موعود پایگاه اینترنتی موعود
کاترین شاکدام یک زن مسلمان شیعه است که در خانواده ای مسیحی متولد شده و با شناخت و اراده تشیع را برگزیده است. او دریافت خود از واقعه عاشورا و فداکاری و قیام امام حسین (ع) برای نجات اسلام را با ما درمیان گذاشته است. کاترین شاکدام اینک از تحلیل گران چندین رسانه بین المللی و مراکز پژوهشی است.
سخنان خواندنی کاترین شاکدام در گفت و گو با موعود را می خوانیم:
موعود: ماه محرم و البته مشخصاً روز عاشورا عموماً به اسلام شیعه ارتباط داده می‌شود، در حالی که امام حسین (ع) جان خود را برای نجات کل امت اسلام فدا نمودند. به نظر شما واقعاً چرا چنین است، و آیا فکر نمی‌کنید امام حسین (ع) مانند برادر و پدر بزرگوارشان همه داشته های خود را برای حفظ وحدت جامعه اسلامی نثار کردند؟
کاترین شاکدام: وقتی صحبت از عاشورا می‌شود، باید اذعان کنیم که حد زیادی از غفلت و تعصبات نابجا در خصوص این روز در بین مسلمانان وجود دارد. البته من فکر می‌کنم دیدگاه خود من در این زمینه با سایر مسلمانان متفاوت است چرا که من از پدر و مادری غیرمسلمان زاده شده ام. وقتی من به اسلام گرویدم، بی طرفی و واقع گرایی من به دلیل تعصبات و سوء برداشت ها خدشه دار نشده بود و از این رو من قادر بودم تصمیم بگیرم و حقایق را از دریچه چشم خودم ببینم.
من فکر نمی‌کنم عاشورا فقط به اسلام تعلق داشته باشد و به نظرم فقط مسلمانان نیستند که باید این روز را گرامی‌بدارند. همانطور که پیغمبرمان حضرت محمد (ص) فرمودند، روز عاشورا به همه مؤمنان تعلق دارد و همه ادیان ابراهیمی‌به نوعی با عاشورا مرتبطند.
گفته می‌شود که درر روز عاشورا بود که حضرت موسی (ع) و قومش از ظلم فرعون رهایی یافتند؛ در روز عاشورا بود که حضرت ایوب (ع) دوباره سلامت و توانمندی خود را به دست آورد و البته همه می دانند در روز عاشورا بود که پیشوای ما حضرت امام حسین (ع) جان مبارک خود را برای دفاع از کلام خدا فدا کرد.
درست است که روز عاشورا همچنان به عنوان یک روز مقدس برای همه مسلمانان شیعه باقی مانده است اما عاشورا باید روزی باشد که پیروان همه ادیان الهی دور هم جمع شوند و رحمت خداوند متعال و پیامش به همه ملت ها را به یاد آوردند.
امام حسین (ع) جان مبارکشان را برای اسلام فدا نمودند و اسلام از روز اول ظهورش یک دین الهی بوده است. اگرچه افراد و جوامع یاد گرفته‌اند که ادیان الهی را با نام و برچسب از یکدیگر متمایز کنند اما من معتقدم این برچسب زنی و حیطه بندی در واقع ما را از توجه به پیام رفتارهای بزرگ باز می دارد و باعث می‌شود ما نتوانیم درس هایی که در این فداکاری ها نهفته است را به خوبی درک کنیم.
خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: «در جهان نشانه هایی برای شما قرار داده ایم» که اگر واقعاً بخواهیم توجه کنیم، متوجه می‌شویم که این نشانه ها در همه ابعاد زندگی ما قابل مشاهده است.
برای شخص من، عاشورا یکی از همین نشانه ها و البته آشکارترین آنهاست، چرا که در این روز امام حسین (ع) همه چیزش را در راه خدای خود و امت خود فدا کرد. ایشان در برابر پلیدی ها سر تعظیم فرو نیاوردند چرا که می دانستند مسلمانان به عنوان یک الگو به ایشان نگاه می‌کنند و به همین دلیل بود که امام حسین (ع) با پای خود به استقبال شهادت شتافتند.
امام حسین (ع)، امام حسن (ع) و امام علی (ع) مردان خدا بودند؛ آنها با اسلام زندگی کردند و با اسلام نفس کشیدند و با فداکاری های خود راه را برای ما هموار کردند تا در راه حقیقت گام برداریم. همه رفتارهای آنها و همه وجود آنها برای رضای خدا بود؛ همه ما باید در برابر شخصیت آنها، فداکاری های آنها، عشق ورزی آنها و تقوای مطلق آنها با فروتنی تعظیم کنیم. آنها برای ما یک رحمت و یک نور الهی هستند و ما باید همیشه به یادشان باشیم. چگونه می توانیم از گرامی داشتن و حفظ یاد بهترین های امت خود غفلت کنیم؟
بهترین کاری که می توانیم انجام دهیم و بهترین کاری که حداقل باید آرزویش را داشته باشیم این است که یاد ائمه (علیهم السلام) را حفظ کنیم و در راهی که آنها با نور بی پایان خود برای ما روشن کرده‌اند گام برداریم.
موعود: به نظر شما عاشورا چه آموزه های پنهانی دارد و این آموزه ها چگونه در دنیای امروز طنین انداز می‌شوند؟
– شجاعت، ایمان و ثابت قدم بودن؛ امام حسن (ع) به همه انسان ها نشان دادند که راه صلح چگونه هموار می‌شود و رهبران برای عمل به مسئولیت های خود در قبال جامعه شان چگونه باید عمل کنند. امام حسن (ع) درست به مانند پدر بزرگوارشان حضرت امام علی (ع) یک رهبر عادل و از خود گذشته بودند. آنها قادر بودند چیزهایی فراتر از حرص ورزی ها و آرزوهای کوچک را ببینند و صفاتی همچون انصاف، رحمت و دلسوزی در آنها متجلی بود.
امام حسین (ع) اما شجاعت واقعی در مواجهه با پلیدی ها را برای ما معنا فرمودند. ایشان به ما آموختند که هیچ گاه نمی توان با ایادی شیطان سازش کرد؛ به ما آموختند که همیشه باید با پلیدی و ظلم در نبرد بود و همیشه باید فرمان خدا را جاری ساخت؛ به ما آموختند که یک پیروزی تنها زمانی واقعی است که برای دستیابی به آن، خلاف اصول الهی عمل نکرده باشیم.
در کربلا، این خون همه پیامبران الهی بود که بر زمین جاری شد؛ خونی که در رگ های امام حسین (ع) جاری بود؛ خون حضرت ابراهیم (ع) پدر معنوی همه مؤمنان جهان. وقتی امام حسین (ع) و یاران شجاع ایشان در کربلا در مقابل سپاه ظلم ایستادند، در واقع این پیام آوران اسلام بودند که در مقابل خیانت و پلیدی مطلق قیام کردند.
موعود: وقتی از عاشورا و واقعه غم انگیز کربلا صحبت می‌کنیم، نقش حضرت زینب (س) را نمی توانیم از یاد ببریم، این بانوی بزرگوار مانند دژی استوار و آکنده از تقوای الهی و شجاعت، در برابر ظالمان و خائنان ایستادگی کردند. به نظر شما حضرت زینب (س) چه چیزی را به ما و مشخصاً به زنان ما می آموزند؟
حضرت زینب (س) یک بانوی بزرگ و یک الگوی واقعی برای همه زنان هستند. ایشان به مانند مادر بزرگوارشان حضرت فاطمه (س) درک والایی از نقش خود به عنوان یک الگو برای سایرین داشتند. حضرت زینب (س) برای همه ما یک مادر مهربان و یک معلم دلسوز جهت آموختن تقوای الهی بودند. شجاعت و استقامتی که ایشان در دوران زندگی پربارشان از خود نشان دادند و محبتی که ایشان نثار امتشان کردند، درس های فراوانی را برای همه زنان جهان در بر دارد.
حضرت زینب (س) به عنوان یک بانوی فرهیخته، یک مادر، یک خواهر و یک دختر ممتاز، به نوبه خود یک رهبر بزرگ و نیز یک رحمت الهی برای همه مسلمانان است.
امروز که زنان از سوی افراط گرایان سرکوب می‌شوند، چگونه ما می توانیم چشمان خود را به روی عظمت بانو زینب (س) ببندیم و فراموش کنیم که زنان چه نقشی در حفظ اسلام ایفا کرده‌اند. زمانی که مردان همه از ترس در برابر ظلم سر خم کرده بودند، این حضرت زینب (س) بود که در بیدادگاه یزید ایستاد و پلیدی های وی را محکوم کرد. حضرت زینب (س) اسطوره قدرت، دانش و بخشش بود.
موعود: هر عصری و هر نسلی در تاریخ با ظلم ها و پلیدی هایی در برابر خود مواجه بوده است.آیا به نظر شما اسلام شیعی و طریق اهل بیت آنطور که باید و شاید، در رویکردها و رفتارهای ما در برابر ظلم و سرکوب نمود پیدا کرده است؟ و آیا اسلام در نهایت درسی برای ثبات قدم و تسلیم شدن در برابر فرمان و اراده خداوند نیست؟
دقیقاً؛ شیعیان از دیرباز عشق و وفاداری خود به امام علی (ع) را ابراز داشته‌اند که دلیل این وفاداری، عمل به فرمان پیامبر اکرم (ص) و تسلیم شدن در برابر خواست خدا بوده است. اگرچه این راه هرگز راه ساده ای نبوده و نخواهد بود اما شیعیان به پیمان خود با اهل بیت علیهم السلام پایبند خواهند بود. البته درک طبقه بندی هایی مانند شیعه، سنی و صوفی که افراد و جوامع برای خود قرار داده‌اند، واقعاً برای من دشوار است. برای من تنها یک راه جهت رسیدن به حقیقت وجود دارد و آن راهی است که پیامبر ما بارها به صورت آشکار و صریح، آن را مشخص فرموده است.
حتی اگر پیامبر (ص) راه را برای ما مشخص نفرموده بود و تصمیم گیری را بر عهده خود مسلمانان می‌گذاشت، آیا دل های ما می توانستند این واقعیت را انکار کنند که امام علی (ع) همان کسی است که ما در جستجویش هستیم؟
برای شخص من حتی پیش از آنکه در مورد مذاهب مختلف اسلامی اطلاعاتی کسب کنم، هیچ جای شکی در این زمینه خاص وجود نداشت. قبل از اینکه ذهنم بخواهد این حقیقت را درک کند، قلبم به آن رسیده بود. آخر چطور ما می توانیم کسانی که پیامبر (ص) بیش از همه به آنها عشق می ورزیده‌اند را دوست نداشته باشیم و از آنها پیروی نکنیم؟
تا آنجا که من می دانم، جای هیچ گونه بحث و شک و شبهه ای در این خصوص وجود ندارد. امام علی (ع) همواره رهبر و امام ما بوده و خواهد بود. ایشان در واقع متولی امت اسلامی‌بوده‌اند و پس از آن فرزندانشان به ترتیب این مسئولیت را بر عهده داشته‌اند.
موعود: تفسیر شما از جمله «کل یوم عاشورا و کل أرض کربلا» چیست؟
معنایش این است که همه نسل ها باید در هر زمانی، با همان فداکاری که امام حسین (ع) در کربلا از خود نشان دادند، در برابر ظلم و پلیدی بایستند. پلیدی به همراه یزید نمرده است؛ تاریکی همواره وجود دارد و همواره هستند هیولاهای پلیدی که بخواهند خوبی ها را انکار و پرهیزگاری را سرکوب کنند. پلیدی و شرّی که امروز دامن جامعه ما را گرفته، وهابیت است؛ فرقه افراط محوری که شاهد ظهور آن در عربستان سعودی بوده ایم.
البته همیشه لازم نیست در میدان نبرد برای نابود کردن پلیدی ها بجنگیم. بسیاری از پلیدی های جامعه امروز بشر ریشه در جهالت دارد و به همین دلیل ما باید بکوشیم تا جوانانمان را آگاه نموده و آنها را به سپر دانش مجهز کنیم.
این ها درس هایی هستند که من از عاشورا فرا گرفته ام.
