زینب کبری(س) بعد از آن گفتگو و محکوم کردن ابن زیاد در دار الإماره کوفه، وقتی آن شخص برای زخم زبان به وجود مبارک زینب کبری(س) گفت: «کَیْفَ رَأَیْتِ صُنْعَ اللهِ بِأَهْلِ بَیْتِکِ» کاری که خدا با برادرت کرد را چگونه دیدی؟ که این کار را کار الهی دانست نه کار شیطانی، حضرت فرمود: «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلاً»(۱) به ما خیلی خوش گذشت، ما غیر از زیبایی چیزی دیگر ندیدیم.
او در آن گفتگوی رسمی هیچ گریه و هیچ اظهار نالهای نکرد. این «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلا»؛ یعنی خیلی زیباست! چون حصر است؛ یعنی خیلی خوش گذشت به ما! زینب کبری طبق بیان نورانی امام سجاد(س) عالمه غیر معلمه بود که حضرت میفرمود: «أَنْتِ بِحَمْدِ اللَهِ عَالِمَهٌ غَیْرُ مُعَلَّمَهٍ فَهِمَهًْ غَیْرُ مُفَهَّمَهًْ»؛ (۲) یعنی تو جزو نگاران مکتبنرفتهای هستی که عالم شدی؛ یعنی نزد کسی درس نخواندی؛ اما همه چیز میدانی. این را امام زمانش نسبت به زینب کبری فرمود. این بانو که عقلیه بنیهاشم است، وقتی بفرماید به ما خیلی خوش گذشت، معلوم میشود ریشه قرآنی دارد. این اصل اول که چگونه کربلا زیباست؟
مبنای قرآنی مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلا
ریشه قرآنی بیان نورانی زینب کبری آیه سوره مبارکه «آلعمران» است. در سوره «بقره» فرمود: مبادا یک وقت درباره شهید بگویید مُرد، بگویید رحلت کرد، سفر کرد: (وَ لاَ تَقُولُوا لِمَن یُقْتَلْ فِی سَبِیلِ اللهِ أَمْوَاتٌ)، (۳) دیگران میمیرند بگویید مُرد، عیب ندارد؛ اما درباره شهید نگویید مُرد. بگویید به مقصد رسید. این نهیای است که ذات اقدس اله در سوره «بقره» به ما فرمود، چرا؟ برای اینکه دیگران میمیرند و نمیدانند که کجا میروند! اینکه در قبر تلقین میکنیم «أَنَّ الْمَوْتَ حَقٌّ»؛ (۴) یعنی یک حادثهای برای تو پیش آمد، در یک صحنهای رفتی، الآن نمیدانی کجایی؛ ولی بدان این مرگ است ما هم میمیریم، ولی نگران نباش، رحمت الهی زیاد است و مانند آن. اما درباره شهید فرمود: نگویید مرده است، زندهاند، از شما زندهتر هستند. وقتی از شما زندهترند و بفهمترند چرا میگویید مردهاند؟
در سوره «آلعمران» میفرماید حالا که مرده نیستند، پس زنده هستند چکار میکنند؟ فرمود: (فَرِحینَ بِما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهًْ)؛ (۵) فرمود حسین بن علی عصر عاشورا خوشحالِ خوشحال بود، چون به مقصد رسید، مهمان الهی شد. آنجا که جای رنج نیست.
نهضت سیدالشهداء(ع)، الهام بخش ظلمستیزی
زینب کبری(س) از حسین بن علی با خبر است که خیلی به حسین به علی خوش میگذرد در آنجا، چون به مقصد رسیده است، به وظیفهاش عمل کرده و عدهای را إلی یوم القیامهًْ هدایت کرده است، جلوی خیلی از فسادها را گرفته، حکومتهای ظالم را سرنگون کرده. انقلابها مخصوصاً انقلاب اسلامی محصول این است، آن راهپیماییهای چهارگانه تاسوعا و عاشورا و اربعین و ۲۸ صفر کار پهلوی را ساخت. این هشت سال دفاع، بلکه ده سال، نه هشت سال، چون دو سال جنگ داخلی بود؛ تمام این ده سال را این آیات نورانی کربلا اداره کرد. اینکه امام(رض) فرمود: خون بر شمشیر پیروز است، این را ایشان از کجا گفته؟ زینب کبری فرمود ما پیروز شدیم. ما بنا شد جامعه را هدایت کنیم که بشر زیر بار ظلم نرود و نمیرود. شما هند میروید همین جریان کربلاست، غرب میروید همینطور است، شرق میروید همین است. میگویید ما زیر بار ظلم نمیرویم. وجود مبارک سالار شهیدان که نفرمود من بیعت نمیکنم. فرمود:«مِثْلِی لَا یُبَایِعُ مِثْلَ یزید بن معاویهًْ»؛ (۶)هر کسی مثل من که آزادانه و آزاداندیش است، زیر بار ظلم نمیرود. این فکر زنده است. نفرمود «أنا لا أبایع»، نفرمود من بیعت نمیکنم؛ فرمود هر کس حسینی فکر میکند، زیر بار ظلم نمیرود؛ چه آمریکا، چه صهیونیسم، چه دیگری. هر کسی حسینی فکر میکند؛ این بیان زنده است. این بیان به ایران و امام و شهدا و شهدای محراب شرف داد.
در آیه سوره مبارکه «آلعمران» دارد: (فَرِحینَ)، خدا میفرماید اینها خوشحالند، به مقصد رسیدهاند؛ هم وظیفه خودشان را ادا کردند هم میلیاردها بشر را إلی یوم القیامه به مقصد راهنمایی کردند و هم آنجا در بهشتند و برای آنها رنجی و سؤال قبر و اینها نیست.
زینب کبری(س) هم از آیه سوره «آلعمران» با خبر است، هم از آنچه به برادرش میگذرد با خبر است؛ لذا فرمود: «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلا»، خیلی به ما خوش گذشت. ما وظیفهمان را انجام دادیم، میلیاردها بشر را آزاد کردیم، هر کسی هر جا سخن از حرّیت و آزادی دارد شاگرد کربلاست، ما آمدیم با تو مبارزه کردیم، ما زندهایم. البته آن رقّت و عاطفه و اینها سرجایش محفوظ است، تنها که شدند و فاصله که گرفتند آنجا هم حضرت زینب گریه کرد، این درست است از نظر عاطفی، به هر حال چطور میشود که آن مصیبت را ببیند و ناله نکند؟ اما در برابر دشمن فرمود خیلی به ما خوش گذشت: «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلا»! این مال مجلس کوفه.
در شام هم که اوضاع را عوض کرد. شام اتاق فکری بود، اتاق جنگی بود، مسیحیها وغیر مسیحیها شرکت کردند، بیگانگان که الان علیه انقلاب تلاش و کوشش میکنند، آنجا هم همینطور بود. درآنجا تمام تلاششان صرف این بود که بنیهاشم را بکوبند، زینب کبری (س) برخاست و سخن کرد. حالا سر مطهر هم در طشت هست، چوب خیزُران، در دست یزید. در میان درختان درخت انجیر چوبش برای ساختمان و زد و خورد و عصا محکم نیست؛ اما چوب درخت گیلاس و درختهای دیگر چوبشان خیلی سفت و سخت است که اگر بخواهند تختی درست کنند، عصایی درست کنند از همان درست میکنند. خیزُران، نه خیزَران،یک درختی است که چوبش بسیار سخت و سفت است و در هند روییده میشود و از آنجا شاخهها و چوبها را میآوردند تا زندانیها را با آن چوب بزنند. این چوب به دست خلیفهها بود. یزید(علیه اللعنهًْ) یک چنین چوبی در دستش بود که دردناک بود. این چوب را به لب و دندان مطهر حضرت میزد که صدای یک عدهای بلند شد که «ارْفَعْ قَضِیبَکَ عَنْ هَاتَیْنِ الشَّفَتَیْنِ».(۷) آنجا زینب کبری برخاست و سخنرانی کرد و اوضاع را برگرداند و امام سجاد با اینکه دستش بسته است، با اینکه اسیر است، یک نیشزن شامیبه قصد بیادبی و نیشزدن آمد به پیشگاه امام سجاد و گفت:«مَنْ غَلَب»،چه کسی پیروز شد؟ فرمود ما. گفت چطور شما پیروز شدید با دست بسته آمدید؟ فرمود: «إِذَا أَرَدْتَ أَنْ تَعْلَمَ مَنْ غَلَبَ وَ دَخَلَ وَقْتُ الصَّلَاهًْ فَأَذِّنْ ثُمَّ أَقِم»؛ (۸) وقتی موقع نماز شد، اذان و اقامه میگویی در اذان نام چه کسی را میبری؟ ما رفتیم نام پیغمبر را زنده کردیم و برگشتیم. اموی و مروانی خواستند این نام را حذف کنند. ما رفتیم پیغمبر را، علی را، اهلبیت را، قرآن را زنده کردیم و برگشتیم، پس ما پیروز شدیم.
بنابراین غرض آنها خاموش کردن چراغ دین بود و حسین بن علی این چراغ را روشن کرد، یک؛ خود هم وارد بهشت شد، دو؛ لذا زینب کبری که از هر دو جریان با خبر است، گفت: «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلاً»، خیلی به ما خوش گذشت. ما رفتیم دِیْنمان را ادا کردیم، میلیونها نفر را هدایت کردیم، انقلابها به راهانداختیم، هر کسی میآید به یاد کربلاست. الآن شما میبینید از ساسانی تا پهلوی، این دو هزار و پانصد سالی که میگویند مال کوروش و امثال کوروش است،یک تکه خاک مال اینها در این کشور نمانده است؛ این همه سلاطین آمدند و رفتند. حالا پسفردا که اربعین شد، میبینید که بیست میلیون آنجا راهاندازی میشود. اینها را چه کسی راهانداخته است؟ فرمود ما پیروز شدیم؛ لذا خوشحالیم.
پس اینکه زینب کبری(س) فرمود: «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلاً»، برای چیست؟ یعنی به ما خیلی خوش گذشت. دنیای ما تأمین است، آخرت ما تأمین است، برزخ ما تأمین است، بهشت ما تأمین است و برترین و بهترین کارها این است که میلیاردها بشر را ما راهانداختیم. شما هر جا میبینید مبارزه علیه ستم است، سخن از کربلاست. این گاندی هند گفت: من از کربلا درس گرفتم. کافر هم اگر بخواهد انقلاب کند و زیر بار ظلم نرود، این میگوید من از کربلا یاد گرفتم. این یک فخر جهانی است.
بیانات حضرت آیت الله جوادی آملی (دام ظله)
در جلسه درس اخلاق؛ ۲۱/۶/۹۸
مرکز اطلاع رسانی اسرا
_______________________
۱.مثیر الأحزان، ص۹۰. ۲. بحار الأنوار(ط _ بیروت)، ج۴۵، ص۱۶۴. ۳. بقره، ۱۵. ۴. الکافی(ط ـ الاسلامیهًْ), ج۳, ص۲۰۱؛ زاد المعاد ـ مفتاح الجنان، ص۳۵۳. ۵. آلعمران، ۱۶۹ و۱۷۰. ۶. بحار الأنوار(ط ـ بیروت)، ج۴۴، ص۳۲۵. ۷. الارشاد فی معرفهًْ حجج الله علی العباد، ج۲، ص۱۱۵. ۸. الامالی(للطوسی)، ص۶۷۷.
خوان حکمت روزهای یک شنبه منتشر میشود.