همان طور که غفلت از شیوع انتظار عامیانه ممکن است جامعه را در نوعی عوام زدگی فرو ببرد، غفلت از بعد عرفانی انتظار ممکن است سطح توقع ما را از معنای انتظار پایین آورده و ارزش واقعی انتظار را در نگاه ما تنزل دهد.
نگاه عامیانه یعنی نگاه سطحی به مفاهیم و مسائل عمیق داشتن و بهاندک آگاهی درباره هر چیزی اکتفا کردن. نگاه عامیانه یعنی پردازش اطلاعات اندک و افزایش غیر واقعی و خیال پردازانه آنها.
این عوام زدگی آثار سویی به همراه دارد. یکی از آثار سو آن فراهم شدن زمینه تحریف و انحراف است. یکی دیگر از آثار سو آن این است که حتی اگر این عوام زدگی موجب تحریف و انحراف هم نشود، لااقل موجب بی زار شدن کسانی میشود که با دقت و موشکافی برخورد کرده و ضعف های نگاه عامیانه را به سرعت درمییابند.
نگاه عارفانه
نگاه عارفانه یعنی راه یافتن به اسرار معنوی مفاهیم دینی و تحلیل ظواهر دین به بواطنی که عمق معنایی آن ظواهر را به ما نشان می دهند. عرفان از یک آگاهی عمیق خبر می دهد؛ معرفتی است که عموما با عقل نظری قابل دریافت نیست و نیاز به شهود قلبی و باطنی دارد.
می توان از عارفانه ها سخن گفت و میشود عارفانه سرود اما آنچه به زبان علم عرفان و یا ذوقیات عرفانی می آید نمی از یم است. مهم آن است که بتوانیم با ادراک عارفانه راه را برای احساس عرفانی باز نماییم و با عرفان نظری به سمت عرفان عملی حرکت کنیم.
ممکن است ما با گفتگوی عرفانی عارف نشویم ولی شمیم یک نگاه ژرف به عالم لذت معنوی خاصی دارد که از آن مستغنی نیستیم. آب دریایی است که اگر نمی توانیم در آن شناگر شویم لااقل دست و رویی در آن بشوییم تا خنکای یک زی عارفانه جان ما را طراوت بخشد.
از طرف دیگر همان طور که غفلت از شیوع انتظار عامیانه ممکن است جامعه را در نوعی عوام زدگی فروببرد و اندیشمندانه نگریستن به مفهوم انتظار را به تاخیر بیفکند، غفلت از بعد عرفانی مفهوم انتظار نیز ممکن است سطح توقع ما را از معنای انتظار پایین آورده و ارزش واقعی انتظار را در نگاه ما تنزل دهد.
ضمن آنکه نگاه عارفانه به انتظار عمق معنوی و زیبایی عرفانی انتظار را برای ما به تصویر میکشد و نیاز ما را به یک حیات عرفانی تامین کرده و عطش معنوی جامعه را برای فرو غلتیدن در عرفان های موهوم از بین میبرد.
به علاوه شاید در یک نگاه عارفانه به انتظار دریابیم که چرا منتظران واقعی آن همه سوز و گداز دارند و برای شرفیابی به محضر ظهور مولا این همه تهذیب نفس میکنند و در مسیر تقوا پیشگی گام بر می دارند. همچنین راز ارزش عظیم انتظار را باید در این نگاه عارفانه جست و جو کرد. تنها در بستر یک نگاه عارفانه است که می توان فهمید باید برترین و با فضیلت ترین عبادت امت پیامبر انتظار فرج باشد.
و دست آخر اینکه اگر این نگاه در رگ های اندیشه و احساس جامعه جریان یابد آثار معنوی انتظار بیش از پیش نمایان خواهد شد و دل های بیشتری از خداجویان بیدار خواهد شد.
اساسا به همه اجزاری دین باید عارفانه نگاه کرد به گونه ای که نگاه به باطن معانی و مفاهیم دینی عادت همیشگی ما شود و مشی عرفانی یک سلیقه مربوط به گروهی خاص تلقی نشود.
حضرت امام خمینی(ره) در کتاب سر الصلوه خود می نویسند: “و محصل مقصود ما از این فصل آن است که نماز بلکه جمیع عبادات را غیر از این صورت و قشر و مجاز باطن و لب و حقیقتی است و این از طریق عقل معلوم است و از طریق نقل شواهد کثیه دارد که ذکر جمیع آن از حوصله این اوراق خارج است و ما به ذکر بعضی از این اوراق را متبرک میکنیم…”