اینکه کسی کودک باشد، با اینکه افتخارات بسیاری داشته باشد، منافات ندارد. یعنی میشود حتّی کسی نوزاد باشد؛ ولی جهانیان را به حیرت بیندازد. مانند حضرت عیسی و حضرت یحیی(علی نبینا و آله و علیها السلام) که در گهواره سخن گفتند و سبب ایمان آوردن بسیاری از مردم شدند.
به گزارش موعود هیچ کس را نمی توانید پیدا کنید که مانند ائمّه معصوم (علیهم السلام) از همان روزهای آغازین تولّد همه را به تعجّب وادارند تا زمانی که رخت از خاک بر میگیرند. امام حسن(علیه السلام) نیز پیش از رسیدن به سنّ هفت سالگی، افتخاراتی را نصیب خود کردند که بزرگان در حیرت آن ماندند. برخی از این وقایع به علّت اهمّیت بسیار زیادش در «قرآن کریم» ذکر شده است.
در ادامه به پنج نمونه از این افتخارات اشاره میکنیم.
الف) ماجرای مباهله
مباهله یعنی نفرین دو طرفه. یعنی دو گروه که خود را بر حق می دانند، خداوند را داور قرار می دهند و گروه مقابل را، که ناحق می دانند، نفرین میکنند. بدین ترتیب، گروهی که براستی ناحقّ است در همان مباهله، دچار مصیبت و بلای خداوند میگردد.
مباهله، یک بار میان مسیحیان نجران و خانواده ی حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) رخ داد. مسیحیان نجرانی، جمعیّت انبوهی از زنان و مردان و فرزندان خود را به میدان آورده بودند تا لااقل دعای یک نفرشان بگیرد؛ در مقابل، حضرت ختمی مرتبت(ص)، در حالیکه دست امام حسن و امام حسین(علیهما السلام) را گرفته بودند و حضرت فاطمه(سلام الله علیها) در پشت سر و حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) از پیش رویشان می آمدند، وارد میدان مباهله شدند.
مسیحیان نجرانی متوجّه شدند این گروه حتماً حقّند و از ترس مباهله را بر هم زدند. این ماجرای بزرگ، از سویی حقّانیت اسلام را ثابت کرد و از سوی دیگر، نشان داد که پایه های قدرتمندی که خداوند به وسیله ی آنان اسلام را نگه داشته است، چه کسانی هستند: اهل بیت پیامبر(ص).
خداوند نیز در قرآن به این ماجرا اشاره کرده است و می فرماید:
«بگو: «بیایید فرزندانمان و فرزندانتان، و زنانمان و زنانتان، و امثال خودمان و خودتان را فرا خوانیم؛ سپس مباهله کنیم، و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار دهیم.»(۱)
امام حسن(ع) و امام حسین(ع)، از سوی اسلام، در برابر تمامی فرزندان مسیحیان قرار گرفتند و در آیه با عبارت «فرزندانمان» به آنها اشاره شده است.
امام رضا(ع) درباره ی این آیه فرمودند: «…هیچ کس ادّعا نکرده است که پیامبر اکرم (ص) در هنگام مباهله با نصارى کسى را به جز علىّ بن أبى طالب و فاطمه و حسن و حسین به همراه خود و در زیر رداء خود قرار داده اند. پس مراد از «أبناءنا» در این آیه (یعنى فرزندانمان)، همان حسن و حسین است و مراد از «نساءنا» (یعنى زنانمان) فاطمه و مراد از «أنفسنا» (یعنى خودمان) علىّ بن أبى طالب (ع) است.»(۲)
ب) اهل عصمت
نزول آیه ی تطهیر نیز از جمله افتخارات امام حسن(ع) در کودکی است. خداوند در اثر دعای خیر رسول خدا(ص) که خانواده شان را زیر عبایشان گرفته بودند، این آیه را در حقّ اهل بیت آن حضرت نازل فرمود:
«این است و جز این نیست که خداوند اراده فرموده است که هرگونه پلیدی و آلودگی را از شما اهل بیت دور کند و شما را پاک و مطهّر گرداند.» (۳)
درباره ی اینکه این آیه درباره ی حضرت رسول، حضرت علی، حضرت فاطمه و حسنین (علیهم السلام) نازل شده است نیز هیچ اختلاف نظری وجود ندارد. پس از این آیه بود که این پنج نفر به پنج تن آل عبا، معروف شدند.(۴)
این آیه نشان می دهد که امام حسن(ع) معصوم و از هر گونه گناه و اشتباه دور هستند.
ج) تعریف خداوند از بخشش آل عبا
ماجرای نزول سوره ی انسان را می توانید از اینجا بخوانید. در این سوره، امام حسن(ع) به عنوان یکی از کسانی که در راه خداوند میبخشند، معرفی شدهاند و در ادامه، به مقام ایشان در بهشت اشاره شده است.
د) عهد نامه ثقیف
پیامبر اسلام (ص) در عهدنامه اى که براى قبیلۀ ثقیف نوشتند، امام حسن و امام حسین (ع) را بر آن گواه گرفتند و گواهى امیر مؤمنان و آن دو بزرگوار (ع) را در آن ثبت نمودند. «ثقیف» نام یکی از قبایل دشمن با اسلام بود که برای دفع فتنه های آنها، رسول اکرم(ص) با آنان عهدنامه ای بستند و امام حسن و امام حسین(ع) که هر دو کودک بودند، شاهد آن قرار دادند.
این در حالی بود که پیش از نوشتن عهدنامه، به دستور پیامبر اکرم(ص)، همه ی مردم برای شنیدن چند آیه از قرآن در مسجد جمع شده بودند و افراد زیادی از بزرگسالان برای گواه گرفتن، در مجلس حضور داشتند. (۵)
از این ماجرا پى مىبریم که رسول اکرم (ص) می خواست به ارج و مقام حسنین اشاره کند و به مسلمانان بفهماند این دو بزرگوار در جهت پذیرش مسئولیت هاى بسیار مهمى حتى در قراردادها و پیماننامه هاى مهم سیاسى از شایستگى لازم برخوردارند.(۶)
هـ) بیعت رضوان
بیعت رضوان، پیش از فتح مکّه انجام شد. مسلمانانی که همراه با رسول خدا(ص) بودند، با آن حضرت بیعت کردند و بر سر جانشان عهد بستند که از آن حضرت در بازگشایی مکّه دفاع کنند. در این مراسم معنوی عظیم، امام حسن و امام حسین(ع) نیز با رسول خدا(ص) بیعت کردند.
شیخ مفید(ره) بیان میکنند: «از دلایل کمال این دو بزرگوار و حجّتی (دلیلی) که خداوند به آن دو نفر اختصاص داده است، این است که رسول اکرم(ص) با حسنین(ع) بیعت کردند و ظاهراً با کودکی غیر از آنها بیعت نکرده است.»(۷)
پی نوشت:
۱. آل عمران: ۶۱.
۲. ابن بابویه، محمد بن على، ترجمه عیون أخبار الرضا علیه السلام – تهران، نشر صدوق، چاپ: اول، ۱۳۷۲، ج۱، ص: ۱۶۹؛ با استفاده از نرم افزار جامع الاحادیث نور ۳/۵.
۳. احزاب: ۳۳.
۴. کلینى، محمد بن یعقوب، أصول الکافی، ترجمه مصطفوى – تهران، کتاب فروشى علمیه اسلامیه، چاپ: اول، ۱۳۶۹، ج۲، ص: ۴۶؛ ابن بابویه، محمد بن على، عیون أخبار الرضا علیه السلام، ترجمه آقا نجفى – تهران، انتشارات علمیه اسلامیه، چاپ: اول، بى تا.ج۱، ص: ۱۶۸؛ با استفاده از همان نرم افزار.
۵. الحیاه السیاسیه الامام الحسن، از عاملى ۴۴؛ به نقل از «سبط اکبر حضرت امام حسن مجتبی»، تالیف گروهی از نویسندگان، ترجمه عباس جلالی، قم، مجمع جهانی اهل بیت(ع)، چاپ اوّل، ۱۳۹۲، صص ۷۶-۷۷.
۶. «سبط اکبر حضرت امام حسن مجتبی»، همان.
۷. الارشاد، ص ۲۱۹؛ به نقل از همان کتاب، ص ۷۷.
پ.میعاد