آخرالزمان شیعی به روایت بزرگترین فیلم تاریخ ایران

رجانیوز: «ملک سلیمان» اولین فیلم استراتژیک سینمای ایران با موضوع آخرالزمانی است.آخرالزمان یکی از اصلی ترین موضوعات سینمای آمریکاست و امروز به اصلی ترین جریان هنر هفتم در آن کشور تبدیل شده است. آن دستگاه سینمایی با دستمایه قرار دادن چنین موضوعی در حال انتشار ایدئولوژی و آرمانگرایی آمریکایی به سرتاسر جهان در قالبی پر زرق و برق و مجذوب کننده است. این درحالی است که بی هیچ تردیدی، والاترین و انسانی ترین تفکر آخرالزمانی در دین ما وجود دارد. اگر این تفکر با ابزاری توانا همچون سینما به نظر جهانیان برسد، می تواند بسیاری از انسان های آزاده دنیا را جذب خودش کند.

فیلم «ملک سلیمان» نیز با همین دغدغه تولید شده است.فیلمی‌که روایت قرآنی حضرت سلیمان را به عنوان ماکتی از اتفاقات آخرالزمان و قیام مهدوی به تصویر کشیده است.

ملک سلیمان ضمن برخورداری از فرم و ساختاری شکیل و خیره کننده، به معنای واقعی دینی است. ملک سلیمان، بدون شک، یکی از جاذب ترین فیلم های تاریخ سینمای ایران است. اما این جذبه برخلاف بسیاری از فیلم های دیگر – از راه های دم دستی و پیش پا افتاده به وجود نیامده است. بلکه، جلوه های عظیم و چشم انداز سترگ این فیلم است که علایق و سلایق را به سمت خود می‌کشاند.

همسان نمودن و هماهنگی فرم و محتوا، یکی از مشکلات فیم های دینی سینمای ما بوده است.

دراین گونه موارد فیلمسازان از یک طرف، به فکر انتقال پیام هستند و از طرف دیگر جانب جذب مخاطب را دارند. اما غالب آثار این گونه به دلیل عدم قرار گرفتن محتوای دینی، در میزانسن و ساختاری متناسب با آن، دچار خسران می‌شوند. یا فرم را از دست می دهند و پیام، به شکل گل درشت و شعاری به مخاطب عرضه می‌شود، یا در مواردی، فیلمساز آن قدر تحت تاثیر دغدغه جاذبه قرار می‌گیرد که معنای اصلی فیلم، گم می‌شود. البته در تاریخ سینمای پس از انقلاب اسلامی، آثاری هم که دچار این خسارت ها نشده اند، کم نیستند، «ملک سلیمان» یکی از این آثار است. شهریار بحرانی، کارگردان این فیلم بزرگ، به دلیل تسلط هم بر مبانی و اصول دینی و هم تکنیک سینما، توانسته بر حجاب تکنولوژی غلبه کند و به زبان بعدی متناسبی دست یابد.

این تناسب تا آنجاست که ملک سلیمان از اثری فانتزیک و اساطیری گذشته و به فیلمی‌به معنای واقعی کلمه اسلامی و قرآنی رسیده است. تصور عام از سلیمان نبی(ع)، پیامبری است صاحب قالی پرنده که تمام شبانه روزش یا در کاخ، مشغول استراحت و وعظ و پند و اندرز می‌گذرد، یا در فضایی پر از گل و بلبل، در حال گفت وگو با حیوانات و نباتات است. اما در این فیلم می‌بینیم که آن حضرت، در کنار مردم و برای خدا، به مبارزه و جهاد می پردازد و خود به عنوان پیشوای ملکش، در صف اول دفاع مقدس ایستاده است. هم از این رو، فیلم «ملک سلیمان» حتی می تواند در ژانرهایی چون هنر مقاومت و حماسی هم قرار بگیرد.

نکته مهم درباره این فیلم، تطابق موضوعات مطرح شده در آن، با شرایط روز جامعه است.

این در حالی است که می دانیم، این اثر، مراحل تولید خود را در سال های گذشته گذرانده بود و حتی سال ۸۷ نیز تا آستانه اکران در جشنواره بیست وهفتم فجر پیش رفت. با این حال می‌بینیم که تم اصلی فیلم، روایت مبارزه حضرت سلیمان با شیاطین و اجنه ای است که به ملک او هجوم آورده‌اند. سلیمان نبی بارها تاکید می‌کند که آن شیاطین و اجنه، در پس ایجاد «فتنه» در آن سرزمین هستند. فتنه ای که به تفرقه افکنی بین اهالی ملک سلیمان می انجامد و تنها راه رهایی از آن وضعیت، وحدت در پیروی از آن پیامبر – به عنوان رهبر جامعه است.

البته این یک برداشت خاص، در تطابق با شرایط امروز جامعه ماست. وگرنه در موقعیتی دیگر، می توان تفسیر دیگری از آن داشت.

همچنان که مردم سرزمین های دیگر نیز، براساس وضعیت خودشان، می توانند، برداشتی متفاوت از ملک سلیمان داشته باشند. از این نظر، ملک سلیمان نه تنها یک اثر ملی، بلکه یک فیلم کاملا بین المللی محسوب می‌شود که در صورت برنامه ریزی مناسب در اکران جهانی، می تواند سفیر فرهنگی افتخارآمیزی برای کشور ما باشد و ضمن ارتباط با انبوه مخاطبان، از کشورها، فرهنگ ها و ادیان گوناگون، اثری جریان ساز در عرصه بین المللی باشد.