در آیات قرآت بسیار زیاد تکرار شده که به یاد قیامت و محاسبه آن روز باشید. در آیاتی به دقت زیاد در محاسبه اعمال اشاره شده و در آیاتی به عفو و بخشش خطاها و گناهان. حال سوال مهم این که چه کسانی بدون حسابرسی وارد بهشت میشوند؟ فضل و رحمت خدای متعال وسیع و گسترده است،
به گونهای که شامل حال تمام انسانها و تمام موجودات میشود: «وَ رَحْمَتی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْء»؛ (اعراف/۱۵۶) رحمتم همه چیز را فراگرفته است. اقتضای این وسعت و گستردگی، امید داشتن به بخشش تمام گناهان ـ صرف نظر از حسابرسی دقیق و موشکافانه ـ است.
ایمان به خدای تعالی، شهادت در راه خدا، مودت و دوستی اهلبیت، عفو و گذشت نسبت به دیگران و… باعث میشود تا انسان بدون حساب وارد بهشت شود؛ لذا گروهی از انسانها که دارای این ویژگیها باشند، بدون حسابرسی وارد بهشت میشوند:
۱. مؤمنان: «فَاَمَّا الْمُؤْمِنُونَ فَیَنْجُونَ وَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ … بِغَیْرِ حِساب»؛ امّا مؤمنان نجات مىیابند و بدون حساب وارد بهشت مىشوند. (هلالى، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، محقق، مصحح، انصارى زنجانى خوئینى، محمد، ج ۲، ص ۶۰۸، الهادى، قم، چاپ اول، ۱۴۰۵ ق)
۲. اولیای خدا: «…لِاَنَّ اَوْلِیَاءَ اللَّهِ الْعَارِفِینَ لِلَّهِ وَ لِرَسُولِهِ وَ الْـحُـجَّـهِ فِی اَرْضِهِ وَ شُهَدَاءَهُ عَلَى خَلْقِهِ الْمُقِرِّینَ لَهُمُ الْمُطِیعِینَ لَهُمْ یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ … بِغَیْرِ حِسابٍ»؛ اولیای الهی که به خدا و رسولش و حجّتهاى خدا در زمین و شاهدین او بر خلقش معرفت دارند و به حق آنان اقرار دارند و مطیع آنان هستند، بدون حساب وارد بهشت مىشوند. (هلالى، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، محقق، مصحح، انصارى زنجانى خوئینى، محمد، ج ۲، ص ۶۱۱- ۶۱۲)
۳. شیعیان امیرالمؤمنین: «… قُلْتُ لِوَجْهِ رَبِّی الْحَمْدُ اَسْاَلُکَ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى اِنَّ اِلَیْنا اِیابَهُمْ ثُمَّ اِنَّ عَلَیْنا حِسابَهُمْ قَالَ فِینَا التَّنْزِیلُ قَالَ قُلْتُ اِنَّمَا اَسْاَلُکَ عَنِ التَّفْسِیرِ قَالَ نَعَمْ یَا قَبِیصَهُ اِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهِ جَعَلَ اللَّهُ حِسَابَ شِیعَتِنَا عَلَیْنَا فَمَا کَانَ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ اللَّهِ اسْتَوْهَبَهُ مُحَمَّدٌ مِنَ اللَّهِ وَ مَا کَانَ فِیمَا بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ النَّاسِ مِنَ الْمَظَالِمِ اَدَّاهُ مُحَمَّدٌ عَنْهُمْ وَ مَا کَانَ فِیمَا بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُمْ وَهَبْنَاهُ لَهُمْ حَتَّى یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ … بِغَیْرِ حِساب»؛ قبیصه جعفى میگوید از امام صادق در ارتباط با آیه «اِنَّ اِلَیْنا اِیابَهُمْ* ثُمَّ اِنَّ عَلَیْنا حِسابَهُمْ» (غاشیه، ۲۵- ۲۶) پرسیدم، فرمود: درباره ما نازل شده است. وی میگوید به امام گفتم من از تفسیر آن میپرسم، فرمود بسیار خوب قبیصه! روز قیامت که مىشود خداوند حساب شیعیان را به ما مىسپارد؛ آنچه بین آنها و خدا استرا پیامبر اسلام از خدا تقاضاى بخشش میکنند و آنچه بین آنها و بین مردم است از مظالم را پیامبر اکرم از طرف آنها پرداخت مىکنند و آنچه بین ما و آنها است به آنها مىبخشیم تا بدون حساب وارد بهشت شوند. (کوفى، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، محقق، مصحح کاظم، محمد، ص ۵۵۲، مؤسسه الطبع و النشر فی وزاره الارشاد الاسلامی، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۰ق)
۴. شهیدان کربلا: «عَنْ هَرْثَمَهَ بْنِ سُلَیْمٍ قَالَ: غَزَوْنَا مَعَ عَلِیِّ بْنِ اَبِی طَالِبٍ غَزْوَهَصِفِّینَ فَلَمَّا نَزَلْنَا بِکَرْبَلَاءَ صَلَّى بِنَا صَلَاهً فَلَمَّا سَلَّمَ رَفَعَ اِلَیْهِ مِنْ تُرْبَتِهَا فَشَمَّهَا ثُمَّ قَالَ: «وَاهاً لَکِ اَیَّتُهَا التُّرْبَهُ لَیُـحْـشَرَنَّ مِنْکِ قَوْمٌ یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ… بِغَیْرِ حِسابٍ»؛ هرثمه بن ابى مسلم میگوید با علىبن ابىطالب به نبرد صفین رفتیم؛ هنگام برگشت آنحضرت در کربلا توقف فرمودند، نماز بامداد را در آن خواندند و از خاکش بر گرفتند و بوسیدند، سپس فرمودند خوشا به حال تو اى خاک پاک، از تو قومى محشور میشوند که بیحساب به بهشت روند. (نصر بن مزاحم، وقعه صفین، النص، محقق، مصحح، هارون، عبد السلام محمد، ص ۱۴۰- ۱۴۱، مکتبه آیه الله المرعشی النجفی، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۴ ق)
۵. علاقهمندان به دوستان خدا: «فَاِنَّ رَسُولَ اللَّهِ قَالَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَقَدْ حَقَّتْ کَرَامَتِی اَوْ قَالَ مَوَدَّتِی لِمَنْ یُرَاقِبُنِی وَ یَتَحَابُّ بِجَلَالِی اِنَّ وُجُوهَهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَهِ مِنْ نُورٍ عَلَى مَنَابِرَ مِنْ نُورٍ عَلَیْهِمْ ثِیَابٌ خُضْرٌ قِیلَ مَنْ هُمْ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ قَوْمٌ لَیْسُوا بِاَنْبِیَاءَ وَ لَا شُهَدَاءَ وَ لَکِنَّهُمْ تَحَابُّوا بِجَلَالِ اللَّهِ وَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ … بِغَیْرِ حِساب»؛ پیامبر اسلام میفرمایند؛ خداوند فرمود: کسانی سزاوار محبّت من هستند که مرا [همواره] در نظر داشته باشند و به خاطر جلال و عظمت من، دوستى ورزند.
چهرههاى ایشان، در روز قیامت از نور است و بر تختهایى از نور قرار دارند و جامههایى سبز، بر تن مىکنند. کسى پرسید، ای رسول خدا ایشان چه کسانی هستند. فرمودند آنان نه گروه پیامبرانند و نه شهیدان، بلکه آنان با دوستان خداى تعالى دوستى کردهاند و بیحساب داخل بهشت میشوند. (ابن بابویه، محمد بن على، التوحید، محقق / مصحح: حسینى، هاشم، ص ۲۶۸، جامعه مدرسین، قم، چاپ اول، ۱۳۹۸ ق)
«اَلَا اِنَّ اَوْلِیَاءَهُم الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ … بِغَیْرِ حِساب»؛ دوستان و علاقهمندان آنها(دوستان خدا) کسانی هستند که خدای متعال در مورد آنها فرمود به غیر حساب وارد بهشت میشوند.
(الاحتجاج على اهل اللجاج، ج ۱، ص ۶۳، نشر مرتضى، مشهد، چاپ اول، ۱۴۰۳ ق)