راه نجات از بلایا و فتنه‌های آخرالزّمان

در صد و بیست و پنجمین نشست از سلسله نشست‌های موعود، استاد اسماعیل شفیعی سروستانی راه‌های نجات از بلایا و فتنه‌های بی‌امان آخرالزّمان را با تأکید بر دعا برشمردند. سردبیر ماهنامه موعود در مقدّمه سخنانشان به مناسبت ایّام زیارت امام حسین(ع) در اربعین، بیان کردند که در زمان ظهور امام زمان(عج)، ایشان اعلام می‌دارند که «ای مردم! جدّ مرا عطشان به شهادت رساندند» و بدین ترتیب به جهانیان می‌فرمایند که فرزند و منتقم ایشان هستند. استاد سروستانی با اشاره به اینکه امام زمان(ع) در زمان ظهورشان به وسیله امام حسین(ع) شناخته می‌شوند، تأکید کردند که زائران حسینی می‌بایست در هر رنگ و نژادی که هستند، جان خود را متوجّه قیام امام حسین(ع) نمایند و ایشان را به درستی به جهانیان بشناسانند تا در هنگامه ظهور به وسیله شناختن نام و قیام امام حسین(ع)، به سوی امام زمان(عج) بشتابند.

استاد سروستانی افزودند:
«جان آدمی‌بیش از آنکه قرین شادی و سرور باشد، همسایه حزن است و هر چه انسان‌ها مبتلا به هواجس می‌شوند، به سرور کاذب نزدیک و از حزن و غم دور می‌گردند؛ سروری که با خود و در خود غفلت دارد؛ در حالی که در حزن حقیقی (حزن بی‌دلیل و نه حزنی که حاصل دغدغه و شتاب است)، حاصل لطف و رحمت خداوند به بندگان و میراثی است رسیده از سوی حضرت حقّ.
اگر با این حزن بی‌دلیل انسی به وجود بیاید، پنجره‌هایی برای آدمی‌گشوده می‌شود، سرور حقیقی به جان منتقل می‌شود. بدین ترتیب از حزن خلاصی می‌یابد و در سرور حقیقی پایدار می‌گردد. شاید از همین روست که آثار فاخر اهل معرفت در همه شیوه‌ها و روش‌های هنری، رنگی از حزن دارد.»
ایشان ادامه دادند:
در روایات داریم که خداوند، عشق و محبّت اباعبدالله الحسین(ع) را در جان مؤمنان حک کرده است»؛ گویی حزن و مصیبت اباعبدالله عجین شده با جان مؤمنان است و به عبارتی گویا «یاد مصیبت اباعبدالله و حزن مقدّسِ حاصل از آن» با جان مؤمنان سرشته شده است.
رسول اکرم(ص) می‌فرمایند که حسین از من است و من از حسینم. برداشت‌های بسیاری از این جمله رسول اکرم(ص) شده است، ولی این برداشت از استاد سروستانی بسیار خواندنی است. ایشان عنوان کردند:
«بخش اوّل سخن که «حسین از من است» به معنای این است که امام حسین(ع) فرزند و نوه رسول اکرم(ص) است؛ امّا بخش دوم «من از حسینم»، گویا به این معناست که اگر حسین(ع) نبود، حاصل و محصول ارسال همه انبیا و کتب و از چمله به نحو خاص دین کامل محمّدی از صفحه روزگار محو شده بود. به عبارتی نبیّ مکرّم، قرآن و دین کامل اسلام از مسیر اباعبدالله(ع) حیات دوباره پیدا کرد. چنانچه امام حسین(ع) خود فرمودند: «من قیام نکردم؛ مگر برای احیای دین جدّم.»
خداوند متعال گوییا در روز نخست، در خلقت آدم و عالم، حسین(ع) را منظور داشت. منظور خلقت، بیرون آمدن دردانه‌ای چون حسین(ع) از رحم هستی بود. از اینجا امام حسین(ع) برکشیده شد و در سمت راست عرش مقام یافت که هیچ کس این مقام را نیافت. ابتلاء اباعبدالله، امتحان ایشان بود و با این ابتلاء و مصیبت عظیم، خداوند متعال می‌خواست به خلق اولین و آخرین نشان بدهد، مردی تراز حضرت حقّ است. امام حسین(ع) در مقام فنای خویش تا جایی پیش رفت که نردبانی از آن تا بلندای عرش کشید و موجودات نیز از همین مسیر به سوی کمال برکشیده می‌شوند؛ از اینجاست که می‌گوییم: «انّ الحسین مصباح الهدی و سفینه النجاه.»

عصر بلا و فتنه
پس از پایان مقدّمه سخنرانی، محقّق حوزه مهدویت و مطالعات فرهنگی با اشاره به روایات پرتعدادی که بیان می‌کنند که عصر غیبت و دوران آخرالزّمان، عصر پر فتنه و پر بلایی است، این بخش از تاریخ را به تعبیر امیرمؤمنان علی بن ابی‌طالب(ع)، «شرّ الازمنه؛ شرترین زمان‌ها.» خواندند و روایات متعددی را قرائت فرمودند. از جمله روایت بنوی معروفی که در کتب شیعه و سنّی نقل شده است و حضرت می‌فرمایند:
ابو هریره از رسول خدا(ص) روایت کرده که فرمودند:
«بعد از من چهار فتنه براى شما پیدا مى‏شود: در فتنه اول: (ریختن) خونها حلال خواهد شد؛ در فتنه دوم: (ریختن) خونها و (غصب) اموال حلال مى‏شود؛ در فتنه سوم: (ریختن) خونها و (غصب) اموال و ناموس مردم حلال خواهد شد؛ فتنه چهارم: فتنه‏اى است شدید و تاریک که حرکت آن نظیر حرکت کشتى است در دریا، بطورى که احدى از مردم از شرّ آن ملجأ و پناهى نخواهند داشت، از شام شروع مى‏شود و عراق را فرا میگیرد و جزیره را با دست و پاى خود میکوبد، در آن فتنه، مردم نظیر پوستى که دباغى شود دچار بلا می‌شوند، در آن موقع احدى از مردم قدرت ندارد که (به فتنه‏انگیزها) بگوید: بس است، از هر ناحیه‏اى که آن فتنه را رفع کنند از ناحیه دیگرى سر برون خواهد کرد.»
این بلایا سبب جدا شدن سره از ناسره می‌گردد و افراد در کوران این حوادث و فتنه‌ها، آبدیده می‌شوند و تنها کسانی باقی می‌مانند که در ایمان خود راسخند. اضطرار، اضطراب و تجربه ناامنی تمام در این مقطع از تاریخ، ویژگی بارز این دوران است و بدین ترتیب مردم امیدشان از مسئولان و افراد حکومتی و دولتی قطع می‌شود و از جان خود امام عصر، اروحنا له الفداء را طلب می‌کنند.
مدیر مسئول مؤسسه موعود عصر(عج) علائم ظهور را برشمردند. برخی از عناوین این علائم بدین شرح است:
۱. گسترش ترس و ناامنی؛
۲. تهی شدن مساجد از هدایت؛
۳. سردی عواطف انسانی؛
۴. گسترش فساد اخلاقی؛
۵. آرزوی کمی فرزند؛
۶. مرگ های ناگهانی؛
۷. جنگ و کشتار.

راه‌های نجات از زبان معصومان(ع)
استاد سروستانی پس از برشمردن بلایا و نشان دادن چند کلیپ در خصوص فتنه‌های آخرالزّمان، «معرفت امام زمان(ع)» را نخستین و مهم‌ترین راه نجات از این فتن دانستند و بیان داشتند که هر کس به امام زمان(ع) معرفت نداشته باشد، اعمال او به سمت گمراهی و ضلالت خواهد رفت و در نهایت بر اساس روایات به مرگ جاهلی خواهد مرد.
استاد سروستانی روایات ائمّه معصوم(ع) را خطوط استراتژیکی خواندند که می‌بایست زندگی فردی و اجتماعی را بر اساس آن تعریف کرد. ایشان در ادامه برخی از راه های نجات از فتنه ها و بلایا را برشمردند که در ادامه به اختصار می‌آوریم:
۱. معرفت امام؛
۲. طلب نجات: امام صادق(ع) راه دوم نجات را در همین پناهندگی به درگاه الهی و دعای فراوان می‌دانند: «و اطلب النجاه؛ و از درگاه خداوند سبحان نجات بخواه.»
۳. توقّف در مسیر شبهه: امام باقر(ع) فرمودند:
«… به گفته‏هاى ما و آنچه از ما به شما می‌رسانند، توجه کنید، اگر دیدید موافق قرآن است، آن را بپذیرید، و چنانچه آن را موافق قرآن نیافتید، از نظر بیاندازید و اگر مطلب بر شما مشتبه گشت، درباره آن تصمیمى نگیرید و آن را به ما عرضه دارید تا همان طور که براى شما بیان کرده‏اند، تشریح کنیم اگر شما چنین بودید که به شما سفارش کرده‏ایم و از این حدود تجاوز نکنید…»
۴. فرار به سوی عدالت؛ امیرمؤمنان علی(ع) به کسی که درباره دوران غیبت از ایشان پرسید، فرمودند:
«فرار، فرار که دامن عدالت خداوند بر این امّت گسترده خواهد بود مادامى که گویندگان به سوى فرمانروایانشان مایل نشوند، و مادامى که نیکوکارانشان بدکارانشان را باز می‌دارند که اگر چنین نکنند و آنگاه از بدکاران اظهار نفرت بکنند و به زبان «لا اله الا اللَّه‏» گویند خداوند در عرش خود می‌فرماید، دروغ گفتید و شما این کلمه را از روى صدق و راستى نمی‌گویید. »
۵. صبر کردن؛
۶. تمسّک به دین و حفظ اعتقادات؛ پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «… هر کس آن زمان را درک کند محکم به دین خود چنگ برند. و برای شیطان راه شکّ را ببندد، تا شیطان نتواند او را به شکّ انداخته، از دین و آئین من بیرون ببرد. چنان که پدر و مادرتان را از بهشت بیرون برد. خداوند تبارک و تعالی، شیطان را دوست و ولیّ کسانی قرار داده است که به خدا ایمان نمی‏آورند.»
۷. پرهیز از شتاب؛
۸. دلخوش به عنایت حضرت صاحب‌الزّمان(عج)؛ استاد سروستانی با تأکید بر اینکه طلایی ترین خطّ نجات، توجّه به عنایت امام زمان(ع) است، تأکید کردند که امام هم می‌بینند، هم می‌دانند و هم می‌توانند و ایشان در همه موقعیت‌ها در فکر ما هستند؛ چنانچه خود فرمودند:
[ما] در حفظ و حراست شما سستی نمی‏کنیم، و یاد شما را از خاطر نمی‏بریم، اگر این توجّهات ما نبود، مصیبت‏ها از هر طرف بر شما فرو می‏ریخت، و دشمنان شما را پایمال می‏کردند، از خداوند بزرگ پروا کنید، و در نجات دادن خود از فتنه‏هایی که بر شما فرو ریخته، ما را یاری دهید، آنان‏که اجلشان فرا رسیده در این فتنه‏ها جان می‏سپارند، و کسانی که به آرزوی خود رسیده‏اند از آن محفوظ می‏مانند، این نشان نزدیک شدن حرکت ما، و علامت تنبلی شما در اطاعت از اوامر و نواهی ما است، خداوند نورش را به کمال می‏رساند، اگر چه مشرکان را خوش نیاید.»
۹. همچون بچّه شتر باشید؛ امیرمؤمنان علی(ع) در خطّ استراتژیکی مهمّ فرمودند:
«در فتنه همچون شتر بچه باش، او را نه پشتى است که سوارش شوند، و نه پستانى که شیرش دوشند»
۱۰. زمین گزاردن تاج مفاخرت و فخرفروشی؛
۱۱. پیشه کردن تقوای الهی؛
۱۲. تمسّک به قرآن مجید؛
۱۳. انتظار عاقلانه؛
۱۴. دفع فتن با دعا؛ امام علی(ع) فرموده‌اند: «موج‌هاى بلا را پیش از آن که بلا سر رسد، با دعا از خود دفع کنید؛ سوگند به آن که دانه را شکافت و مردمان را بیافرید، شتاب بلا به سوى مؤمن بیشتر است تا شتاب سیلاب از فراز تپه به پایین آن و از تاخت اسب‌هاى تاتارى.»

فراخوانی و ارتباط با عوالم معنوی
استاد سروستانی پنج فاکتور مهم را لازمه هر ارتباطی (از رابطه با درگاه الهی تا ارتباط با تلفن) دانستند:
۱. وقت و هنگامه ارتباط‌گیری و فراخوانی؛
۲. مکان و موقعیت ارتباط‌گیری؛
۳. اوراد، عزائم و اذکار مؤثّر در ارتباط‌گیری؛
۴. آداب، مناسک و مراسم ویژه؛
۵. استوار بودن نیّت، عزم جزم و صمیمیتی با حضور قلب برای ارتباط و فراخوانی.
محقّق کهنه‌کار حوزه مهدویت، بیان کردند که این فاکتورها در تمامی فراخوانی‌های شیطانی و حتّی سرخپوستی نیز وجود داشته است و این فاکتورها، همچنان در ارتباط‌گیری با خداوند متعال و آستانه بلند ایشان نیز باید این فاکتورها را شناخت و رعایت کرد تا ارتباط درستی با آستانه او برقرار شود.

ادعیه توصیه شده در دوران غیبت برای رهایی از فتن و بلایای آخرالزّمانی
استاد سروستانی در ادامه با استناد به روایات به چند دعا که توسط اهل بیت(ع) توصیه شده است در دوران غیبت خوانده شود، بیان کردند. در ادامه عناوین این ادعیه را می‌آوریم و مشروح آن را می‌توانید از کتاب شریف «مفاتیح الجنان» بیابید.
امید است که مؤمنان آل محمّد(ص) در مراقبت از این ادعیه در هر صبح و شام بکوشند:
۱. دعای غریق؛ متن این دعا به نقل از امام صادق(ع) چنین است: «یا اللَّه یا رحمان یا رحیم یا مقلّب القلوب ثبّت قلبی على دینک.»
۲. دعای «اللّهم عرّفنی نفسک» که بدین شرح است: اللّهم عرّفنى نفسک فانّک ان لم تعرّفنى نفسک لم اعرف نبیک اللّهم عرّفنى نبیک فانّک ان لم تعرّفنى نبیک لم اعرف حجّتک اللّهم عرّفنى حجّتک فانّک ان لم تعرّفنى حجّتک ظللت عن دینى»
۳. دعای فرج (الهی عظم البلاء….)؛ که بهتر است پس از تمامی نمازهای واجب خوانده شود تا اضطرار و استغاثه مؤمن به درگاه الهی اظهار گردد.
۴. دعای عهد در هر صبح برای تجدید عهد با مولایمان و هم‌راستا کردن زندگی و اعمالمان با ایشان؛ ان‌شاء‌الله.
۵. دعای سلامتی امام زمان(عج) (اللهم کن لولیک…) که بهتر است در قنوت‌ نمازهای روزانه‌ خویش بخوانیم.
۶. خواندن آیت الکرسی به عنوان حرز در امان دارنده از اشرار جنّی و انسی در هر صبح و شام؛
۷. دعای اصبحتُ اللّهم…. (در بخش تعقیبات نماز صبح مفاتیح آمده است)؛ از امام حسن عسکری(ع) از امام صادق(ع) نقل شده است که این دعا را صبح سه بار و شب سه بار برای دفع نحوست ایام نحس و آنچه از آن هراس دارید، در طول روز بخوانید: أَصْبَحْتُ‏ اللَّهُمَ‏ مُعْتَصِماً بِذِمَامِکَ الْمَنِیعِ….
۸. صلوات ضرّاب اصفهانی که از سوی مرحوم سیّد بن طاووس خواندن آن را در هر عصر جمعه توصیه کرده‌اند و ایشان بیان می‌کنند که در این صلوات سرّی است که خداوند به ایشان تعلیم داده است.
۹. نماز حضرت صاحب الزّمان(عج) در هر روز جمعه (که در حمد آن ۱۰۰ بار ایاک نعبد و ایاک نستعین تکرار می‌شود و شرح آن در مفاتیح موجود است.)
۱۰. زیارت آل یاسین؛ در توقیعی از امام زمان(عج) آمده است که هرگاه خواستید به واسطه ما چیزی را از خداوند بخواهید این زیارت را بخوانید.
۱۱. دعای نور برای بیماری ها و رفع تب که حضرت زهرا(س) آن را به سلمان محمّدی(ع) آموختند.
۱۲. دعای توصیه شده از جانب حضرت مهدی(عج) به سید بن طاووس که در آن این ذکر را بیان کردند:
«اللَّهُمَّ أنْتَ عَرَّفْتَنِی نَفْسَکَ وَ عَرَّفْتَنِی رَسُولَکَ وَ عَرَّفْتَنِی مَلَائکَتَکَ وَ عَرَّفْتَنِی نَبِیَّکَ وَ عَرَّفْتَنِی وُلَاهَ أمْرِکَ اللَّهُمَّ لَا آخُذُ إلَّا ما أعْطَیْتَ وَ لَا أوقی إلّا ما وَقَیتَ اللَّهُمَّ لا تُغَیّبنی عَنْ مَنَازِلِ أولیَائکَ وَ لَا تُزِغْ قَلْبِی بَعْدَ إذ هَدَیتنِی اللَّهُمَّ اهْدِنِی لِوِلَایَهِ مَنْ افتَرَضْتَ طَاعَتَه »؛
بار خدایا تو خودت را به من شناسانیدی و فرستاده ات را به من معرفی فرمودی و فرشتگانت را به من شناسانیدی و پیغمبرت را به من شناسانیدی و والیان أمرت را به من شناسانیدی، بار خدایا من نمی پذیرم جز آنچه تو فرمایی، و نپرهیزم جز از آنچه تو پرهیز داده ای، بار خدایا از منازل دوستانت مرا دور مدار و دلم را پس از آنکه هدایتم کرده ای منحرف مگردان، خداوندا به ولایت کسی که اطاعتش را بر من واجب ساخته ای هدایتم فرمای .
۱۳. و….

اوقات و مکان‌ مناسب برای دعا
استاد سروستانی با استناد به روایات، «جمعه»، «سپیده دم و هنگامه طلوع دعا»، «ظهر و بعد از نماز عصر»، «نیمه شب»، «هنگام بارش باران»، «اولین خون شهید که به زمین می‌ریزد» و…. را به عنوان زمان‌های مناسب، ساعات بهشتی که درگاه خداوند برای استجابت دعا باز است، نام بردند.
همچنین «سرزمین عرفات»، «زیر قبّه امام حسین(ع)»، «بر فراز بلندی و کوه‌ها»، و… را مکان‌های استجابت دعا خواندند.
همچنین ایشان برخی از آداب خواندن دعا را شرح دادند که در اینجا عناوین آن را می‌آوریم:
امر اوّل: با تانّى دعا کند
امر دوم: اصرار در دعا
امر سوم: نام بردن حاجت پیش خداى تعالى‏
امر چهارم: دعاى در پنهانى‏
امر پنجم: همه را در دعا شریک کند
امر ششم: دعا کردن جمعى‏
امر هفتم: اظهار خشوع‏
امر هشتم: باید قبل از دعا مدح و ثناى الهى را به جاى آورد
امر نهم: صلوات بر پیامبر و آل پیامبر علیهم السلام را بر دعا مقدم بدارد
امر دهم: گریه در حال دعا
امر یازدهم: اقرار به گناهان قبل از درخواست از خدا لازم است‏
امر دوازدهم: روى آوردن دل به سوى حق تعالى‏
امر سیزدهم: دعا باید قبل از حاجت سابقه داشته باشد
امر چهاردهم: دعا براى برادران و التماس دعا از ایشان‏
امر پانزدهم: دست بلند کردن در دعا

همچنین پس از دعا نیز آدابی هست که عبارت است از:
۱. تکرار در دعا و مداومت بر دعا؛
۲. دعاکننده دستان خود را بر صورتش بکشد؛
۳. دعا را با درود بر محمد و صلوات بر محمد و آلش به پایان برد؛
۴. بگویید: «ما شاء الله لا قوّه الّا باللَّه العلىّ العظیم.»؛
۵. بعد از دعا حالاتش را بهتر از قبل از دعا کند.

همچون همیشه، این همایش با زمزمه زیارت آل یاسین به پایان رسید. در حاشیه این نشست از کتاب‌های جدید موسسه موعود با عناوین «حاضری در میان غایبان» (اثر جناب آقای عباسعلی پرچی زاده) و «اشرافی‌گری، بلای یک ملّت» (اثر گروه پژوهش موعود) رو نمایی و در نمایشگاه جنب نشست عرضه شد.
لازم به ذکر است که نشست‌های فرهنگ مهدوی، هر پنج‌شنبه هر ماه شمسی از سوی موسسه فرهنگی هنری موعود عصر(عج) برگزار می‌گردد. حضور در این نشست‌ها برای همگان آزاد است و نیاز به نام نویسی ندارد.