در حقیقت بهار و باران بهاری
در عبارت «السلام علی ربیع الانام » که از زیارت نامه آن حضرت نقل شده، به امام زمان(ع)، ربیع نام اطلاق گردیده است.
یکی از معانی ربیع، بهار است اما، معنای دیگر آن، باران بهاریست، که زمین را سرشار از نعمت و طراوت می سازد و گلها و گیاهان را زندگی نوین می دهد.
«طریحی » در مجمع البحرین می نویسد: «الربیع: المطر فی الربیع، سمی ربیعا لان اول المطر یکون فیه و به ینبت الربیع. »
یعنی ربیع، بارانی است که در بهار میبارد، این باران را ربیع گفتهاند. زیرا آغاز باران، در فصل بهار میباشد و به سبب آن، نباتات در این فصل می رویند و سرسبز و خرم میگردند.
در المنجد آمده است: « الحظ من الماء للارض . الربیع: مطرالربیع.» در بهاران، زمین از باران بهره مند و پر نصیب میگردد. باران بهاری و این حظ و بهره زمین از باران را ربیع گویند.
کلمه انام فقط شامل مردم و انسانها نمیشود، بلکه معنای عام و گسترده ای دارد که جن و انس را در بر میگیرد و بالاتر از آن، به تمام موجودات زمین اطلاق میشود و حتی فراتر از آن، همه هستی را در عالم امکان و هر پدیده ای را در نظام آفرینش، شامل میگردد.
مجمع البحرین در مفهوم این واژه چنین گفته است: «الانام بفتح الفاء: الجن و الانس و قیل: الانام ماعلی وجه الارض من جمیع الخلق » و در المنجد گوید: «انم: الانام و الآنام: الخلق .»
در عبارتی که از زیارت امام عصر۷ نقل شد، حضرت بقیه الله(ع) «ربیع انام » خوانده شده و وجود گرانقدرش تشبیه گردیده به فصل حیات آفرین بهار و باران ثمربخش بهاری.
آری، این نور ملکوتی و جلوه ایزدی، همچون بهار، زندگی و نشاط می آفریند و دلهای مرده و قلبهای پژمرده را روح و صفا میبخشد، آنهم نه تنها برای آدمیان و نه فقط در محدوده جن و انس، بلکه در تمام جهان آفرینش.
هر پدیده ای بخواهد زنده شود و شادابی و طراوات معنوی به دست آورد و بصیرت و کمال حقیقی کسب کند و از نور معرفت و عرفان واقعی بهره مند شود، باید به آستان آن بزرگوار رو آورد، از چشمه زلال ولایتش سیراب گردد، به درگاه وی توسل جوید و از آن رحمت واسعه الهی، استمداد نماید و فیض گیرد.
سید جمال الدین حجازی