پیامبر گرامى اسلام در لحظات آخر عمر شریفش، در کنار وصیت هاى دیگر خود به امیر مؤمنان (ع)، بر وجود فاطمه زهرا (س) نیز تأکید کرد. امام کاظم (ع) مى فرماید: به پدرم گفتم: پس از رفتن فرشتگان از حضور پیامبر (ص) چه اتفاقى افتاد؟ فرمود: پیامبر (ص) در این هنگام على و فاطمه و حسن و حسین (ع) را طلبید و به ام سلمه فرمود: کنار در بایست و نگذار کسى نزدیک بیاید. سپس آن حضرت با یک دست، فاطمه را گرفت و مدت طولانى بر سینه گذاشت و با دست دیگرش دست على (ع) را بر سینه نهاد.
حسین جعفرى
دوستداران فاطمه، همراهان پیامبر (ص)
سلمان فارسى مى گوید: رسول خدا (ص) به من فرمود: «اى سلمان! هر کس دخترم فاطمه را دوست بدارد، در بهشت در کنار من خواهد بود و هر کس او را دشمن بدارد، در آتش جهنم خواهد بود. اى سلمان! دوستى فاطمه در صد جایگاه به حال انسان سودمند است که راحت ترین این جایگاه ها، عبارت است از مرگ و قبر و میزان و سنجش [اعمال] و محشر و [پل] صراط و حساب رسى؛ هر کس دخترم فاطمه از او راضى باشد، من هم از او خشنود مى گردم و هر کس من از او خشنود باشم، خداوند از او خرسند خواهد بود. هر کس فاطمه از او خشمگین باشد، من بر او خشم مى گیرم و هر کس من بر او خشم گیرم، خداوند بر او غضب مى کند. اى سلمان! واى بر کسى که به فاطمه و به فرزندان و شیعیانش ظلم کند. ۱»
«اگر همه خوبى ها و فضیلت ها در شخصیتى جمع گردد، آن شخص فاطمه است بلکه بزرگ تر از این توصیف هاست. به درستى که دخترم فاطمه در بزرگوارى و کرامت، بهترین فرد بر روى زمین است. ۲»
جُمَیع مى گوید: همراه با عمه ام به نزد یکى از همسران پیغمبر رفتیم. از او پرسیدند: چه کسى نزد پیامبر از همه محبوب تر بود؟ گفت: فاطمه (س). پرسیدند: از مردان چه کسى؟ گفت: همسر فاطمه. ۳
فاطمه (س) امانت خدا
پیامبر گرامى اسلام در لحظات آخر عمر شریفش، در کنار وصیت هاى دیگر خود به امیر مؤمنان (ع)، بر وجود فاطمه زهرا (س) نیز تأکید کرد. امام کاظم (ع) مى فرماید: به پدرم گفتم: پس از رفتن فرشتگان از حضور پیامبر (ص) چه اتفاقى افتاد؟ فرمود: پیامبر (ص) در این هنگام على و فاطمه و حسن و حسین (ع) را طلبید و به ام سلمه فرمود: کنار در بایست و نگذار کسى نزدیک بیاید. سپس آن حضرت با یک دست، فاطمه را گرفت و مدت طولانى بر سینه گذاشت و با دست دیگرش دست على (ع) را بر سینه نهاد. همه آنها گریه کردند. پس ازآن، دست فاطمه (س) را در دست على (ع) قرار داد و به على (ع) فرمود: «اى اباالحسن! این (فاطمه) امانت خدا و رسولش محمد نزد توست. حق خدا و امر مرا در مورد فاطمه رعایت کن که چنین خواهى کرد. اى على! سوگند به خدا این فاطمه سرور زنان بهشت از پیشینیان و آیندگان است. سوگند به خدا این همان مریم کبرا ست. سوگند به خدا همواره آنچه از خدا براى فاطمه و شما خواستم، خواسته هایم را اجابت کرد. اى على! آنچه را در شأن فاطمه سفارش کردم انجام بده. من امورى را به فاطمه سفارش کردم که جبرئیل به آن امر کرده بود». ۴
بهترین خانه ها
دو نفر از یاران پیامبر اکرم (ص) مى گویند: پیغمبر آیه ۳۶ سوره نور را قرائت کرد: «خانه هایى که خدا رخصت داده (قدر و منزلت) آنها والایى یابد و نامش در آنها یاد شود». مردى برخاست و عرض کرد: اى رسول خدا! اینها کدام خانه هاست؟ فرمود: «خانه پیامبران». دیگرى برخاست و با اشاره به خانه على (ع) و فاطمه (س) گفت: اى رسول خدا! آیا این خانه هم جزو آنهاست؟ فرمود: «آرى، از بهترین آنهاست». ۵
نام مبارک
بیشتر امامان معصوم (ع) به سبب احترام و علاقه اى که به مادرشان- حضرت فاطمه زهرا (س)- داشتند، نام یکى از دختران خود را به یاد آن حضرت، فاطمه مى گذاشتند. امیر مؤمنان على (ع)، امام حسن مجتبى (ع)، امام سجاد (ع)، امام جعفر صادق (ع) و امام جواد (ع)، یک دختر خود را «فاطمه» نامیدند. امام حسین (ع) و امام موسى کاظم (ع) نیز یکى از دختران خود را «فاطمه کبرا» و دختر دیگر را «فاطمه صغرا» نام نهادند. ۶
بهترین زنان جهان از ماست
امام على (ع) نه فقط در زمان حیات حضرت فاطمه زهرا (س) بلکه پس از شهادت آن حضرت نیز نام ایشان را به بزرگى یاد مى کرد و وجود حضرت را مایه افتخار خود مى دانست. آن حضرت در یکى از نامه هاى خود در پاسخ به معاویه چنین مى نویسد: «شما چگونه با ما برابرید، در حالى که پیامبر (ص) از ما و دروغگوى رسوا (ابوجهل) از شما؛ حمزه از ما و ابوسفیان از شما؛ دو سرور جوانان اهل بهشت از ما و کودکان در آتش افکنده از شما؛ و بهترین زنان جهان- حضرت زهرا (س)- از ما و زن هیزم کش دوزخیان- همسر ابولهب و عمه معاویه- از شماست». ۷
رسوایى دشمنان فاطمه (س)
امام حسن مجتبى (ع) در زمان هاى گوناگون، با استدلال هاى محکم، دشمنان مادرش، حضرت زهرا (ع) را رسوا مى کرد. آن حضرت خطاب به «مغیرهبن شعبه» فرمود: «تو بودى که فاطمه دختر رسول خدا (ص) را مجروح کردى. تو براى تحقیر رسول خدا و مخالفت با فرمان او، مرتکب این جنایت شدى؛ در حالى که رسول خدا (ص) فرموده بود: اى فاطمه! تو سرور زنان اهل بهشتى». ۸
فاطمه بتول (س) از ماست
امام سجاد (ع) در روایات خود، مظلومیت مادرش فاطمه زهرا (س) را براى یارانش بازگو مىفرمود و آنان را از ناگوارى هاى آن حضرت آگاه مى کرد. ۹ آن حضرت، از جمله راویان خطبه فدکیه حضرت فاطمه زهرا (س) به شمار مىآید. ۱۰ امام سجاد (ع) در خطبه آتشینى که مجلس یزید را بر هم زد، فاطمه زهرا (س) را مایه مباهات خود معرفى کرد و فرمود: «سرور بانوان جهان، فاطمه بتول (س) از ماست». ۱۱
یا فاطمه (س)!
امام باقر (ع) هنگامى که در بستر بیمارى مى افتاد، آبى خنک مى طلبید. سپس جرعه اى چند از آن مى نوشید و بعد با صداى بلند و از ته دل، مادرش فاطمه زهرا (س) را صدا مى زد و مى فرمود: «اى فاطمه! اى دختر محمد (ص)». علامه مجلسى مى گوید: شاید آن حضرت با این ندا مى خواست با واسطه قرار دادن حضرت زهرا (س) از خدا شفا بگیرد. ۱۲
آن حضرت درباره مقام معنوى فاطمه زهرا (س) فرمود: «درخت نبوت، درختى است که ریشه آن رسول خدا (ص)، شاخه آن امیر مؤمنان (ع)، نوشاخه آن فاطمه (ع) و میوه هاى آن حسن و حسین (ع) هستند. این درخت، کلید حکمت، معدن معرفت، جایگاه رسالت، مکان آمد و شد فرشتگان، موضع سرّ الهى و امانتى است که بر آسمان ها و زمین عرضه شده است». ۱۳
نام عزیز و محترم
سکونى، از یاران امام صادق (ع) نزد حضرت رفته و از دختردار شدن خود، ایشان را باخبر کرد. وى مى گوید: امام به من فرمود: چه نامى برایش انتخاب کرده اى؟ عرض کردم: «فاطمه». آنگاه امام آه عمیقى از ته دل کشید و سه بار این نام را به یاد مادرش تکرار کرد و بعد به من فرمود: «حال که چنین نامى را بر دخترت نهاده اى، مبادا او را بزنى. نام او نامى عزیز و محترم است. تو نیز همواره احترام نامش را داشته باش». ۱۴
برتر از مریم (ع)
امام صادق (ع) فرمود: فاطمه (س) از آن جهت «محدثه» نامیده شده که فرشتگان از آسمان فرود مى آمدند و مانند حضرت مریم به وى مى گفتند: «اى فاطمه، خدا تو را برگزید و پاکیزه گردانید و تو را بر زنان عالم برترى داد.» ۱۵ «اى فاطمه در پیشگاه پروردگارت فروتنى و سجده کن و با رکوع کنندگان رکوع نما» ۱۶ و بدین ترتیب، وى با فرشتگان نیز سخن مى گفت: شبى فاطمه (س) به فرشتگان فرمود: مگر مریم، دختر عمران برگزیده و برتر از تمام زنان عالم نیست؟ آنها گفتند: مریم تنها سرور زنان عالم در زمان خود بود، ولى خدا تو را سرور زنان زمان خودت و زمان مریم و نیز زنان اولین و آخرین قرار داده است. ۱۷
سفارش به انصار
امام کاظم (ع) از پدرش روایت کرد که رسول خدا (ص) در حال احتضار، انصار را خواست و به آنان فرمود: «اى گروه انصار! وقت جدایى فرا رسید. بدانید که در خانه فاطمه (س)، در خانه من و خانه او، خانه من است. هر که حرمت او را هتک کند، به خدا بى احترامى کرده است». عیسى از یاران امام کاظم (ع) مى گوید: آن حضرت در این هنگام بقیه سخنش را قطع کرد و بسیار گریست و سه بار فرمود: «به خدا قسم حرمت خدا را حفظ نکردند». ۱۸ امام کاظم (ع) در روایت دیگرى فرمود: «فاطمه (س)، صدّیقه شهیده است». ۱۹
پاداش مجاهدان روز بدر
دو نفر از یاران امام رضا (ع) مى گویند: نزد آن حضرت رفتیم. ایشان در سجده بود و سجده اش طول کشید. هنگامى که سرش را بلند کرد، گفتیم: چرا سجده را طولانى کردید؟ فرمود: «هر که این دعا را در سجده شکر بخواند، همچون مجاهدان روز بدر در کنار رسول خدا پاداش دارد». گفتیم: آن دعا چیست؟ حضرت دعایى را خواند و در بخشى از آن، مظلومیت مادرش- حضرت زهرا (س)- را نیز بیان کرد. ۲۰
برترین کار
یکى از یاران امام جواد (ع) مى گوید: به حضرت عرض کردم: تصمیم گرفته بودم به نیابت از شما و پدرتان طواف کنم. ولى به من گفتند: به نیابت از اوصیا طواف نمى کنند. حضرت فرمود: «هر چه مى توانى طواف کن، جایز است.» سه سال بعد دوباره به آن حضرت عرض کردم: پیشتر از شما درباره طواف به نیابت از شما و پدرتان اجازه گرفتم و طواف بسیار کردم. سپس چیزى بر دلم افتاد و به آن عمل کردم. پرسید: «چه بود؟» گفتم: یک روز از جانب رسول خدا (ص) طواف کردم. حضرت سه بار فرمود: «درود خدا بر پیامبر.» سپس روز دوم به نیابت از امیر مؤمنان (ع)، روز سوم امام حسن (ع)، روز چهارم امام حسین (ع) تا روز نهم به نیابت از پدرت علىبن موسى الرضا (ع) و روز دهم به نیابت از شما سرورم. اینان کسانى اند که به ولایتشان معتقدم. حضرت فرمود: «در این صورت به دینى معتقدى که خدا، جز آن را از بندگانش نمى پذیرد.» عرض کردم: گاهى هم از سوى مادرتان حضرت فاطمه (س) طواف کرده ام. گاهى هم نه. حضرت فرمود: «این را بیشتر انجام بده. این برترین کارى است که انجام مى دهى، انشاءالله. ۲۱»
زیارت روزانه
قلب امام نهم حضرت جواد (ع) از مهر و محبت مادرش حضرت زهرا (س) لبریز بود. آن حضرت هر روز ظهر در مدینه به مسجد پیامبر اکرم (ص) مى رفت و بر پیامبر (ص) درود مى فرستاد و مشام جان خویش را از یاد جدّ بزرگوارش معطر مى ساخت. سپس به سراغ خانه مادرش فاطمه زهرا (س) مى رفت که در همان نزدیکى قبر پیامبر بود و در نهایت ادب و احترام، ابتدا کفش ها را از پا در مى آورد و آنگاه با دلى سرشار از شور و اشتیاق، وارد آن خانه کوچک و نورانى مى شد و در آنجا به نماز و دعا مى پرداخت. ۲۲
حجت بر امامان (ع)
پیشوایان معصوم (ع) الگویى براى دیگر مردم هستند، ولى حضرت فاطمه زهرا (س) با داشتن فضیلت هاى بیکران، حجت و الگویى براى امامان بوده است. امام حسن عسکرى (ع) فرمود: «ما حجتهاى خدا بر بندگان هستیم و جده ما حضرت فاطمه زهرا (س) حجت بر ماست». ۲۳
الگو و سرمشق
امام زمان (عج) نیز در روایتى فرمود: «دختر رسول خدا (س) براى من الگو و سرمشقى نیکوست». ۲۴
پىنوشت ها:
برگرفته از: گلبرگ نشریه مرکز پژوهشهاى اسلامى صدا و سیما.
__________________________________________________
(۱). مجلسى، محمدباقر، بحارالأنوار، ج ۲۷، ص ۱۱۶.
(۲). جزوه مؤسسه جهانى سبطین؛ به نقل از فرائد المسطین، ج ۲، ص ۶۸.
(۳). محمدى رىشهرى، محمد، اهل بیت در قرآن و حدیث، ص ۱۹۲.
(۴). قمى، شیخ عباس، سیماى پرفروغ محمد (ص)، (ترجمه کحلالبصر)، ترجمه محمد محمدى اشتهاردى، ج ۱، صص ۳۱۷- ۳۱۶.
(۵). طبرسى، مجمعالبیان، ج ۷ و ۸، ص ۲۲۷.
(۶). جلالى عزیزیان، حسن، فرزندان چهارده معصوم؛ سید کبارى، سید علیرضا، مسند فاطمه بنت الحسین (ع).
(۷). نهجالبلاغه، نامه ۲۸.
(۸). طبرسى، احتجاج، تحقیق ابراهیم بهادرى، ج ۲، ص ۴۰؛ مجلسى، همان، ج ۴۳، ص ۱۹۷.
(۹). عاملى، سید جعفر مرتضى، رنجهاى زهرا (س)، ص ۳۸۷؛ به نقل از المسترشد فى امامه علىبن ابىطالب (ع)، صص ۶۶- ۶۵.
(۱۰). مجلسى، همان، ج ۲۹، ص ۲۱۵.
(۱۱). محمدى رىشهرى، همان، ج ۱، ص ۲۴۰.
(۱۲). مجلسى، همان، ج ۶۲، ص ۱۰۲؛ قمى، سفینهالبحار، ج ۳، صص ۹۳۱- ۹۳۲.
(۱۳). محمدى رىشهرى، همان، ج ۱، ص ۲۴۷.
(۱۴). حر عاملى، وسائل الشیعه، ج ۷، ص ۷۳.
(۱۵). سوره آلعمران (۳)، آیه ۴۲.
(۱۶). سوره آلعمران (۳)، آیه ۴۳.
(۱۷). مجلسى، همان، ج ۴۳، ص ۷۸.
(۱۸). مجلسى، همان، ج ۲۲، صص ۴۷۷- ۴۷۶.
(۱۹). کلینى، اصول کافى، ج ۱، ص ۴۱۸.
(۲۰). مجلسى، همان، ج ۸۶، ص ۲۲۳.
(۲۱). کلینى، فروع کافى، ج ۴، ص ۳۱۴.
(۲۲). قمى، سفینهالبحار، تحقیق مجمعالبحوث الاسلامیه، ج ۱، ، ص ۹۳۲؛ مجلسى، همان، ج ۵۰، ص ۵۹.
(۲۳). فضایل چهارده معصوم در آثار علامه حسنزاده آملى، ص ۱۲۳؛ به نقل از تفسیر اطیب البیان، ج ۱۳، ص ۲۲۵.
(۲۴). مجلسى، همان، ج ۵۳، ص ۱۸۰.