موعود پایگاه اینترنتی موعود
فایننشال تایمز روز جمعه در گزارشی نوشت: ماجرای جمال خاشقچی دست برتر عربستان در برابر ایران در منطقه را ضعیف کرد.
فایننشال تایمز می نویسد: ماجرای کشته شدن ‘جمال خاشقچی’ روزنامه نگار سعودی؛ تمام تلاش های ریاض برای مهار ایران در منطقه را بر باد داده است؛ پادشاهی سعودی و متحدانش، ایران را یک تهدید جدی در منطقه می‌شناسند.
عربستان ستون فقرات ائتلافی است از کشورهای سنی مذهب که با حمایت آمریکا جلوی پیشروی ها و قدرت نفوذ ایران شیعه مذهب در منطقه به ویژه در کشورهای لبنان، سوریه و عراق ایستاده است. حالا ماجرای قتل خاشقچی امکان دارد این ائتلاف را سست کند.
‘امیل هوکییم’ کارشناس مسائل خاورمیانه در ‘موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک’ در لندن درباره این موضوع می‌گوید: پس از ماجرای قتل خاشقچی، عربستان دیگر آن قدرت چانه زنی سابق را ندارد که بتواند حمایت غرب را برای مقابله با ایران بدست آورد.
او می‌گوید: ماجرای قتل خاشقچی و همچنین جنگ یمن باعث شده است تا امروز بسیاری در آمریکا و در غرب، عربستان را رژیمی سرکوبگر بدانند.
سران کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و خاورمیانه؛ در ارتباط با ماجرای خاشقچی و محکومیت آن، همه از یکدیگر سبقت می‌گیرند؛ یکی از این کشورها، ترکیه است که دستیاران شاهزاده سعودی را به عنوان عاملان قتل خبرنگار سعودی معرفی می‌کند.
بدیهی است که سران عرب در ماجرای کشته شدن خاشقچی، هیچگاه در ملاء عام از عربستان لب به انتقاد نمی‌گشایند. این سرزنش کردن ها فقط در محافل خصوصی است. دیپلماتها و مقامات بلندپایه از سراسر جهان عرب در محافل خصوصی به فایننشال تایمز گفته‌اند که پادشاه عربستان لازم است کنترل بیشتری بر شاهزاده داشته باشد و جلوی اینکونه بی تدبیری ها را بگیرد.
دیپلماتها و مقامات بلندپایه کشورهای عرب به طور خصوصی به ‘فایننشال تایمز’ گفته‌اند که مرگ خاشقچی؛ تمام نگرانی های رهبران کشورهای حاشیه خلیج فارس را در مورد حاکم جدید عربستان؛ تایید می‌کند. همه این دولت ها از مدتها پیش نگران بودند که سیاست های شاهزاده سعودی کل منطقه را بی ثبات کرده است و این خطر را دارد که روابط با آمریکا روابط این کشورها را با یکدیگر مکدر کند.
یک دیپلمات عربی که خواست نامش فاش نشود در این باره می‌گوید:’سران عرب همه تظاهر می‌کنند که شاهزاده سعودی را دوست دارند، اما در حقیقت آنها دلواپس اند. آنها می‌بینند که این شاهزاده جوان است و می تواند سالیان سال همچنان بر تخت پادشاهی تکیه بزند. آنها می ترسند که اگر وضع بر همین منوال باقی بماند و ولیعهد عربستان از سر بی تدبیری و عجولانه و بدون رعایت احتیاط و عقلانیت تصمیم بگیرد و عمل کند و زور بازویش را به همه نشان بدهد، آن موقع است که منطقه به یک نقطه دشواری کشیده خواهد شد.
سران کشورهای عرب امیدوارند ماجرای مرگ خاشقچی منتهی به یک تحول و تغییر رفتار اساسی در شاهزاده سعودی بشود و جلوی تندخویی های او در منطقه را بگیرد.
‘ مایکل وحید هانا’ از تحلیلگران اندیشکده ‘بنیاد قرن’ در نیویورک معتقد است: ‘سران عرب امیدوارند بن سلمان با گذشت زمان به پختگی لازم برسد و دست از این بی تدبیری ها بردارد و دو شرط ‘عقلانیت’ و ‘احتیاط ‘ را اساس تصمیم گیریها قرار دهد.
متحدان سعودی نگرانند که دوستی و صمیمیت بن سلمان با ‘جرد کوشنر’ داماد ترامپ و فرستاده او به خاورمیانه باعث شود تا سرانجام یک توافق بسیار معیوب و ناقص میان اسرائیل و فلسطینیان بدست آید.
بقاء کشورهای مصر، اردن؛ بحرین و لبنان، متکی به کمک های مالی سعودی است. آنها چاره ای ندارند جزآنکه در ماجرای خاشقچی از شاهزاده سعودی دفاع کنند. بسیاری از ایشان برای آنکه وفاداری شان به او را ثابت کنند؛ ماه گذشته در کنفرانس سرمایه گذاری ریاض که به ‘داووس صحرا’ معروف شد شرکت کردند تا مبادا هدف انتقامجویی شاهزاده سعودی قرار گیرند.
‘سعد حریری’ نخست وزیر لبنان که به زور بن سلمان در ریاض مجبور به استعفا شده بود اما در بازگشت به بیروت استعفایش را پس گرفت؛ در این اجلاس بر روی سکو در کنار شاهزاده سعودی ایستاد. ملک ‘عبدالله’ پادشاه اردن هم از حاضران در این اجلاس بود.
البته شاهزاده جوان سعودی بابت نوآوری ها در سیاست های حاکم بر کشور از جمله نوسازی کشور و مهار قدرت نفوذ روحانیت حاکم، مورد تحسین غرب قرار داشت. اما یک مقام بلندپایه عرب می‌گوید که همین اصلاحات، نشان دهنده یک چرخش اساسی در اعمال قدرت در پادشاهی بود که عواقب زیانباری را برای منطقه موجب شد.
این مقام عرب می‌گوید:’مراکز متعدد قدرت در حاکمیت از بین رفته‌اند. این مراکز قدرت هم در خدمت اصلاحات بودند و هم نظام حکمرانی را نظارت می‌کردند و توازنی در آن برقرار می‌کردند. اما اینک پادشاه و محمد بن سلمان همه قدرت را یکجا در دست دارند و شیوخ مسن تر و مشاورانی باتجربه تر هم نمی توانند جلوی ایشان را بگیرند.
دیپلمات های منطقه معتقدند که قاطعیت شاهزاده سعودی در حفظ رویکرد محافظه کارانه و سنتی حکومت عربستان و ‘دیپلماسی دسته چک’ و ساختن اجماع داخلی؛ نه برای عربستان و نه برای کل منطقه موثر و مفید نیست.
یکی از مقامات کشورهای حاشیه خلیج فارس می‌گوید: عرصه سیاست در خاورمیانه، فاقد عقلانیت و منطق است.
برخی هم می‌گویند که این بدنام شدن بین المللی شاهزاده سعودی آبروی دوستان و متحدان را هم برده است.
یکی از اصلی ترین موارد رسوایی این شاهزاده سعودی، جنگ یمن است که به رهبری عربستان به راه افتاده است. آمار تلفات غیرنظامیان در این جنگ رو به فزونی است و این مساله خشم واشنگتن را هم برانگیخته است.
حالا که ماجرای قتل خاشقچی اتفاق افتاده است؛ آمریکا به حاکمان سعودی فشار وارد می آورد تا این جنگ را تمام کند.
هانا می‌گوید: اگر در جنگ یمن قرار بر این شود که اعمال عربستان در این جنگ زیر ذره بین موشکافی و تحقیق قرار گیرد؛ پای امارات هم به پرونده باز خواهد شد.
وی می افزاید: بسیاری از کشورهای منطقه دوست دارند وقتی پرونده خاشقچی به نتیجه رسید، در انتهای کار، محمد بن سلمان، یک سیاستمدار تزکیه شده و درستکار متحول شده باشد. اما من شک دارم که او داوطلبانه خودش را تغییر بدهد.
امارات عربی متحد اصلی ریاض در جنگ یمن است.
منبع: ایرنا
