطان اعظم و مولایِ پادشاهان عرب و عجم و دارنده نسب پاک نبوی و افتخار درخشان علوی، خاک پای خادمان این روضه نورانی ملکوتی و رواج دهنده اثار پدران معصومش یعنی سلطان فرزند سلطان شاه عباس موسوی صفوی بهادرخان افتخار یافت که با پای پیاده از پایتخت اصفهان به زیارت این حرم شریف بیاید و از خالص ترین اموالش این گنبد را به طلا اذین کند که در سال ۱۰۱۰ هجری قمری اغاز شد و در ۱۰۱۶ به پایان رسید.
در سال ۱۰۸۴ هجری قمری و در زمان شاه سلیمان صفوی، به دنبال وقوع زمین لرزه، گنبد حرم امام رضا هم آسیب دید و شماری از خشت *های طلایی آن از جا کنده شد . وی دستور داد تا گنبد بازسازی شود و کتیبه *ای بر آن افزوده گردد که این رخداد را حکایت نماید . این کتیبه اکنون به صورت چهار ترنج در اطراف گنبد دیده می‌شود .
« من میامن منن الله سبحانه الذی زین السماء بزینه الکواکب و رصع هذه القباب العلی بدرر الدراری الثواقب ان استسعد السلطان الاعدل الاعظم و الخاقان الاکرم الافخم اشرف ملوک الارض حسبا و نسبا و اکرمهم خلقا و ادبا مروج مذهب اجداده الائمه المعصومین و محیی مراسم آبائه الطیبین الطاهرین السلطان بن السلطان شاه سلیمان الصفوی الموسوی بهادرخان بتذهیب هذه القبه العرشیه الملکوتیه و تزیینها و تشرّف بتجدیدها و تحسینها اذا تطرق الیه الانکسار و سقطت لبناتها الذهبیه التی کانت تشرق کالشمس فی رابعه النهار بسبب حدوث الزلزله العظیمه فی هذه البلده الکریمه فی سنه اربع و ثمانین و الف و کان هذه التجدید الجدید فی سنه ثمانین و الف . کتبه محمدرضا امامی . »
ترجمه:
خداوند سبحان آسمان دنیا را با ستارگان زینت بخشید و گنبد گیتی را با انوار فروزان آن آرایش داد. از منت های خداوند این بود که سلطان اعظم و خاقان اکرم که از نظر حسب و نسب از اشرف پادشاهان روی زمین و از جهت اخلاق و ادب از گرامی ترین آنها می‌باشد.
او مروج مذهب اجداد طاهرین و زنده کننده ی آثار پدران معصوم خود می‌باشد، شاه سلیمان صفوی موسوی این گنبد ملکوتی را که در اثر زلزله آسیب دیده بود مرمت کرد، و خرابی های آن را تجدید بنا نمود و اکنون گنبد مطهر مانند آفتاب تابان نورافشانی می‌کند و این عمل در سال یک هزار و هشتاد انجام یافت.
در سال ۱۳۵۳ شمسی هنگام نیابت تولیت عبدالعظیم ولیان خشت های طلائی را که در اثر مرور زمان شفافیت خود را از دست داده بودند، از جای خود برداشتند و بار دیگر با آب طلا از نو رنگ آمیزی نمودند و در جای خود نصب کردند، یکی از معماران آستان قدس برای نگارنده نقل کرد که ولیان دستور دادند هر خشتی را که بر می دارند روی آن شماره بگذارند و بار دیگر آن را سر جای خود که از اول آن جا قرار داشته بگذارند تا وضع اول محفوظ بماند.
ابعاد گنبد به قرار ذیل است:
ارتفاع از کف حرم تا انتهای زیر سقف ۸ / ۱۸ متر
ارتفاع از کف حرم تا انتهای گنبد طلا ۲۰ / ۳۱ متر
دور گنبد از سطح خارج ۱ / ۴۲ متر
ارتفاع از اول طلاکاری تا تیزه گنبد ۴۰ / ۱۶ متر
ارتفاع سر طوق گنبد مطهر ۵۰ / ۳ متر
پی نوشت:
سایت کتابخانه تخصصی علوم و قرآن واحادیث/ تاریخ آستان قدس رضوی،ج۱، ص۹
_____
قدس
