علمیکه با حضرت آدم(ع) نازل شد، برداشته نشد و علم به ارث میرود. علی(ع) عالم این امت بوده و حق این است که از خانواده ما هرگز عالمی نمیرد مگر آنکه کسی از اهلش که مثل علم او را بداند جایگزینش گردد یا آنچه را خدا خواهد.۱
بهدرستی، علمیکه با آدم(ع) نازل شد برداشته نشد، عالمی نمرده مگر اینکه علم خود را به دیگری به ارث داده است. به راستی زمین بی عالم نمیماند.۲
رسول خدا(ص) فرمودند: بهدرستی نخستین وصی در روی زمین، هبهالله، پسر آدم(ع) بود و پیامبری درنگذشت مگر اینکه وصی داشت. همه پیامبران یکصد و بیست هزار بودند که پنج نفر آنها اولوالعزماند؛ نوح، ابراهیم، موسی، عیسی و محمد(ع)؛ و بهراستی علی بن ابیطالب(ع)، هبهالله برای محمد(ص) بوده، علم همه اوصیا و پیشینیان خود را به ارث برده است و محمد(ص) علم همه انبیا و مرسلین پیش از خود را به ارث برده است.۳
- امام مهدی(ع) وارث اسم اعظم
عیسی بن مریم دو حرف از اسم اعظم را داشت و با آن دو حرف کار میکرد و موسی بن عمران چهار حرف داشت و ابراهیم دارای هشت حرف بود و به نوح پانزده حرف و به آدم بیست و پنج حرف داده شد و خداوند همه آنها را برای محمد(ص) و اهل بیتش جمع کرد. اسم اعظم هفتاد و سه حرف است که خداوند به حضرت محمد(ص) هفتاد و دو حرف داده است.۴
در حدیث دیگری امام باقر(ع) فرمودهاند:
اسم اعظم خدا، هفتاد و سه حرف است و تنها یک حرف آن نزد آصف [برخیا] بود و آصف آن یک حرف را گفت و زمین میان او و تخت بلقیس شکافته شد تا او تخت را بهدست گرفت، سپس زمین به حالت اول بازگشت و این عمل در کمتر از چشم برهم زدن انجام شد و ما هفتاد و دو حرف از اسم اعظم را داریم و یک حرف هم نزد خداست که آن را در علم غیب برای خود مخصوص ساخته است و لا حول و لا قوّه الّا بالله.۵
- امام مهدی(ع) وارث صحف انبیا(ع)
در قرآن به کتابهای آسمانی صحف اطلاق شده است و یکی از نامهای قرآن صحف است؛ مبیّن این مطلب آیه ۲ سوره بینه است که میفرماید:
رسولٌ من الله یتلوا صحفاً مطهّرهً.
پیامبری از جانب خدا کتابهای پاک میخواند.
اما صحفی که بر انبیا(ع) نازل شده عبارتند از:
۲. صحف حضرت ابراهیم(ع) که مشتمل بر ۱۰ صحیفه بوده است و در قرآن کریم میفرماید:
قطعاً در صحیفههای گذشته این هست ٭ در صحیفههای ابراهیم و موسی.
ابوذر روایت میکند که رسول خدا(ص) فرمود:
حق تعالی بیست صحیفه بر ابراهیم فرستاد که همه حکمتها و مثلهاست.
ابوذر گفت: آیا در قرآن چیزی از صحف ابراهیم هست؟
پیامبر فرمود: ای ابوذر بخوان این آیات را: «إنّ هذا لفی الصّحف الأولی ٭ صحف ابراهیم و موسی».6
و اذکر فی الکتاب إدریس إنّه کان صدّیقاً نبیّاً.
و در این کتاب ادریس را یاد کن که او نیز بسیار راستگو و پیامبر بود.
و إسمعیل و إدریس و ذالکفل کلٌّ من الصّابرین.
و اسماعیل و ادریس و ذوالکفل همه از صابران بودند.
و به تحقیق بعد از تورات در زبور نوشتیم که بندگان صالح از وارثان زمین خواهند شد.
و همچنین خداوند سبحان در سوره نساء آیه ۱۶۳ و در سوره اسراء آیه ۵۵ میفرماید:
… و ءاتینا داوود زبوراً.
ای ابامحمد، خدای عزّوجلّ چیزی به پیغمبران عطا نفرموده، جز آنکه آن را به محمد(ص) عطا فرمود و همه آنچه را که به پیغمبران داد به محمد(ص) نیز عطا فرمود؛ و آن صحفی که خدای عزّوجلّ (صحف ابراهیم و موسی) میفرماید، نزد ماست. عرض کردم: آن صحف همان الواح است؟ فرمود: بلی.۷
ذکر نزد خداست و زبور آنست که بر داوود نازل شد و هر کتابی که نازل گشته، نزد اهل علم است، و ما اهل علم هستیم. ۸
۵. تورات
تورات نام کتاب حضرت موسی(ع) است که به صورت الواح بر آن حضرت نازل گردید. در قرآن هیجده بار از تورات نام برده شده است، در آیات زیر از سورههای آلعمران (آیات ۳، ۴۸، ۵۰، ۶۵، ۹۳)؛ مائده (آیات ۴۳، ۴۴، ۴۶، ۶۶، ۶۸، ۱۱۰)؛ اعراف (آیه ۱۵۷)؛ توبه (آیه ۱۱۱)؛ صف (آیه ۶)؛ فتح (آیه ۲۹)؛جمعه (آیه ۵).
البته تورات در اصطلاح قرآن همان تورات اصلی و تحریف نشده است و توراتی که اکنون نزد یهودیان موجود، دستخوش تحریفات گستردهای شده و توحید و مقام انبیا پس از موسی به شکل زنندهای در آن معرفی شده است.
لذا توراتی که به عنوان یکی از مواریث انبیا(ع) نزد حضرت مهدی(ع) است همان الواح نازل شده بر حضرت موسی(ع) است و آن حضرت با آن تورات اصلی در زمان ظهورش با یهودیان عصر ظهور استدلال مینماید.
۶. انجیل
انجیل که در لغت به معنای «بشارت» است و در قرآن تعداد ۱۲ بار در سورههای آل عمران (آیات ۶۵، ۴۸، ۲)، مائده (آیات ۱۱۰، ۶۸، ۶۶، ۴۷، ۴۶)، اعراف (۱۵۷)، فتح (۲۹)، حدید (۲۷) و سوره توبه (۱۱۱) نام انجیل ذکر شده است؛ آن، کتاب حضرت عیسی(ع) است. البته منظور همان انجیل حقیقی و اصل است که قرآن آن را تأیید نموده است.
همانا سلیمان از داوود(ع) ارث برد و محمد از سلیمان ارث برد و ما از محمد ارث بردیم. علم تورات و انجیل و همه آنچه در آن الواح بود، نزد ماست.۹
قرآن کریم که آخرین و کاملترین کتاب آسمانی است، یک بار بهصورت دفعی و بار دیگر در مدت ۲۳ سال رسالت، به تدریج بر وجود مبارک پیامبر اکرم(ص) نازل شد، این کتاب، ارزشمندترین و بالاترین میراث است که وجود مبارک امام مهدی(ع) جامعه زمانش را بر اساس آن میسازد و تمام احکام و قوانین این کتاب الهی بهطور کامل به مرحله اجرا درمیآید.
در اینجا به عنوان نمونه به یک روایت در این باره، اشاره میکنیم. امام باقر(ع) فرمود:
جز اوصیای پیغمبر کسی نمیتواند ادعا کند که ظاهر و باطن تمام قرآن نزد اوست. ۱۰
- امام مهدی(ع) وارث ودایع انبیا(ع)
جود مبارک امام عصر(ع) علاوه بر انبیای الهی و علم انبیا و اسم اعظم، ودایع و آثار انبیای الهی را نیز به ارث برده است؛ روایات وارد شده در این زمینه گواه این مطلب است و در تواریخ و قصص نیز به آنها اشاره شده که تعدادی از آنها عبارتند از:
۱. عصای موسی(ع)
امام باقر(ع) فرمود:
«عصای موسی از آن آدم(ع) بود که به شعیب رسید و سپس به موسی بن عمران رسید. آن عصا نزد ماست و اندکی پیش نزدم بود مانند وقتی که از درختش باز شده سبز است، و چون از او سؤال شود جواب گوید و برای قائم ما ـ امام مهدی(ع) ـ آماده شده است، او (حضرت مهدی) با آن، همان کاری که موسی میکرد انجام دهد. آن عصا هراسآور است و ساختههای نیرنگی جادوگران را میبلعد و به هرچه مأمور شود انجام دهد؛ چون حمله کند هرچه را به نیرنگ ساختهاند، میبلعد و برایش دو شعبه باز میشود که یکی در زمین و دیگری در سقف و میان آنها (میان دو فکش) چهل زراع باشد و نیرنگ ساختهها را با زبانش میبلعد چنانکه در زمان حضرت موسی(ع) سحر ساحران را بلعید».11
امام صادق(ع) فرمود:
الواح موسی(ع) (تورات) و عصای او نزد ماست و ما وارث پیامبرانیم. ۱۲
پیداست وقتیکه عصای حضرت موسی(ع) و تورات دست به دست به حضرت صادق(ع) رسیده، بعد از ایشان نیز دست به دست به سایر ائمه رسیده تا آنکه به دست مبارک امام مهدی(ع) – که خداوند ظهورش را نزدیک گرداند – رسیده است.
ـ مار شدن عصا هنگام مبعوث شدن حضرت موسی(ع) به پیامبری؛ در سوره قصص آیه ۳۰ میفرماید:
و أن ألق عصاک فلمّا رءآها تهتزّ کأنّها جآنٌّ ولّی مدبراً و لم یعقّب یا موسی أقبل و لاتخف إنّک من الآمنین.
ـ اژدها شدن عصا نزد فرعون. در سوره شعراء آیه ۳۲ میفرماید:
فألقی عصاه فاذا هی ثعبانٌ مبین.
فألقی موسی عصاه فاذا هی تلقف ما یأفکون ٭ فألقی السحره ساجدین.
ـ زدن عصا به دریا و باز شدن راه برای نجات قوم بنی اسراییل. در سوره شعراء آیه ۶۳ میفرماید:
فأوحینآ إلی موسی أن اضرب بعصاک البحر فانفلق فکان کلّ فرقٍ کالطّود العظیم.
ـ زدن عصا به سنگ و بیرون آمدن دوازده چشمه آب برای اسباط بنیاسراییل؛ در سوره بقره آیه ۶۰ میفرماید:
و اذ استسقی موسی لقومه فقلنا اضرب بعصاک الحجر فانفجرت منه اثنتا عشره عیناً قد علم…
این عصا، ابتدای امر عصای حضرت آدم(ع) بوده، سپس به حضرت شعیب(ع) رسیده و آنگاه که موسی(ع) متواری بود و در راه به دختران شعیب(ع) در آب کشیدن از چاه کمک نمود، سپس به خدمت شعیب(ع) درآمد آن عصا به او رسید. در تواریخ انبیا برای این عصا حوادث و وقایعی نقل نمودهاند.
امام باقر(ع) فرمود:
چون حضرت قائم در مکه قیام کند و خواهد که قصد کوفه نماید منادی فریاد کند که کسی خوردنی و آشامیدنی همراه خود برندارد. سنگ حضرت موسی(ع) که به وزن یک بار شتر است با آن حضرت است در هر منزلی که فرودآیند چشمه آبی از آن سنگ بجوشد که گرسنه را سیر و تشنه را سیراب کند و همان سنگ توشه آنهاست تا هنگامیکه در نجف به پشت کوفه فرود آیند.۱۳
أوحینا الی موسی إذ استسقاه قومه أن اضرب بعصاک الحجر فانبجست منه اثنتا عشره عیناً.
به موسی وحی فرستادیم که عصای خود را بر سنگ بزن ناگهان دوازده چشمه از آن بیرون جهید.
امام باقر(ع) درباره این آیه شریفه میفرماید:
الف – الف و لام حَجَر در این آیه، نشانه معرفه است، یعنی این سنگ خاص است و نه هر سنگی، بهعنوان یکی از ودایع نبوت بهدست امام عصر(ع) رسیده است و در هنگام ظهور و قیام حضرت مهدی(ع) این سنگ بهعنوان توشه بین راه یاران آن حضرت مورد استفاده قرار میگیرد و احادیث مربوط مبین این موضوع است.
۳. تابوت الشهاده (تابوت سکینه):
امام صادق(ع) فرمود:
داستان سلاح در خاندان ما، داستان تابوت است در بنی اسراییل، تابوت در هر خاندانی از بنی اسراییل که پیدا میشد، نبوت به آنها داده میشد، هرکس از ما هم که سلاح به دستش رسد امامت به او داده میشود. ۱۵
این سکینه رایحهای است بهشتی، که به شکل صورت انسانی از صندوق خارج میشد و آن صندوق هم اینک نزد ماست.
این تابوت الشهاده نیز اکنون نزد امام مهدی(ع) است. پیامبر اکرم(ص) در حدیثی فرموده است:
«صندوق مقدس از دریاچه طبریه به دست وی ـ امام مهدی(ع) ـ آشکار میشود و آن را آورده، در پیشگاه مقدس او در بیتالمقدس قرار میدهند و چون یهودیان آن را مشاهده مینمایند به جز اندکی، بقیه آنان ایمان میآورند».16
۴. پیراهن حضرت یوسف(ع)
مفضل بن عمر میگوید، امام صادق(ع) به من فرمود: «میدانی پیراهن یوسف(ع) چه بود؟» عرض کردم، نه. فرمود:
چون برای ابراهیم(ع) آتش افروختند، جبرییل(ع) جامهای از جامههای بهشت برایش آورد، او پوشید و با آن جامه گرما و سرما به ابراهیم زیانی نمیرسانید. چون مرگ ابراهیم رسید، آن را در غلافی نهاد و به اسحاق آویخت و اسحاق آن را به یعقوب آویخت و چون یوسف(ع) متولد شد آن را به او آویخت و در بازوی او بود تا امرش به آنجا (زمامداری مصر) رسید؛ چون یوسف آن را در مصر از غلاف بیرون آورد، یعقوب بوی خوش آن را دریافت و همین است که گفت: اگر نادانم نمیخوانید من بوی یوسف را احساس میکنم. و آن همان پیراهنی بود که خدا از بهشت فرستاده بود. ۱۷
به اهلش رسید و هنگامیکه قائم ما ـ امام مهدی(ع) ـ ظهور کند، با او خواهد بود. هر پیغمبری که دانش یا چیز دیگری را به ارث گذاشته به آل محمد(ص) رسیده است.
۵. طشت حضرت موسی(ع)، انگشتر حضرت سلیمان(ع)، شمشیر، پرچم و زره پیامبر اکرم(ص)
تعدادی دیگر از مواریث انبیا(ع) نیز وجود دارند که آنها هم هر کدام بنابر حکمت و مصلحتی، نزد امام مهدی(ع) موجود میباشند؛ برای روشن شدن مطلب به ذکر یک حدیث مفصل اکتفا میکنیم. البته آنچه در کتب تاریخ انبیا و غیره ذکر شده، به سندیت و اعتبار این حدیث نمیرسند و آنها نیز برای اعتبار بخشیدن به تواریخ آن به این احادیث استناد مینمایند.
همانا شمشیر رسول خدا(ص)، پرچم و جوشن و زره و خُود پیامبر(ص)، پرچم ظفربخش پیامبر(ص)، الواح موسی و عصای او، انگشتر سلمان بن داوود، طشتی که موسی(ع) قربانی را در آن انجام داد، اسمیکه نزد پیامبر(ص) بود و چون آن را میان مسلمانان و کفار میگذاشت که از مشرکان به مسلمین نشانهای نرسد و من آن را میدانم و هرآنچه را که فرشتگان آوردهاند نزد من است. داستان سلاح در خاندان ما همان داستان تابوت است در بنی اسراییل، و بر در هر خانهای که تابوت پیدا میشد، نشانه اعطای نبوت بود و سلاح به هرکس از خانواده ما رسد امامت به او داده میشود. همانا پدرم، امام باقر(ع)، زره رسول خدا(ص) را پوشید، دامنش اندکی به زمین میکشید و من آن را پوشیدم همچنان بود؛ قائم ما، امام مهدی(ع)، کسی است که چون آن را پوشد بهاندازه قامتش باشد انشاءالله.۱۸
خداوند بر خلاف وقتی که تعیینکنندگان وقت ظهور امام مهدی(ع) معین کردهاند، عمل میکند؛ پرچم قائم، همان پرچم رسول خداست که جبرییل در روز جنگ بدر از آسمان آورد و آن را در میان جنگ به اهتزاز درآورد، آنگاه جبرییل عرض کرد: ای محمد، به خدا قسم این پرچم، از پنبه و کتان و ابریشم و حریر نیست. پیامبر فرمود: پس از چیست؟ گفت: برگ درخت بهشت است. پیغمبر آن را در جنگ برافراشت، سپس پیچید و به دست علی(ع) داد و پیوسته نزد آن حضرت بود تا اینکه در روز جنگ بصره (جمل) حضرت آن را برافراشته نمود و خدا او را پیروز گردانید؛ آنگاه علی(ع) آن را پیچید و همیشه نزد ما بوده و هست و دیگر هیچکس آن را نمیگشاید تا اینکه قائم ما(ع) قیام کند. وقتی قائم قیام نمود، آن را به اهتزاز درمیآورد و هرکس در شرق و غرب عالم باشد آن را میبیند؛ رعب و ترس از وی یک ماه زودتر. از پیش روی و چپ و راست او رفته و در دلها جای میگیرد. آنگاه گفت: ای محمد او به خونخواهی پدرانش قیام میکند و سخت خشمگین است و از اینکه خداوند بر این خلق غضب نموده متأسف است. او پیراهن پیامبر(ص) را که در جنگ احد پوشیده بود، به تن دارد و عمامه و زره پیغمبر را که به قامت وی، راست است، میپوشد و ذوالفقار، شمشیر پیغمبر را در دست دارد، سپس شمشیر برمیکشد و هشت ماه از کشتههای بیدینان، پشتهها میسازد.۱۹
حسن جلالیان
ماهنامه موعود شماره ۸۷
پینوشتها:
۱. کلینی، اصول کافی، ج ۲، ص ۱۸۸، ترجمه مرحوم آیتالله محمد باقر کمرهای.
۲. همان، ص ۱۹۲.
۳. همان، ص ۱۹۴.
۴. مجلسی، بحارالانوار، ج ۲۷، ح ۲، ص ۲۵.
۵. کلینی، همان، ج ۱، ص ۳۲۴.
۶. مجلسی، حیات القلوب، ج ۱، ص ۱۳۲.
۷. کلینی، همان، ص ۳۲۷.
۸. همان.
۹. همان، ص ۳۲۶.
۱۰. همان، ص ۳۳۲.
۱۱. همان، ص ۳۳۵.
۱۲. همان.
۱۳. همان، ص ۳۲۴.
۱۴. تفسیر اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج ۶، ص ۶.
۱۵. کلینی، همان، ص ۳۴۳.
۱۶. صافی گلپپایگانی، منتخبالاثر، ص ۳۰۹.
۱۷. سوره یوسف(۱۲)، آیه ۹۴؛ کلینی، همان، ص ۳۳۶.
۱۸. همان، ص ۳۳۷.
۱۹. کلینی، همان، ج ۳، ص ۲۷۴.