داستان سوءاستفاده از مردم سیهچرده آفریقا از سوی استعمارگران اروپایی و آمریکایی سر دراز دارد. این رویه از سوی دولتمردان اسرائیل که خود را حافظ منافع بلوک غرب در منطقه معرفی میکنند نیز اتخاذ شده و میشود. این نژادپرستی تا حدی بود که برخی نمایندگان کنست در اوایل دههی هشتاد قرن بیستم آن را هولوکاستی خواندند که در اسرائیل در حال رخ دادن است.
اوری لوبرانی سفیر وقت اسرائیل در اتیوپی به خاطر میآورد که منگیستو هایله ماریام در قبال همکاری برای انتقال یهودیان اتیوپیایی مبلغ ۱۸۰۰ میلیون دلار را درخواست کرده بود چراکه نیاز به تهیهی اسلحه برای مواجهه با مخالفان داشت. این بار هم دولت عبری به داوود آلیانس رو کرد.
صهیونیستها در حالی بر طبل نگرانی از ایجاد هولوکاست اتیوپی توسط رژیم مارکسیستی به رهبری منگیستو هایله ماریام میکوبیدند که ارتباط اسرائیل با نظام اتیوپی همچنان وجود داشت؛ چنانکه کاکبورن ها چنین گزارش میدهند: “بین سایر دلایلی که دولت اتیوپی برای حفظ این ارتباط داشت، این نیز مطرح بود که اتیوپی از اسرائیل بهعنوان رابطی با ایالاتمتحده سود میبرد.
در واکنش به ضرب و شتم یوسف سلماسا اقداماتی چون تجمع در مقابل بیمارستانی که سلماسا در آن بستری بود یک سال پس از درگذشت وی در بیتالمقدس و یا رژهی خودروها با عکس وی و ایجاد کمپینهای گسترده با عنوان #من_هم_یوسف_سلامسا_هستم (#גם_אהי_יוסף_סלמסה) و تولید تیشرتها و گردنآویزهایی با این شعار.
در مورد پیشینه پیدایش یهودیان اتیوپی که به آنها فلاشه و یا بتا اسرائیل گفته میشود روایات تاریخی گوناگونی وجود دارد:
- برخی نقلها حاکی از ازدواج سلیمان با شیبا، ملکهی اتیوپی و ولادت منلک اول از آن دو دارد. این نقلها بیان میدارند که یهودیان فلاشه از نسل وی هستند که به مدت هزار سال بر بیشتر مناطق اتیوپی حکم میراندند.
به گزارش دیدهبان حقوق بشر، این افراد توسط اسرائیل در سه اردوگاه هالوت، کتزیوت وساهارونیم زندانی میشوند. لازم به ذکر است که کتزیوت خود بزرگترین بازداشتگاه این رژیم با مساحتی حدود ۴۰۰ هزار مترمربع است که شرایط در آن همچون دو کمپ دیگر بسیار نامناسب است چون افراد با مشکلاتی مانند کمبود غذا، البسه، شکنجه توسط نیروهای امنیتی، محرومیت از ملاقات دست و پنجه نرم میکنند.
افرت یردی، فعال اسرائیلی اتیوپی تبار، در مصاحبهای با الجزیره استریم میگوید، برادرانش به هنگام عبور از خیابان امنیت ندارند و هرلحظه امکان دارد که کسی آنها را مورد ضرب و شتم قرار دهد. وی در ادامه میافزاید: ما وقتی پلیس را میبینیم احساس امنیت نمیکنیم چراکه علیه ما خشونت اعمال میکند.
رویکرد اسرائیل در مورد بازداشتگاههای اسرائیل در اتیوپیا و شکنجه آنان بهروشنی از سخنان الی ییشائی، وزیر داخلی پیشین اسرائیل از حزب شاس، قابل دریافت است؛ “مادامیکه اسرائیل نمیتواند آنها را اخراج کند میبایست غل و زنجیرشان کند تا به بدبختی و فلاکت بیفتند.”
وزارت بهداشت اسرائیل و سازمان ستاره داوود خون کسانی که پس از دوسالگی وارد سرزمینهای اشغالی شدهاند را به اتهام ابتلا به ایدز نمیپذیرد؛ این موضوع پس از اجتناب از پذیرفتن اهدای خون پنینا تامانو-شته، اولین زن اتیوپیایی تبار که توانست به کنست راه یابد، به جنجالی تازه بدل شد.
داوود الیانس تحت پوشش تجارت پارچه، دفتر خود در سودان را در اختیار گاد شیمرون قرار داده یهودیان فلاشه درنهایت با اسکورت نیروی دریایی اسرائیل به فلسطین اشغالی انتقال داده میشدند
واکنشها به ضرب و شتم سرباز ایوپیایی توسط نیروهای اسرائیل تا حدی بود که نتانیاهو را واداشت تا شخصاً به دیدار این سرباز برود. هرچند اشاگر آرارو، دانشجوی علوم سیاسی مرکز میانرشتهای هرتصلیا، آن را حرکتی شتابزده برای حل بحران خواند اما سبب شد که پس از گفتگوی رئیس موسسه تبکا با نخستوزیر اسرائیل، کمیتهای میان وزارتی تحت نظر شخص نتانیاهو برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی ایجاد شود.
از دیگر مواردی که توسط پلیس اسرائیل به قتل رسیدهاند میتوان به موارد زیر اشاره کرد: درزمینه ی درمانی هم جنایات تکاندهندهای علیه این شهروندان دولت عبری اعمالشده است؛ به گزارش هاآرتص به زنان اتیوپیایی پیش از انتقال به اسرائیل آمپولهای کنترل موالید کورتون از نوع مدروکسی پروژسترون (بانام تجاری دپو-پروورا) تزریق میشد.
سیمخا یابوکوبوویچی در مستند خود تحت عنوان “فلاشا: تبعید یهودیان سیاهپوست” بیان میدارد که پس از شکست از مسیحیان در قرن ۱۷، دو راه پیش روی یهودیان اتیوپیایی وجود داشت؛ تغییر دین و یا فلاشه (تبعید) شدن. وی در جایجای این مستند تلاش دارد تا فلاشه ها را تحت ظلمی وصفناشدنی نمایش دهد.
داوید شین، روزنامهنگار و فیلمساز مستقل اسرائیلی، در مصاحبهای با الجزیره پلاس میگوید: “یهودیان اتیوپیایی اجازه ندارند که هرکجا بخواهند آزادانه زندگی کنند. همچنین بیمارستانها و مدارس از پذیرفتن آنها امتناع میکنند.”
افراد غیرنظامی اتیوپیایی نیز توسط پلیس اسرائیل مورد ضرب و شتم قرارگرفته و میگیرند حتی در مواردی این افراد توسط پلیس به قتل رسیدهاند که یوسف سلماسا یکی از مواردی بود که تحت بایکوت شدید خبری در رسانههای غیر عبری اعتراضات بسیار گستردهای را در رسانههای محلی اسرائیل و نیز در میان افکار عمومیبرانگیخت.
پیشینه تاریخی
در مورد پیشینه پیدایش یهودیان اتیوپی که به آنها فلاشه و یا بتا اسرائیل (به زبان گعز[۱] به معنای خانهی اسرائیل) گفته میشود روایات تاریخی گوناگونی وجود دارد؛
برخی معتقدند این یهودیان پس از تخریب معبد اول توسط بابلیان به مصر مهاجرت کرده و از طریق اریتره به اتیوپی وارد شدند.
برخی نقلها حاکی از ازدواج سلیمان با شیبا، ملکهی اتیوپی و ولادت منلک اول از آن دو دارد. این نقلها بیان میدارند که یهودیان فلاشه از نسل وی هستند که به مدت هزار سال بر بیشتر مناطق اتیوپی حکم میراندند.
سیمخا یابوکوبوویچی[۲] در مستند خود تحت عنوان “فلاشا: تبعید یهودیان سیاهپوست” بیان میدارد که پس از شکست از مسیحیان در قرن ۱۷، دو راه پیش روی یهودیان اتیوپیایی وجود داشت؛ تغییر دین و یا فلاشه (تبعید) شدن. وی در جایجای این مستند تلاش دارد تا فلاشه ها را تحت ظلمی وصفناشدنی نمایش دهد؛ بااینحال به تناقضگویی افتاده است چنانکه در این مستند پروفسور تداساتمرا، سخنگوی وقت دولت اتیوپی، میگوید یهودیان همچون سایر گروههای مذهبی پس از انقلاب که دین و سیاست را از هم جدا کردند، از آزادی کامل برخوردارند و یا یهودیان قبیلهی گوندار[۳] در مصاحبه با وی تصریح میکنند که حتی قوانین شنبه و مراسمهای عید پسح و یوم کیپور را باهم کیشان خویش آزادانه جشن میگیرند و تمایلی به ترک سرزمین آبا و اجدادی خود و سفر به اسرائیل ندارند این در حالی است که آنها خود را زندانیان تورات میدانستند که خداوند نمیخواهد به اسرائیل بروند.
غرض اینکه طرح القای وضعیت انقراض یهودیان، امر تازهای نیست بلکه پیشازاین نیز در مهاجرت دادن یهودیان روس نیز همین روند را شاهد بودهایم؛ پرواضح است که نمایش مستند “فلاشا: تبعید یهودیان سیاهپوست” در تاریخ ششم مارس ۱۹۸۴ در کنست برای جلب نظر نمایندگان مبنی بر مهاجرت دادن یهودیان اتیوپیایی بوده و مقایسهی وضع آنان با یهودیان آلمان نازی و سکوت اسرائیل با سکوت جوامع بشری در زمان هولوکاست همه و همه برای فائق آمدن بر بحثهای داغ پیرامون اصالت یهودیت فلاشه ها و به دست آوردن برتری جمعیتی در مقابل ساکنان عرب فلسطین اشغالی بود چنانکه گیلعاد آتصمان، تحلیلگر اسرائیلی، بر این امر تصریح میکند[۴].
علاوه بر این نکته میبایست اهمیت قاره سیاه علیالخصوص شمال افریقا برای دولت عبری را از منظر دیگری مورد مداقه قرارداد؛ بن گوریون میگوید: “ما نمیتوانیم همسایگانمان را مجبور کنیم به امضای قرارداد صلح با ما تن دهند، اما هیچچیز بهتر از به دست آوردن دوست در کشورهای آسیا و آفریقا نمیتواند کینهی اعراب نسبت به ما را کاهش دهد.” کاکبورن ها در کتاب خود مینویسند: “متحدین بالقوهای که بن گوریون در ذهن داشت ترکها و ایرانیان بودند /…/ امپراتوری باستانی اتیوپی نیز که در آفریقا هممرز کشورهای عرب بود، چنین حالتی داشت.”[۵]
صهیونیستها در حالی بر طبل نگرانی از ایجاد هولوکاست اتیوپی توسط رژیم مارکسیستی به رهبری منگیستو هایله ماریام میکوبیدند که ارتباط اسرائیل با نظام اتیوپی همچنان وجود داشت؛ چنانکه کاکبورن ها چنین گزارش میدهند: “بین سایر دلایلی که دولت اتیوپی برای حفظ این ارتباط داشت، این نیز مطرح بود که اتیوپی از اسرائیل بهعنوان رابطی با ایالاتمتحده سود میبرد. در اواخر سال ۱۹۹۰ این ارتباط هنوز آنقدر گرم بود که اسرائیل برای رژیم آدیسآبابا بمب خوشهای ارسال میکرد تا در مقابل چریکهای جداییطلب به کار رود.”[۶] درهرحال اسرائیل پس از رسیدن به این نتیجه که مهاجرت دادن یهودیان اتیوپیایی برای ادامهی حیات خانهی عنکبوت واجب است، دو عملیات گسترده را به اجرا درآورد؛
عملیات موسی
بنگاه خبرپراکنی بریتانیا در مستند کوتاهی تحت عنوان “نجات یهودیان فراموششده”[۷] از دو نفر تأثیرگذار در این عملیات نام میبرد: گاد شیمرون، نیروی عملیاتی سابق موساد، لرد داوود الیانس، تاجر یهودی بینالمللی ایرانی- بریتانیایی. برای انتقال یهودیان اتیوپیایی که بسیاری از آنان در کمپهایی در سودان مأوی داشتند نیاز بهواسطه ای بود که بتواند از وجههی خود بهعنوان پوشش عملیاتی استفاده کند. لذا داوود الیانس تحت پوشش تجارت پارچه، دفتر خود در سودان را در اختیار گاد شیمرون قرار داده یهودیان فلاشه درنهایت با اسکورت نیروی دریایی اسرائیل به فلسطین اشغالی انتقال داده میشدند.
اما پس از مدتی سودان به این امر مشکوک و مرزها را بر روی یهودیان اتیوپیایی بست. بازهم با استفاده از نفوذ داوود الیانس و ارتباطات وی با وزرای سودانی، مرز بازگشایی شد. این بار با همکاری ایالاتمتحده، فلاشه ها از کمپها به فرودگاه بینالمللی خارطوم رفته عملیات انتقال تحت پوشش سفر به اروپا صورت میگرفت. این در حالی بود که گاهی هواپیما تنها با زمین کشورهای اروپایی تماس پیدا کرده، شماره پرواز را تغییر و بلافاصله به سمت سرزمینهای اشغالی طی طریق مینمودند. به ادعای بیبیسی طی این عملیات بیش از ۶ هزار یهودی از سودان انتقال پیدا کردند. اما پس از انتشار خبر عملیات موسی در رسانهها این عملیات متوقف شد.
عملیات سلیمان
اوری لوبرانی سفیر وقت اسرائیل در اتیوپی به خاطر میآورد که منگیستو هایله ماریام در قبال همکاری برای انتقال یهودیان اتیوپیایی مبلغ ۱۸۰۰ میلیون دلار را درخواست کرده بود چراکه نیاز به تهیهی اسلحه برای مواجهه با مخالفان داشت. این بار هم دولت عبری به داوود آلیانس رو کرد. علیرغم مذاکرات داوود با رئیسجمهوری اتیوپی و قول مساعدت برای احداث یک کارخانهی جدید در این کشور، منگیستو پس از وخامت اوضاع به زیمباوه گریخت و هرج و مرج کشور را فراگرفت. بالاخره با پرداخت ۳۵ میلیون دلار به دولت اتیوپی عملیات سلیمان در ۲۴ می ۱۹۹۱ به اجرا درآمد.
وضع کنونی
به گزارش الجزیره و به نقل از مرکز آمار اسرائیل در حال حاضر حداقل ۱۳۵ هزار یهودی اتیوپیایی در سرزمینهای اشغالی زندگی کنند[۸] (به گزارش واشنگتنپست تقریباً ۸۵ هزار نفر متولد اتیوپی و ۴۹ هزار تن متولد اسرائیل هستند) که این میزان تقریباً دو درصد از جمعیت را تشکیل میدهد اما هنوز هم چیزی در حدود ۹ تا ۲۰ هزار یهودی در اتیوپی باقیماندهاند که تصمیم گرفته شد مقدمات انتقال ۱۳۰۰ تن در سال جاری فراهم آید.[۹] ۶۵ درصد از کودکان اسرائیلی اتیوپیایی تبار زیرخط فقر بوده، یکپنجم زندانیان زندانهای نوجوانان را اتیوپیاییان تشکیل میدهند و تنها ۵ درصد از این جامعه دارای مدرک کالج هستند.[۱۰] اما این تمام ماجرا نیست؛ یهودیان فلاشه نیز همچون بسیاری از گروههای مهاجر یهودی دیگر اسرائیل را سرزمین شیر و عسل نیافته، خود را در گتوی فرهنگ چندپاره و لایهلایهی اسرائیل محصور دیدند؛ افرت یردی، فعال اسرائیلی اتیوپی تبار، در مصاحبهای با الجزیره استریم[۱۱] میگوید، برادرانش به هنگام عبور از خیابان امنیت ندارند و هرلحظه امکان دارد که کسی آنها را مورد ضرب و شتم قرار دهد. وی در ادامه میافزاید: ما وقتی پلیس را میبینیم احساس امنیت نمیکنیم چراکه علیه ما خشونت اعمال میکند.
در سریال ضرب و شتمهای آفریقاییان توسط پلیس اسرائیل، حادثهی ضرب و شتم داموس پیکادا، سرباز IDF اتیوپیایی تبار، نقطهی عطفی محسوب میشود. این امر ازآنجا اهمیت داشت که به تعبیر افرت یردی زخم کهنهی یک نسل آسیبدیده را تازه کرد. امری که واکنش رسانهها را برانگیخت و تظاهرات گسترده را به دنبال داشت. این واکنشها تا حدی بود که نتانیاهو را واداشت تا شخصاً به دیدار این سرباز برود. هرچند اشاگر آرارو، دانشجوی علوم سیاسی مرکز میانرشتهای هرتصلیا، آن را حرکتی شتابزده برای حل بحران خواند اما سبب شد که پس از گفتگوی رئیس موسسه تبکا با نخستوزیر اسرائیل، کمیتهای میان وزارتی تحت نظر شخص نتانیاهو برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی ایجاد شود.
افراد غیرنظامی اتیوپیایی نیز توسط پلیس اسرائیل مورد ضرب و شتم قرارگرفته و میگیرند حتی در مواردی این افراد توسط پلیس به قتل رسیدهاند که یوسف سلماسا یکی از مواردی بود که تحت بایکوت شدید خبری در رسانههای غیر عبری اعتراضات بسیار گستردهای را در رسانههای محلی اسرائیل و نیز در میان افکار عمومیبرانگیخت؛ اقداماتی چون تجمع در مقابل بیمارستانی که سلامسا در آن بستری بود یک سال پس از درگذشت وی در بیتالمقدس و یا رژهی خودروها با عکس وی و ایجاد کمپینهای گسترده با عنوان #من_هم_یوسف_سلامسا_هستم (#גם_אהי_יוסף_סלמסה) و تولید تیشرتها و گردنآویزهایی با این شعار.[۱۲]
لیست قربانیان اتیوپیایی توسط پلیس؛ عنوان تصویر: کشمکشها ادامه دارد؛ انتهای تصویر: همگی قربانیان پلیس هستند، این مرگ طبیعی نیست. (ترجمه لیست قربانیان در جدول آمده است)[۱۳]
از دیگر مواردی که توسط پلیس اسرائیل به قتل رسیدهاند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:[۱۴]
درزمینه ی درمانی هم جنایات تکاندهندهای علیه این شهروندان دولت عبری اعمالشده است؛ به گزارش هاآرتص به زنان اتیوپیایی پیش از انتقال به اسرائیل آمپولهای کنترل موالید کورتون از نوع مدروکسی پروژسترون (بانام تجاری دپو-پروورا) تزریق میشد.[۱۵]وزارت بهداشت اسرائیل و سازمان ستاره داوود خون کسانی که پس از دوسالگی وارد سرزمینهای اشغالی شدهاند را به اتهام ابتلا به ایدز نمیپذیرد؛ این موضوع پس از اجتناب از پذیرفتن اهدای خون پنینا تامانو-شته، اولین زن اتیوپیایی تبار که توانست به کنست راه یابد، به جنجالی تازه بدل شد. وی در گفتگو با شبکهی ۱۰ اسرائیل خاطرنشان کرد این اقدام موجب جریحهدار کردن احساسات جامعهی اتیوپیان در اسرائیل خواهد شد و بابیان اینکه در دوران تحصیل در کالج رهبری تظاهرات علیه تبعیض نژادی علیه اتیوپیایی ها را بر عهده داشته، انگیزهاش از ورود به سیاست را مرهم نهادن بر رنجهای گذشته عنوان میکند.[۱۶][۱۷]
نسل جدید اما همچون نسل قدیم با مشکلات عدیدهای برای حل شدن در جامعهی اسرائیل مواجهاند. داوید شین، روزنامهنگار و فیلمساز مستقل اسرائیلی، در مصاحبهای با الجزیره پلاس میگوید: “یهودیان اتیوپیایی اجازه ندارند که هرکجا بخواهند آزادانه زندگی کنند. همچنین بیمارستانها و مدارس از پذیرفتن آنها امتناع میکنند.”[۱۸] واشنگتنپست در مصاحبه با منتامی آمخا دختر ۱۸ ساله اسرائیلی اتیوپیایی تبار که ۳ سال است به سرزمینهای اشغالی آمده بر همین امر تصریح میکند.[۱۹] رویکرد نژادپرستانه رژیم اشغالگر قدس نسبت به پناه جویان غیر یهودی آفریقایی که عمدتاً از اریتره و سودان به فلسطین آمده و در شهرهایی چون تلآویو، آراد، اشدود، اشکلون، ایلت و اورشلیم ساکن شدهاند ازآنچه در بالا رفت هم بهمراتب اسفبارتر است.[۲۰]
به گزارش دیدهبان حقوق بشر، این افراد توسط اسرائیل در سه اردوگاه هالوت، کتزیوت وساهارونیم زندانی میشوند. لازم به ذکر است که کتزیوت خود بزرگترین بازداشتگاه این رژیم با مساحتی حدود ۴۰۰ هزار مترمربع است که شرایط در آن همچون دو کمپ دیگر بسیار نامناسب است چون افراد با مشکلاتی مانند کمبود غذا، البسه، شکنجه توسط نیروهای امنیتی، محرومیت از ملاقات دست و پنجه نرم میکنند.[۲۱][۲۲] بسیاری از افرادی که از اسرائیل در طول سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۲ از اعطای پناهندگی به مهاجران سودان و اریتره –که عمدتاً مسیحی بوده و از ۲۰۰۲ مورد خشونت قرار گرفتند- خودداری کرده در دسامبر ۲۰۱۳ اعلام کرد که این مهاجران میبایست خود را به کمپ هالوت در صحرای نقب معرفی کنند. این افراد میبایست سه نوبت در روز خود را به این کمپ که توسط اداره زندانهای اسرائیل کنترل میشود معرفی و حضور خود را ثبت کنند. ضمن اینکه میبایست از ساعت ۱۰ شب تا ۶ صبح را در این زندان که فنس هایی به ارتفاع ۴ متر دارد سر کنند. دیدهبان حقوق بشر ادامه میدهد که در هریک از خوابگاهها ۱۰ تن زندانی هستند و فضای اتاقها سرد و غذا بسیار اندک است بهگونهای که این مهاجران همواره از گرسنگی رنج میبرند علاوه بر این مواردی از شکنجه تا حد مرگ نیز گزارششده است.[۲۳]
رویکرد اسرائیل در این حیطه بهروشنی از سخنان الی ییشائی، وزیر داخلی پیشین اسرائیل از حزب شاس، قابل دریافت است؛ “مادامیکه اسرائیل نمیتواند آنها را اخراج کند میبایست غل و زنجیرشان کند تا به بدبختی و فلاکت بیفتند.”[۲۴] این در حالی است که صاحبان مشاغل حتی از بکار گیری مهاجران قانونی اریترهای و سودانی منع میشوند. حق داشتن همسر و فرزند از این مهاجران سلب و مدارک آنان انکار میشود. این مهم عیناً همان چیزی است که در ابتدای کشف امریکا توسط اروپائیان علیه بردگان آفریقایی اعمال و حداقل حقوق انسانی که همان به رسمیت شناختن زن و فرزند است از آنان سلب میشد. در ژوئن ۲۰۱۲ مقامات اسرائیل توافقنامهای با برخی از کشورهای آفریقایی مبنی بر اخراج مهاجران اریترهای و سودانی به امضا رساندند؛ این در حالی است که بنا بر قوانین سودان سفر به اسرائیل ممنوع بوده و مجازات ده سال در پی دارد. لازم به ذکر است که بسیاری از این افراد پس از ورود به کشورهای خودشان به جرم جاسوسی مورد پیگرد قرار میگیرند.
این رشته سردراز دارد که ذکر همهی آن خارج از حوصلهی این مجال است. بهعنوان خاتمه ذکر موارد زیر خالی از لطف نیست؛ داوید شین در مصاحبه با الجزیره استریم بهعنوان نتیجه چنین میگوید: اسرائیل دموکراسی نیست بلکه نژاد سالاری است که حقوق افراد بر اساس عضویت آنها در گروههای نژادی تأمین میشود؛ نژادپرستی در اسرائیل پایانی ندارد چراکه با در نظر گرفتن رویکرد دولت لیکود نسبت به غیر یهودیان و سرطان و تهدید خواندن آنها، به این نتیجه میرسیم که دولت نهتنها برای مبارزه با نژادپرستی اقدام عملی نمیکند بلکه خود در حال گسترش آن است.[۲۵] بهطور خلاصه باید گفت به میزان آنکه اسرائیل میان گروههای مختلف اجتماعی تبعیض قائل میشود و به میزان آنکه بر چندلایهای بودن جامعهی صهیونیستی افزوده میشود، این رژیم بیشازپیش روبهزوال مینهد؛ چنانکه به گزارش هاآرتص در سیام آگوست (نهم شهریور) امسال، تامیر پاردو رئیس سابق موساد بزرگترین خطر پیش روی اسرائیل را شکافهای درونی خواند نه حزبالله.[۲۶]
[۱] یکی از زبانهای رایج در جامعهی یهودیان فلاشا که در حال حاضر جزء زبانهای مرده محسوب میشود.
[۲] این کارگردان اسرائیلی سرسختی عجیبی نسبت به مسحیان داشته و چندی مستند دربارهی کشف قبر مسیح ساخته است.
[۳] (Gondar) در فاصلهی هزار مایلی آدیسآبابا
[۴] https://www.youtube.com/watch?v=4izFr59-Vq0
[۵] محمدتقی تقی پور؛ استراتژی پیرامونی اسرائیل؛ تهران: موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، ۱۳۹۰، چاپ سوم؛ صص ۲۸۳-۲۸۶
[۶] همان؛ ص ۲۹۴
[۷] https://www.youtube.com/watch?v=7MkhKd2rP-A
[۸] https://www.youtube.com/watch?v=qS9zdTDB90M
[۹] http://fa.alalam.ir/News/1806621
[۱۰] https://www.youtube.com/watch?v=qS9zdTDB90M
[۱۱] https://www.youtube.com/watch?v=Cl2xJHNkFGk
[۱۲] http://bit.ly/2ckEqSJ
[۱۳] ibid
[۱۴] ibid
[۱۵] http://bit.ly/2c7ZlKQ
[۱۶] https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2016/07/10/ethiopian-born-jews-on-life-in-israel-it-was-always-my-dream-to-come-to-jerusalem/
[۱۷] http://bit.ly/2bR2HOS
[۱۸] https://www.youtube.com/watch?v=qS9zdTDB90M
[۱۹] https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2016/07/10ethiopian-born-jews-on-life-in-israel-it-was-always-my-dream-to-come-to-jerusalem/
[۲۰] http://bit.ly/1KcHVFz
[۲۱] http://www.haaretz.com/israel-news/1.572298
[۲۲] https://en.wikipedia.org/wiki/Ktzi%27ot_Prison
[۲۳] http://bit.ly/1KcHVFz
[۲۴] ibid
[۲۵] https://www.youtube.com/watch?v=Cl2xJHNkFGk
[۲۶] http://www.haaretz.com/israel-news/.premium-1.739379