موعود پایگاه اینترنتی موعود
مجموعه معانی جهان، بر دو گونه است: «غیب» و «شهود» که در لسان قرآن کریم، به عنوان غیب و شهادت ذکر شده‌اند و ما خداوند متعال را به عنوان «عالِم الغیب و الشهاده؛ دانای نهان و آشکار» می‌خوانیم.
«شهود» عبارت از مطالبی است که در قلمرو حس ظاهری است و می‌توان آن را مشاهده کرد و یا با یکی از حواس ظاهری دیگر حس کرد.
قسم دوم، معانیی است که از دید انسان دور بوده، قابل مشاهده و دیدار نیست و حواس ظاهری انسان از درک آن، عاجز و ناتوان است.
- کثرت غیب در عالم شهود
از مظاهر قدرت باهره خداوند متعال، بسیاری از امور غیبی، در متن و بطن عالم شهود است و برخلاف تخیلات آنان که می‌پندارند، این عالم، جهان شهود خالص بوده و به کلی از غیب جداست، در لابلای امور مشهود و عناصر دیدنی و در میان اشیای محسوس، مطالب غیبی فراوانی نهفته است. بدن انسان از عناصر عالم ماده، جزء مقوله شهود است، اما روح او از مقوله غیب می‌باشد؛ چنان‌که انسان در مواقع کسالت و بیماری، احساس درد می‌کند ولیکن به هیچ قیمتی نمی‌تواند درد را نشان بدهد و حتی این مطلب، برای اطبای حاذق و متخصص نیز، قابل نشان دادن نیست و امکانات بسیار گسترده پزشکی نیز نتوانسته است این مشکل را حل کند و یا دست کم غیب‌های مربوط به رشته خود را به مرحله شهود برساند.
- مظاهر غیب و شهود در سلسله امامت
وجود مبارک ایشان، هرچند برای بعضی در شرایط خاصه جزء شهودات بوده و احیاناً هست ولی نسبت به ما و نوع انسان‌ها، یکی از مصادیق بارز غیب به شمار می‌آید.
چنان‌که در آیه کریمه:
ذلک الکتاب لاریب فیه هدیً للمتّقین الّذین یؤمنون بالغیب…۱
آن کتاب [قرآن] هیچ تردیدی در [حقانیت] آن نیست. برای پرهیزگاران؛ آنان که به غیب ایمان دارند… مایه هدایت است.
این مطلب آمده است، غیب که خداوند متعال در این آیه آن را به عنوان یکی از نشانه‌های متقین ذکر فرموده، به وجود مبارک حضرت ولی عصر(ع) تأویل شده و یا آن‌را از مهم‌ترین مصادیق غیب ذکر فرموده‌اند. چنان‌که مفسر بزرگ مرحوم «طبرسی»، در ذیل تفسیر آیه فوق و در مقام شرح مقصود از غیب، می‌گوید:
داوود رقی می‌گوید که حضرت صادق(ع) درباره این گفتار خدای عزوجل: «الذین یؤمنون بالغیب» فرمودند:
مؤمن به غیب، کسی است که راجع به قیام و ظهور حضرت قائم اقرار کرده، آن را حق بداند.۳
و از این روست که آن بزرگوار، در میان همه امامان معصوم(ع) لقب «غایب» به خود گرفته‌اند.
قابل توجه است که غایب بودن امام زمان(ع) فقط از دید ماست وگرنه آن بزرگوار، امام عصر و ولیّ دهر و به اذن الله، متصرف در اقطار جهان وجود است؛ نظر به رعیت‌های خود دارد و چه بسا که در مجالس و محافل آنان حضور یابد و احیاناً با آنان به سخن پردازد، ولی آنان متوجه نشوند. چنان‌که در یکی از فرازهای دعای ندبه می‌خوانیم:
بنفسی أنت من مغیّبٍ لم یخل منّا.
جانم فدای آن پشت پرده افتاده‌ای که از ما دور نیست.
- انس در عالم غیب
مطابق بعضی از روایات شریفه، حضرت خضر(ع) که خود نیز از عناصر غیبی به شمار می‌روند و زنده می‌باشند اما از دید بینندگان غایب و پنهان‌اند و در عوالم غیب و جهان دور دست از ما قرار دارند، با حضرت ولی‌عصر(ع) مرتبط می‌باشند و به حضور آن بزرگوار مشرف می‌شوند.
هم‌چنان که در عالم شهود میان موجودات زنده، انس و علاقه برقرار می‌باشد، در جهان غیب نیز میان عناصر غیبی پیوند و ارتباط است، از جمله میان حضرت ولی‌عصر(ع) و حضرت خضر(ع) انس و علاقه و مصاحبت، محقق و ثابت است.
احمدبن اسحاق قمی، حضور مبارک امام حسن عسکری(ع) رسید تا از آن حضرت در مورد جانشین وی پرسش کند.
امام(ع) پیش از آن که احمد پرسش کند، شروع به سخن نموده، فرمودند:
مَثَلِ او مَثَلِ خضر است، همان خضر که از آب حیات نوشید و از این رو زنده است و نخواهد مرد تا وقتی که نفخ صور شود؛ به راستی که خضر، همه ساله در موسم حج، حضور می‌یابد، در عرفات، وقوف کرده و بر دعای مؤمنین آمین می‌گوید و خداوند، وحشت قائم ما را در دوران غیبتش، از رهگذر انس گرفتن با وی، برطرف فرموده و تنهایی آن حضرت را با هم‌نشینی وی مرتفع خواهد ساخت.۶
پی‌نوشت‌ها:
۱. سوره بقره(۲)، آیات ۱ و ۲.
۲. طبرسی، مجمع‌البیان، ج ۱، ص ۳۸.
۳. «من اقر بقیام القائم انه حق» شیخ صدوق، کمال‌الدین، ص ۳۴۰.
۴. «اللهّم صل علیه و علی خدامه و اعوانه علی غیبته» مفاتیح‌‍‌الجنان، زیارت سوم از زیارات حضرت صاحب‌الامر(عج).
۵. قطب راوندی، خرائج و جرائح، ج ۳، ص ۱۱۶۷.
۶. انه لیحضر الموسم کل سنه و یقف بعرفه فیومن علی دعاء المؤمنین و سیؤنس الله به وحشته قائمنا فی غیبته و یصل به وحدته.
علی کریمی جهرمی
ماهنامه موعود شماره ۷۷
