مال، مال خـــداست! …

آیا خیال می‏کنی که چون خدا به کسی مالی دهد و او را در آن امین بداند، به او این اجازه را می‏دهد که اسبی را به ده هزار درهم برای سوار شدن خود بخرد، در صورتی که اسبی به بهای بیست درهم برای او کافی باشد؟ …»

ابان‌بن تغلب می‌گوید: امام صادق(ع) فرمودند:
«أَتَرَی اللهَ أَعْطَی مَنْ أَعْطَی مِنْ کَرَامَتِهِ عَلَیْهِ ـ وَ مَنَعَ مَنْ مَنَعَ مِنْ هَوَانٍ بِهِ عَلَیْهِ ـ لَا وَ لَکِنَّ الْمَالَ مَالُ اللَهِ یَضَعُهُ عِنْدَ الرَّجُلِ وَ دَائِعَ ـ وَ جَوَّزَ لَهُمْ أَنْ یَأْکُلُوا قَصْداً ـ وَ یَشْرَبُوا قَصْداً وَ یَلْبَسُوا قَصْداً ـ وَ یَنْکِحُوا قَصْداً وَ یَرْکَبُوا قَصْداً ـ وَ یَعُودُوا بِمَا سِوَی ذَلِکَ عَلَی فُقَرَاءِ الْمُؤْمِنِینَ وَ یَلُمُّوا بِهِ شَعَثَهُمْ ـ فَمَنْ فَعَلَ ذَلِکَ کَانَ مَا یَأْکُلُ حَلَالًا ـ وَ یَشْرَبُ ـ حَلَالًا وَ یَرْکَبُ وَ یَنْکِحُ حَلَالًا ـ وَ مَنْ عَدَا ذَلِکَ کَانَ عَلَیْهِ حَرَاماً ـ ثُمَّ قَالَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ ـ أَ تَرَی اللَّهَ ائْتَمَنَ رَجُلًا عَلَی مَالٍ ـ خُوِّلَ لَهُ أَنْ یَشْتَرِیَ فَرَساً بِعَشَرَهِ آلَافِ دِرْهَمٍ وَ یُجْزِیهِ فَرَسٌ بِعِشْرِینَ دِرْهَماً ـ وَ یَشْتَرِیَ جَارِیَهً بِأَلْفِ دِینَارٍ وَ یُجْزِیهِ بِعِشْرِینَ دِینَاراً ـ وَ قَالَ وَ لا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِین؛ ۱
آیا چنان تصوّر می‏کنی که خداوند، کسی را که مالی داده است، محترم می‏دانسته و کسی را که محروم داشته است، خوار شمرده؟ هرگز! بلکه مال، مال خدا است و آن را در نزد اشخاص به امانت می‏گذارد و بر ایشان روا می‏دارد که از آن با میانه‏روی بخورند و با میانه‏روی بنوشند و با میانه‏روی بپوشند و با میانه‏روی زناشویی کنند و با میانه‏روی از مرکب استفاده کنند و هرچه جز آن (مصرف اقتصادی) باشد، به فقرای مؤمنان دهند و به نابسامانی زندگی ایشان سامان بخشند. پس هر کس چنین کند، آنچه می‏خورد، حلال است و آنچه می‏نوشد، حلال است و سواری و مرکب او حلال است و زناشویی او حلال و هر کس چنین نکند بر او حرام خواهد بود.» سپس فرمود:
«لا تُسْرِفُوا، إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ…؛
آیا خیال می‏کنی که چون خدا به کسی مالی دهد و او را در آن امین بداند، به او این اجازه را می‏دهد که اسبی را به ده هزار درهم برای سوار شدن خود بخرد، در صورتی که اسبی به بهای بیست درهم برای او کافی باشد؟ …»

پی‌نوشت‌ها:
۱. «تفسیر العیاشی»، ج ۲، ص ۱۳.