موعود پایگاه اینترنتی موعود
علامه مجلسی هفده تفاوت را بین نمازهای واجب و مستحب ذکر کرده است . مثلا نمازهای واجب را در صورت توانایی باید ایستاده خواند؛ اما در نمازهای مستحبی بدون مرض و علتی می توان آنها را نشسته، خوابیده، ویا در حال حرکت خواند.در دعای بیست و هشتمین روز ماه مبارک رمضان می خوانیم:
علامه مجلسی هفده تفاوت را بین نمازهای واجب و مستحب ذکر کرده است . مثلا نمازهای واجب را در صورت توانایی باید ایستاده خواند؛ اما در نمازهای مستحبی بدون مرض و علتی می توان آنها را نشسته، خوابیده، ویا در حال حرکت خواند.در دعای بیست و هشتمین روز ماه مبارک رمضان می خوانیم :
اللهمّ وفر حظّی فیهِ من النّوافِلِ، و أکْرِمْنی فیهِ بإحْضارِ المَسائِلِ، و قَرّبِ فیهِ وسیلتی الیکَ من بینِ الوسائل، یا من لا یَشْغَلُهُ الحاحُ المُلِحّین.
خدایا بهره ام را در آن از نافله ها زیاد کن، و با عرضه درخواستها گرامی ام دار، و وسیله ام را از بین وسیله ها به سویت نزدیک گردان، ای کسی که پافشاری اصرار کنندگان او را مشغول نمی سازد.
در دعای روز بیست و هشتم چهار محور اصلی وجود دارد:
۱. نافله ها و نقش آن؛
۲. عرضه درخواست؛
۳. توسل؛
۴. لطف پیوسته خدا.
نافله ها و نقش آن؛
در فراز اول دعا می خوانیم:« اللهمّ وفر حظّی فیهِ من النّوافِلِ»؛ خدایا بهره ام را در آن از نافله ها ونمازهای مستحبی زیاد کن.
ما نمازهای واجب و مستحب داریم؛ نمازهای واجب ۱۷ رکعت است و نمازهای مستحبی یومیه ۳۴ رکعت در شبانه روز است. نماز شب ۸ رکعت است همراه با دو رکعت نماز شفع و یک رکعت وتر در مجموع ۱۱ رکعت می‌شود، ۲ رکعت نماز نافله صبح، و ۸ رکعت نماز نافله ظهر، و ۸ رکعت نماز نافله عصر، و ۴ رکعت نماز نافله مغرب، و ۲ رکعت نماز نافله عشاء است که چون نشسته خوانده می‌شود یک رکعت شمرده می‌شود. نافله مغرب وعشا پس از نماز، وبقیه پیش از نماز خوانده می‌شود، مجموع نمازهای واجب ومستحبی در شبانه روز ۵۱ رکعت می‌شود که خواندن آنها از نشانه های ایمان شمرده شده است.
امام حسن عسکری(ع)می فرماید:« پنج چیز نشانههاى مؤمن است: گزاردن پنجاه و یک رکعت نماز (واجب و نافله)، و زیارت اربعین، و انگشتر در دست راست کردن، و پیشانى بر خاک ساییدن(به هنگام سجده)، و بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحیم»
نمازهای نافله جبران کاستی های نماز واجب را میکند. البته فرموده‌اند که انجام دادن نمازهای مستحبی تا جایی است که ضرری به نمازهای واجب نرساند، مثلا اگر نماز شب سبب شود که نماز صبح فرد قضا شود می تواند آن را پیش از خواب بخواند وبخوابد، تا ضرری به نماز واجب او نرساند، نماز شب برکات فراوانی دارد؛ تا آنجا که بزرگان ما به هر جا که رسیدند از برکات نماز شب بوده است.
بین نمازهای واجب و مستحبی تفاوتهایی وجود دارد؛ علامه مجلسی هفده تفاوت را بین نمازهای واجب و مستحب ذکر کرده است . مثلا نمازهای واجب را در صورت توانایی باید ایستاده خواند؛ اما در نمازهای مستحبی بدون مرض و علتی می توان آنها را نشسته، خوابیده، ویا در حال حرکت خواند، ومی توان آنها را در اتومبیل، قطار، مترو وهواپیما خواند. ویا آنکه خواندن سوره پس از قرائت حمد در نمازهای واجب، لازم است، ولی در نمازهای مستحبی می توان آن را نخواند.
خداوند در سوره معارج می فرماید:« الَّذینَ هُمْ علی صَلاتِهِمْ دائمُون»
آنان که بر نماز خویش پیوسته و پایندهاند؛
امام باقر(علیه السلام) می فرماید: این در نمازهای نافله است .
ودر آیه ۳۴ همان سوره می فرماید:« وَ الَّذینَ هُمْ عَلى صَلَواتِهِمْ یُحافِظُون»
و آنها که بر نماز شان مواظبت دارند.
فرمود: مقصود نمازهای واجب است .
بدان معنا که وقت نماز های واجب را حفظ کند، وآنها در وقت خود بجا می آورند وبه تآخیر نمی اندازند.
عرضه درخواست؛
در فراز دوم این دعا می خوانیم:« واکْرِمْنی فیهِ بإحْضارِ المَسائِلِ»
و با حاضر کردن خواسته ها عرضه درخواستها گرامی ام دار.
مسائل جمع مسئله به معنای حاجت ونیاز است؛ یعنی در خواست میکند: خدایا مرا با عرضه نیازم، ودر خواست حاجتم گرامی‌بدار، همین که انسان توفیق راز ونیاز با خدا را پیدا میکند گرامیداشتی از اوست.
امام زین العابدین(ع)در دل شب در حجر اسماعیل مناجات می‌کردند: «خدایا! بنده تو در آستانه در توست، مسکین تو به در خانه توست، از تو می خواهد آنچه از غیر تو برنیاید» .
انسان فقر ونیاز محض است، عنوان مسکین و فقیر در برابر ذات ربوبی زیبنده وبرازنده اوست، این که او بیاید و حاجت های خود را عرضه کند و خداوند او را به حلقه مسکینان وبندگانش راه دهد؛ این خودش عنایتی بس بزرگ از ناحیه پروردگار است. در ماه مبارک رمضان، ابر رحمت خداوند برای کسی که خودش را در معرض آن قرار دهد بارش دارد. در این فراز از دعا از خداوند می خواهیم که خدایا گرامی ام بدار که بیایم وبه درگاهت عرض حاجت ونیاز کنم.
توسل؛
در فراز سوم دعا می خوانیم:« وقَرّبِ فیهِ وسیلتی الیکَ من بینِ الوسائل»
و وسیله ام را از بین وسیله ها به سویت نزدیک گردان.
خداوند در قرآن کریم می فرماید:« یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسیلَهَ »
اى کسانى که ایمان آوردهاید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیلهاى براى تقرب به او بجوئید.
ریشه توسل در این آیه است. یعنی با وسیله به سمت خدا بیایید، در این زمینه آیات و روایات بسیار است، در باره معانی وسیله در آیه شریفه روایات واقوالی است، برخی روایات وسیله را درجه پیغمبر (ص) معرفی کرده است.
امیر مؤمنان(ع)فرمودند: « بهترین چیزی که انسان مومن به آن متوسل می‌شود ایمان به خداو پیغمبر خدا، جهاد، پرداخت زکات، روزه، حج، صله رحم وصدقه پنهانی است.»، وحضرت آثار آنها را بیان میکند.
شخص رسول اکرم(ص) و ائمه از وسایلی هستند که ما را به خداوند تبارک و تعالی می رسانند. انبیاء الهی مانند آدم، نوح، موسی و ابراهیم به وسیله اهل بیت از گرفتاری ها نجات پیدا می‌کردند و از خداوند به حق محمد و آل محمد درخواست می‌کردند.
در ذیل آیه احادیثی در این باب است، از جمله آنکه امام علی (ع)فرمودند:« من وسیله او هستم.»
در تفسیر قمی آمده است:« با امام به خدا نزدیک شوید.»
امام رضا (ع)در دعایی که برای طلب باران خواند فرمود: «خدایا مردم به ما متوسل می‌شوند همان طور که تو دستور داده ای، پس امید به فضل تو دارند..» .
پیامبر اکرم(ص) می فرماید: « امامان از فرزندان حسین (ع)هستند هرکس آنها اطاعت کند خدا را اطاعت کرده است، و هرکس نافرمانی آنها را کند خدا را نافرمانی کرده است، آنان ریسمان محکم و وسیله هستند به سوی خدا» .
در زیارت امیر مؤمنان علی(ع)می خوانیم: «مولای من! به نزد تو آمدم، و با تو به خدایم متوسل شده ام»، ودر زیارت دیگر ایشان می خوانیم: «تو وسیله من به خدایم هستی» .
حضرت زهرا(س) در ضمن خطبه خود فرمود: « خداوند ما را وسیله خود قرار داد؛ ما وسیله خدا در میان مردمیم، و ما خاندان پیامبریم.»
اهل سنت نیز منکر توسل نیستند، در صحیح بخاری آمده است که در زمان خلیفه دوم خشکسالی شد و باران نیامد؛ خلیفه دوم به عباس عموی پیامبر متوسل شد تا باران ببارد، او در ضمن دعای باران گفت: خدایا! ما با توسل به پیامبرمان به سویت، باران می خواستیم وبه ما می دادی، وامروز ما با توسل به عموی پیامبر از تو باران می خواهیم .
واین مقام به واسطه آبروی وشخصیت آنها است، و ارتباطی با زنده بودن آنان ندارد؛ پس توسل به بزرگان دین چه زنده باشند ویا نباشند صحیح است، چون مقام وشخصیت آنان ربطی به حیات وممات ایشان ندارد، وآنان آبرومندان درگاه ربوبی اند، وخداوند به برکت ایشان بر مردم عنایت میکند، واین مقامی است که خداوند به ایشان داده است، وعنایتی است که خود نموده است، وراهی است که خود باز کرده است.
لطف پیوسته خدا.
در فراز آخر می خوانیم:« یا من لا یَشْغَلُهُ الحاحُ المُلِحّین»
ای کسی که پافشاری اصرار کنندگان او را باز نمی دارد.
خداوند بشر نیست که چنانچه توجهش به چیزی جلب شد از توجه به دیگر مسائل باز ماند، او پاک ومنزه از هرگونه ضعف وناتوانی است، بنابراین عنایت ولطفش پیوسته است، وسماجت واصرار وپافشاری بندگان او را مشغول نمی سازد، واو را از ادامه لطف وکرمش باز نمی دارد.
حجت‌الاسلام محمد امین پورامینی-نمی از یم رمضان
____
حوزه
