امام جواد علیه السلام از نگاه دیگران

شخصیت والای علمی اخلاقی امام جواد علیه السلام در نگاه خلفاء، دانشمندان، نویسندگان و تاریخ نگاران غیر شیعه؛ سندی گویا بر جایگاه رفیع این امام همام در بین مسلمانان می‎باشد که به عنوان نمونه به چند مورد آن اشاره می‎شود:

مامون عباسی

خلیفه مقتدر عباسی در پاسخ به اعتراض بزرگان بنی عباس در خصوص به تزویج در آوردن دخترش "ام‎الفضل" به امام جواد علیه السلام، این امام همام را اعجوبه عصر خواند و گفت: " قد اخترته لتبریزه علی کافه اهل الفضل فی العلم والفضل مع صغر سنه والاعجوبه فیه بذالک "؛ من بدان جهت وی را به دامادی خود برگزیدم که با کمی سن در علم و فضیلت بر همه اهل زمان برتری دارد و اعجوبه‎ای است در علم و دانش .(۱)

اسقف بزرگ مسیحی

اسقف مسیحی پس از آگاهی یافتن از علم و دانش امام جواد علیه السلام در مسائل پزشکی گفت:
به نظر می‎رسد این شخص "امام جواد علیه السلام " پیامبری از نسل پیامبران است . (۲)

سبط بن جوزی

یوسف بن قزا اغلی بن عبدالله بغدادی مشهور به سبط بن جوزی پس از بیان تاریخ تولد و شهادت حضرت می‎نویسد: کان علی منهاج ابیه فی العلم والتقی و الزهدوا الجود؛ او در علم و تقوا، پرهیزگاری و سخاوت چون پدر بزرگوارش "امام رضا علیه السلام" و دنباله‎رو او بود. (۳)

ابن ابی طلحه

ابن ابی طلحه در کتاب مطالب السؤول فی المناقب آل الرسول در باره شخصیت امام جواد علیه السلام می‎نویسد: او گرچه صغیر السن است ولی کبیرالقدر و رفیع الذکر می‎باشد .(۴)

ابن صباغ مالکی

علی بن محمد احمد مشهور به "ابن صباغ" فقیه مالکی و متوفای ۸۵۵ در مکه پس از بیان گوشه‎ای از خصوصیات زندگی حضرت جواد علیه السلام، می‎نویسد: آری چنین بود کرامات جلیل و مناقب او.

و در جای دیگر می‎افزاید: چه گوییم ما در جلالت و مقام امام جواد علیه السلام و فضیلت کمال و عظمت و جلال او، حضرتش در میان طبقات ائمه علیهم السلام سنش کمتر از همه و قدر و شانش اعظم است . او در اندک مدتی از عمر شریفش کراماتی بسیار و معجزاتی بی‎شمار از خود نشان داده و معارج و فضیلت کمال را طی کرده و از رشحات و تراوش دانش و بینش خود اثرها گذاشته و از نفحات و ریزش فضل کمالش بی اندازه و شمار فیوضاتی به عالم علم نثار فرموده، چه با مجالس و محافلی که متکلم به احکام گردیده و از مسائل، حلال و حرام را بیان نموده و زبان دشمنان و خصم بدفرجام را به منطق صحیح و گفتار ملیح خود الکن و کلیل کرده و گه، بسیار انجمن و محفلی که در صدر جلساء و راس خطبا و بلغاء قرار گرفته و در برابر خود تمامی فصحاء و علما و حکما را تحت شعاع گذارده است. (۵)

صلاح الدین صفدی

خلیل بن ابیک بن عبدالله، معروف به صلاح الدین صفدی – اهل صفد – ادیب و مؤرخ نامدار اهل فلسطین که در حدود دویست تصنیف از وی برجای مانده، می‎نویسد:

محمد بن علی، همان جواد بن رضا علیه السلام بن الکاظم موسی بن الصادق جعفر رضی الله عنهم است. لقب او جواد، قانع و مرتضی است. وی از فرزندان اهل‎بیت نبوت است که در سخاوت شهرت داشت تا جائی که او را جواد (علیه السلام)، نام نهاده‎اند، او یکی از امامان دوازده‎گانه است . (۶)
حرم امام جواد علیه السلام، کاظمین
ابن تیمیه

ابن تیمیه می‎گوید: محمد فرزند علی ملقب به جواد از بزرگان و اعیان بنی‎ هاشم است که در سخاوت و بزرگواری شهرت تام دارد . (۷)

یوسف بن اسماعیل نبهانی

یوسف بن اسماعیل نبهانی حنفی ادیب و شاعر فلسطینی، متولد ۱۳۵۰ هجری که از وی سیزده کتاب مهم بر جای مانده، می‎نویسد:

محمد جواد فرزند علی رضا علیه السلام از بزرگان امامان و چراغ هدایت امت و سادات اهل‎بیت علیه‎السلام است که عبدالله شبراوی شافعی نیز از وی در کتاب خود " الاتّحاف بجبّ الاشراف " با ستایش و تکریم یاد کرده است .(۸)

محمود بن وهیب بغدادی فنخی

محمد الجواد علیه السلام فرزند علی بن الرضا علیه السلام است کنیه او مانند کنیه جدش محمد الباقر، ابو جعفر است رضی الله عنهما .

سه لقب وی جواد، قانع و مرتضی است که مشهورترین آنها "جواد" است . رنگ پوست او سفید، قامتش معتدل و نقش انگشترش نعم المقدّرالله، و وارث علم پدر بود. (۹)

علی جلال حسینی

علی جلال حسینی دانشمند بزرگ مصری می‎نویسد:

محمد الجواد ابوجعفر دوم فرزند علی علیه السلام در سال ۱۹۵ هجری در مدینه دیده به جهان گشود. وی با وجود سن کم در علم و فضیلت سرآمد همه عالمان و اهل فضیلت زمان خویش بود. (۱۰)

خیرالدین زرکلی

خیرالدین زرکلی می‎نویسد: ابوجعفر جواد علیه السلام چون اجداد خویش مقام بلندی داشت . هوشمند و خوش بیان بود و استعداد نیرومند و اصیلی داشت. (۱۱)

پی‎نوشت‎ها:

۱- بحارالانوار، ج۵۰، ص۷۵/ موسوعه الامام الجواد علیه السلام، ج۱، ص۳۶۰ و ۳۶۳/ اعیان الشیعه، ج ۳، ص ۱۲۹ .
۲- المناقب لابن شهر آشوب، ج ۴، ص۳۸۹ / موسوعه الامام الجواد علیه السلام، ج ۱، ص۳۶۲.
۳- تذکره الخواص، ص۲۰۲ / الامام جواد علیه السلام، ص۷۲ .
۴- کشف الغمه، ج ۲، ص۱۸۶/ سرورالفؤاد، ص۴۰ .
۵- حلیه الابرار، ج ۴، ص ۵۶۸/ الفصول الهمه، ص۲۶۶/ موسوعه الامام الجواد علیه السلام، ج ۱، ص ۳۶۴ / سرور الفؤاد ابوالقاسم سحاب، ص ۴۰ و ۴۱ .
۶- الوافی بالوافیات، ص ۱۰۵/ الامام محمد الجواد علیه السلام، ص۷۳ .
۷- منهاج السند، ص ۱۲۷.
۸- جامع کرامات الاولیاء، ج ۱، ص۱۰۰ .
۹- جوهره الکلام، ص۱۴۷ / الامام الجواد علیه السلام، ص ۷۶ .
۱۰- الحسین، ج ۲، ص۲۰۷/ الامام محمدالجواد علیه السلام، ص ۷۶/ زندگانی امام جواد علیه‎السلام، ص۲۰۰ .
۱۱- الامام محمد الجواد علیه السلام، ص ۷۶/ زندگانی امام جواد علیه السلام، ص۲۰۰.

تبیان