دوقلوهای افسانه ای: تبلیغ ادیان غیرتوحیدی در قالب انیمیشن

مهمترین مسئله دوقلوهای افسانه ای، رشد پسربچه ای چینی، به همراه دختری غربی در فضای فرانسه، مهد انقلاب صنعتی و مهد انقلاب کبیر است. گویا تهیه کننده فرانسوی می خواسته گذر چین از ورود به دنیای ماشینیسم را در این مجموعه به نام خود رقم بزند. پس از تبیین اساس و مبانی پژوهش، اکنون نوبت به بررسی انیمیشن هایی می رسد که به ظرافت در صدد تبلیغ سبک زندگی و نوع جهان بینی خود هستند.

حال برای آشنائی هرچه بیشتر، روند حضور ادیان و مرام های چینی را در انیمیشن هایی که تلاش دارند آنها را معرفی و تبلیغ نمایند، بررسی کرده و ذیل هر انیمیشن به بحث می پردازیم.

دوقلوهای افسانه ای(۱) :

شاید بتوان گفت در این مجموعه سازندگان به تفاهم رسیده‌اند تا ادیان چینی و تکنولوژی و انقلاب صنعتی فرانسه تا حدودی وام دار هم باشند. آنچه شمای کلی دوقلو های افسانه ای روایتگر آن شده این است که دو کودک که یکی شرقی است و دیگری غربی با استفاده از تکنولوژی فرانسوی و تربیت در این فضا و استفاده از قدرتی که یکی از الهه گان چینی به آنها داده، در صدد براندازی نظام ظالمانه حاکمه‌اند. نگاهی کاملا غربی به حرکتی اسطوره ای در آیین تائو.

دوقلو های افسانه‌ای یک مجموعه تلویزیونی پویانمایی محصول فرانسه در سال ۱۹۹۱ است. این مجموعه در ۵۲ قسمت توسط ژان شالووین، نویسنده فرانسوی و با تهیه‌کنندگی شبکه تی‌اف۱ فرانسه ساخته شده‌است .(۲)

دوقلو های افسانه ای یا Les Jumeaux du Bout du Monde به معنی «دوقلوهای پایان جهان» و یا The Twins of Destiny به معنی «دوقلوهای سرنوشت» است.

شخصیت‌های اصلی این مجموعه (سریال) کارتونی جولز (یک پسر چینی) و جولی (یک دختر انگلیسی- فرانسوی) هستند که از والدینی متفاوت ولی در یک ساعت و در یک مکان متولد شده‌اند و مادران آن‌ها هنگام تولدشان از دنیا رفته‌ اند.

البته در رسانه ملی ایندو بنا بر مصالحی دوقلو معرفی می‌شوند یعنی از یک پدر و مادر زاده شده که به علت از دست دادن مادرشان تحت تکفل پدر خوانده ای فرانسوی زندگی می‌کنند.

در این انیمه به تاثیر از انقلاب کبیر فرانسه و با المان هایی که این مطلب را می رسانند، جولز و جولی تلاش دارند تا در چین هم انقلاب کرده و نظام امپراطوری آن را براندازند. پدر آنها در شهر ممنوعه (۳) و توسط این نظام تبدیل به مجسمه شده است. این دو با گرفتن دست‌های یکدیگر نیرویی ماوراءالطبیعی پیدا می‌کنند و در سرنوشت آنها مقدر شده که با نیروی خود که از الهه ماه گرفته‌اند به حکومت ظالمانه امپراتوری چین پایان دهند.

ایندو به واسطه موهبت الهه ماه، می توانند قدرتی جادوئی داشته باشند که در ۷ امر خلاصه شده است. این ۷ امر عبارتند از: قدرت توهم یا فریب، قدرت دیوار محافظ، قدرت شکستن اجسام، قدرت خرد، حرکت اشیا، کنترل عناصر و کنترل ذهن.

دو مورد آخر، مهم ترین و کار آمد ترین جادوی دوقلو هاست. قدرتی که در اختیار الهه ماه است و این الهه آن را به دوقلو ها داده تا بتوانند خود و کشورشان را نجات دهند. موید تفویض قدرت ماه به دوقلوها آن است که این دو هنگام استفاده از قدرت خود می‌گویند تمرکز می‌کنیم و دوربین آسمان را نشان می دهد، جائی که اگر شب باشد ماه را می‌بینیم و اگر روز، خورشید را در حالی که اشعه های نور آن به نور متمرکز و متصاعد از دست جولز و جولی اشاره می‌کند.

الهه ماه (۴) درتامین قدرت های افسانه ای دوقلوها نقش اصلی را دارد. ” گوان ” نیز فرشته ای است که از دوقلوها محافظت می‌کند. (۵)

رسوخ اعتقادات کنفسیوسی در این انیمه بسیار بچشم می خورد. در چین باستان و پس از دوره کنفسیوس یکی از ادوار تاریخی رسوخ شعبده در دین مردم این مملکت بود. در این انیمه سریالی، زمانی که جولز و جولی دو شخصیت ساخته ذهن نویسنده فرانسوی، ژان شالووین، وقتی می خواهند از قدرت جادویی خود بهره ببرند نیاز به تمرکز دارند. تمرکزی که یکی از اصلی ترین نمادهای تفکر تائوئیسم است.

در قسمت نخست این مجموعه در دوبله فارسی شخصیت ها به زیرکی خاصی و با قرائت ایرانی معرفی می‌شوند، گذشته از داستان جولز و جولی، الهه ماه فاکتور گرفته می‌شود و مامور الهه ماه که برای حفظ جان جولز و جولی آمده گونه دیگری معرفی می‌گردد. در همین قسمت “سایکو” که در اصل نماینده الهه ماه برای حفظ جان دوقلو هاست، بیان می‌کند که «اگر دوقلو ها بتوانند نظام امپراطوری را از بین ببرند، افسانه لائوتسه به حقیقت می پیوندد و آزادی در چین حکم‌فرما می‌گردد».

الهه گان چینی مصادره به مطلوب می‌شوند

این جمله یکی از تناقضات این مجموعه است. علت هم این است که در مرام چینی پادشاهان به منزله جانشینان الهه گان روی زمین اند مسئله ای که عدم آگاهی همه جانبه از آن موجب دردسر نویسنده فرانسوی این اثر شده است. چرا که در این مجموعه و پس از به دنیا آمدن جولز و جولی ایندو به فرانسه فراری داده می‌شوند تا امپراطور آنها را نکشد. تا سنین جوانی دوقلوها در فرانسه، بخوانید مهد آزادی، بزرگ می‌شوند، ماشینیسم، نظم و انضباط در آنها نهادینه می‌شود و با این فرهنگ است که دوباره به چین بر می‌گردند، بر می‌گردند تا نظام امپراطوری را تحت فرماندهی پدر خوانده شان “ناخدا تورنیه” و پسر خوانده او “مارتین” که هر ساله پول گزافی از چند چینی برای حفظ جان دقلو ها می‌گیرد، شکست دهند.

حال چین کشوری است با اعتقاداتی باستانی که یکی از آنها عقیده به منصوب بودن پادشاهان از طرف خدایان است و حتما او مزیت هایی داشته است که پادشاه شده، پس باید از او تبعیت نمود و الا اگر پادشاه فرد مورد وثوقی نباشد با از بین رفتن هماهنگی ” یانگ و یین ” و انتظام در طبیعت، اسباب برچیدگی حکومت به دست عوام فراهم می‌گردد.

البته در تاریخ چین باستان وجود درگیری های فراوان نیز گزارش شده. درگیری هایی که بین دو یا چند امپراطوری رخ می داده است اما نه درگیری ای که از خارج تحمیل شده باشد. به طور نمونه در سریال جنگ جویان کوهستان، لینچان و یاران او با قدرت حاکمه می جنگند تا قدرتی که لایق فرمانروائی است را حاکم کرده و با فساد و عدم انتظام در امور طبیعت و فرمانروایی که ناموزون با خواست الهه گان متعدد چینی است نبرد کنند اما در دوقلو های افسانه ای، جولز و جولی پس از دیدن فرانسه و انقلاب صنعتی و رشد در این فضا به چین باز می‌گردند و با کمک مارتین فرانسوی و هدایت جولز، دختر انگلیسی الاصل است که شورش بر امپراطوری روایت می‌گردد. به عبارت دقیق تر تصرف غربی در داستان ها و افسانه های شرقی در افسانه دوقلو ها مشاهده می‌گردد.

ناخوانی نشانه گذاری در این اثر یکی از نقاط ضعف عمده است. آنچه در داستان دوقلو ها بیشتر از همه مخاطب را آزار می دهد امتزاج ضعیف نماد های چینی با نمود قدرت و تفکرات انقلاب گرایانه غربی است. نماد هایی چون حضور مجسمه هایی که گویا اجداد و نیاکان چینی هستند، استفاده از اژدها، مجسمه بودا، آرم یانگ و یین که نماد امتزاج مناسب خیر و شر جهت اداره امور است به وفور به چشم می خورد اما نحوه ارتباط و تعامل داستانی آن با این مسئله که افراد فرانسوی در حال کمک به مردم چین برای استقرار عادلانه قدرت هستند قابل درک نیست.

به بیان واضح تر گویا سازنده خواسته به مناسبت قرابت این نمادها، از فیزیک شان بیش از حد یک نماد بهره ببرد. طرح داستان گویای این مسئله است که دوقلوها پس از متولد شدن و برمبنای اعتقادات تائویی، بر حاکم جائر می‌شورند و قدرت او را از بین می‌برند. اما نقطه آزار دهنده سبک کار است، نحوه امتزاج نمادهای چینی و فرانسوی در طول قسمت های این مجموعه متوازن نیست. به عنوان مثال وقتی جولز و جولی دست یکدیگر را می‌گیرند تا با اراده الهه ماه و برای حفظ جان خود جادویی انجام دهند دوربین با حرکت زوم یا دالی این، به دست آن دو نزدیک می‌شود و اگر این اتفاق در شب افتد برای پیوند دادن آن به الهه ماه، تصویر بسته ای از ماه می‌بینیم، تا اینجا خوب پیش می رود اما در برخی مواقع که در کشور فرانسه یا چین این اقدام صورت می‌گیرد کارگردان تلاش می‌کند تا با تمهیدات بصری مانند نشان دادن یک ماشین بصورت بسته در قاب یا شیی که حاصل تکنولوژی غرب است، انقلاب صنعتی را هم در این جادو دخیل کند در حالی که تفاوت این دو دسته با هم آشکار است. آنچه در تاریخ مشخص است، اینکه در هیچ یک از افسانه های تاریخی و باستانی چین، نامی از فرانسه به چشم نمی خورد. ولی داستان نویس فرانسوی افسانه ای از جیبش بیرون می‌کشد تا مشکل را حل کند.

ور واقع تلاش دوقلو ها با استمداد از مردم سرزمین، الهه ماه و الگوی تربیتی فرانسوی برای زمین زدن قدرت حاکمه امپراطوری است. به زیر کشیدن قدرت ظالم، در کشوری با آیینی خاص، اما بواسطه آموزش های فرانسوی!

داستان بر مبنای ظلم امپراطوران شروع شده است و ظهور جولز و جولی نیروی خیری است که برای تعادل این شر ظاهر گشته. نیروی خیری که، خیر بودن آن بر مبانی فکری تائو با اضافاتی فرانسوی بر پا شده است.

ژرف ساخت

مهمترین مسئله دوقلوهای افسانه ای رشد پسربچه ای چینی، به همراه دختری غربی در فضای فرانسه، مهد انقلاب صنعتی و مهد انقلاب کبیر است. گویا تهیه کننده فراسوی می خواسته گذر چین از دوران باستان و ورود به دنیای ماشینیسم را در این مجموعه به نام خود رقم بزند و در این راستا تلاش کرده با استفاده از المان های مورد قبول اهالی چین این موضوع را برساند. جالب این جاست که این سریال در هیچکدام از شبکه های معروف و معتبر چین نمایش داده نشده است و کشور اصلی نمایش دهنده آن فرانسه و آمریکا بوده‌اند.

با توجه به زندگی ماشینی در فرانسه و رابطه قانون مند فیزیکی بین اشیاء و افسانه دوقلو ها که یک افسانه مذهبی چینی است، و پیشرفت داستان که اگر کمک خانواده تئودور به این دوقلو ها نبود، حتی معجزات تفویضی الهه ماه نیز نمی توانست برای رسیدن به هدف، علت تامه باشد، این معنا در ذهن پا می‌گیرد که گویا ماشینیسم فرانسه قدرت مدیریت بر الهه ماه و رساندن او به مطلوبش را دارد.

یکی از ارکان روایت در این مجموعه آموزه های تائو و پرستش الهه گان متعدد که نمونه بارز آن الهه ماه بود که قدرت جادو به دوقلوها داده بود، می‌باشد. در مذهب تائو، برای هماهنگی مجموعه زندگی اجتماعی آرزو و اراده گذشتگان بر این قرار گرفته که اخلاف آنان بر همان راه پدران خود بروند که تا زمان مرگ، این امر چون میثاقی نانوشته بر زندگی پیروان دائو و چینیان مستولی است. (۶)

این پیمان همان چیزی است که اساس قصه بر آن شکل گرفته، دوقلوها برای ادامه مسیر زندگی اجداد خود جهت تحقق بخشیدن به افسانه دوقلوها، و همچنین نجات جان پدران خود، جان خود را بارها به خطر می اندازند تا میثاق نانوشته تائو را تحقق بخشند. این همان امری است که به هر دو معنای نظام تائو شناخته می‌شود. یکی دستگاه نظامی فکری که مبادی تائو را مرکز کلیه‌اندیشه ها قرار اده و دومی مخلوط و آمیزه ای از اوهام دینی و مبادی سحر.جادو. (۷)

بر مبنای تحلیل روایت، دوقلو های افسانه ای نمادهائی از قهرمانانی می‌باشند که با پیروی از قاعده یانگ و ئین (تکمیل قدرت مذکر جولی با قدرت مونث جولز) جهت استقرار خیر و مبارزه با شر، که یانگ و یینی دیگر را رقم می زند، و با استمداد از الگوی غربی- فرانسوی در صدد حاکم کردن عدالت در جامعه‌اند.

مخاطب پس از دیدن دوقلوهای افسانه ای از آزاد شدن پدر دوقلوها که اسیر امپراطور چین بوده، خوشحال اند و ناخدا تورنیه فرانسوی را برای کمک به جولز و جولی می ستایند. آنها از چشم بادامی ها کم خوش شان می آید، چرا که اولا با هم درگیراند و در پی کشتن همدیگراند و در ثانی همواره در پی خیانت به یکدیگراند، مگر اینکه غربی ها آنها را مدیریت کنند. البته حضور تکنیکال انیمه های چینی و قدرت نمایی انیماتورهای این کشور در این استقبال بی تاثیر نبوده است. (۸)/

جام نیوز
پی نوشت ها:

۱. The Twins of Destiny
۲. منبع. ویکی پدیای انگلیسی
۳. شهر ممنوعه: شهر ممنوعه چینی: 紫禁城، پین‌یین : Zǐjinchéng) شهری قدیمی در منطقه پکن، پایتخت کشور چین است و یکی از مهمترین دیدنی‌های تاریخی این کشور بشمار می‌آید. احداث شهر ممنوعه در سال ۱۴۰۶ میلادی با دستور جو دی دومین امپراتور سلسله مینگ آغاز گردید و ظرف ۱۴ سال ساخته شد. تا سال ۱۹۱۱ میلادی و نابودی سلسله چینگ (قریب ۵۰۰ سال) جمعاً ۲۴ امپراتور در این شهر ممنوعه اقامت کرده و بر چین فرمان رانده‌اند. از سال ۱۹۲۴ بازدید از این مجموعه به عنوان کاخ موزه برای عموم آزاد گردید و ممنوعه بودن آن پایان پذیرفت. http://fa.wikipedia.org/wiki
۴. لازم به ذکر ایت الله ماه در بسیاری از ادیان باستانی و غیر توحیدی وجود دارد که معروف ترین آنها الله ماه یونانی است. آرتمیس (به یونانیΑρτεμις): در اسطوره‌های یونان الهه شکار، حیات وحش، بکارت، ماه و حاصلخیزی، دختر لتو و زئوس، و خواهر دوقلوی آپولو بود. آرتمیس یکی از الهه‌های باکره و مظهر پاکدامنی المپ به شمار می‌رفت. او قابل قیاس با دیانا در اساطیر رم باستان است. آرتمیس با هلال ماهی در بالای پیشانیش به تصویر کشیده می‌شد و بعضی اوقات او را با الهه ماه، سلنه، اشتباه می‌گرفتند. او همانند برادر دوقلوی خود آپولو که محافظ پسر بچه ها بود، محافظت از دختران کوچک تا سنین ازدواج آن‌ها را به عهده داشت. اما هردوی آن‌ها نیز موجبات مرگ ناگهانی و بیماری بودند، آرتمیس زنان و دختران و آپولو مردها و پسران را هدف قرار می‌داد. آرتمیس در اکثر شهرهای یونان مورد پرستش قرار می‌گرفت اما فقط به عنوان یک خدای ثانویه، اگرچه برای یونانیان ساکن آسیای صغیر (ترکیه امروزی)، او یک الوهیت برجسته بود. البته باید خاطر نشان شد تنها شباهت الله ماه یونان و چین ثانویه بودن آن در پرستش است.
۵. منبع. ویکی پدیای انگلیسی
۶. تاریخ جامع ادیان، جان بایر ناس، ترجمه علی اصغر حکمت، انتشارات علمی و فرهنگی، صفحه ۳۳۸
۷. تاریخ جامع ادیان، جان بایر ناس، ترجمه علی اصغر حکمت، انتشارات علمی و فرهنگی، صفحه ۲۴۲
۸. جهت رویت سابقه تولیدات انیمه های چینی می توانید به این سایت مراجعه نمائید: http://dpp.irib.ir/index.php/component/content/article/657/375

محمدسعید قشقایی/ دانشجوی کارشناسی ارشد تولید سیما – دانشکده صداوسیمای قم