موعود پایگاه اینترنتی موعود
سرانجام پس از چند بار تعویق، رئیس جمهوری امریکا از طرح سازش معروف خود موسوم به «معامله قرن» با حضور نمایندگانی از رژیم صهیونیستی و همینطور برخی کشورهای عربی شامل عمان، بحرین و امارات رونمایی کرد. معامله‌ای که نتیجه آن حتی پیش از آغاز نشست مطبوعاتی روز سه‌شنبه در کاخ سفید نیز برای جهانیان مشخص بود. شادمانی غیر قابل کتمان بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی نیز مهر تأییدی بود بر این که معامله‌ای که ترامپ مدعی آن شده، دو سر سود برای رژیم صهیونیستی و ظلمی است که بر فلسطینی‌ها تحمیل شده است. با این حال به گفته اغلب ناظران، این طرح، طرحی شکست خورده است که نه جهان آن را می‌پذیرد، نه حتی یهودیان سرزمین‌های اشغالی آن را باور دارند و بنابراین به اهداف خود نخواهد رسید.
گرچه در طول دو سال گذشته بتدریج بخش‌هایی از طرح «معامله قرن» افشا شده بود اما بیان جزئیات کامل آن از زبان رئیس جمهوری امریکا سبب شد که این طرح از سوی طرف فلسطینی و حامیانش با عناوین «سیلی قرن» یا «ننگ قرن» محکوم شود. طرح ترامپ برای دلخوش کردن فلسطینیان تأکید کرده است، اسرائیل تا ۴ سال حق هرگونه ساخت و سازی نخواهد داشت و فلسطین نیز با پذیرش این طرح ۵۰ میلیارد دلار بودجه سرمایه‌گذاری دریافت خواهد کرد. اما واقعیت‌های این طرح چیز دیگری است. براساس طرح دونالد ترامپ، اسرائیل جدید که به طور آشکار ناقض حقوق بین‌المللی است از این پس تحت هیچ تحریمی قرار نخواهد گرفت و نه تنها حقوق فلسطینیان در این طرح پایمال شده است که طرح گوشه چشمی هم به دره اردن دارد که متعلق به کشور اردن است. هرچند که در پی واکنش اردن به این بخش از طرح، تل‌آویو اعلام کرد این برنامه را به حالت تعلیق درمی‌آورد.
گرچه اعلام بیت‌المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل از سوی دونالد ترامپ موضوع جدیدی نیست و امریکا پیش از این نیز با انتقال سفارت خود از تل‌آویو به بیت‌المقدس، آن را به رسمیت شناخته است اما این موضوع در ذیل «معامله قرن» نیز مطرح و شهر حومه‌ای «ابودیس» که با دیواری امنیتی توسط رژیم صهیونیستی در شرق بیت‌المقدس جدا شده است، با نام جدید «القدس» به عنوان پایتخت پیشنهادی فلسطین اعلام شد. اما این امر با مخالفت شدید فلسطینی‌ها روبه‌رو شد چرا که آنها حاضر به عقب‌نشینی از بیت‌المقدس نیستند.
با این حال «جارد کوشنر»، داماد و مشاور ترامپ و طراح اصلی معامله قرن در حالی که خرسند از این اتفاق به نظر می‌رسید، با انتقاد از موضع فلسطینی‌ها گفته است: «اگر آنها این طرح را نپذیرند، دیگر هرگز فرصتی بهتر از این را به دست نخواهند آورد.» این در حالی است که «اسرائیل تایمز» خبر داده است «دیوید فریدمن»، سفیر امریکا در اسرائیل در جلسه‌ای که پشت درهای بسته انجام شد، طرح ترامپ را به زیان فلسطینی‌ها خواند و گفت: «اگر فلسطینی‌ها طرح سازش ترامپ را بپذیرند، در آینده نزدیک هرگز به استقلال و حاکمیت سرزمینی دست نمی‌یابند.»
در پی اعلام این طرح، مردم فلسطین که در طول دهه‌ها ظلم آشکار رژیم صهیونیستی خانه و کاشانه خود را از دست داده و بسیاری در کشورهای دیگر آواره شده‌اند، وقتی دریافتند که با اجرای طرح ترامپ علاوه بر از دست دادن بخش‌های وسیعی از سرزمین‌های اشغالی، حتی حق بازگشت به زادگاهشان را نیز ندارند، در طول چند روز گذشته بارها دست به اعتراض‌های خیابانی زدند.
این در حالی است که به گزارش اسپوتنیک به نقل از «آناتولی»، طبق نتایج نظرسنجی مؤسسه تحقیقاتی «کانتار» به مرکزیت بریتانیا، یهودیان سرزمین‌های اشغالی نیز معتقدند که طرح به اصطلاح «معامله قرن» رئیس جمهوری امریکا در زمینه برقراری صلح در خاورمیانه ناموفق خواهد شد. بر این اساس ۶۱ درصد شرکت کنندگان اسرائیلی بر این باور هستند که این طرح، صلح را در منطقه تأمین نخواهد کرد و فقط ۱۰ درصد آنان به موفقیت آن تأکید دارند. ۲۹ درصد نیز از مشارکت خودداری کردند.
واکنش مقامات فلسطینی
به گزارش رویترز، گرچه «محمود عباس»، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین با بودجه رژیم صهیونیستی و امریکا امور تشکیلاتی‌اش را می‌گذراند اما بندهای طرح دونالد ترامپ، آنقدر به سود اسرائیل طراحی شده بود که نتوانست موافقت خود را اعلام کند و با رد آن گفت: «این طرح سیلی قرن بود. من خطاب به ترامپ اعلام می‌کنم که قدس فروشی نیست.» وی قرار است در دو هفته آینده در سازمان ملل، از طرح دونالد ترامپ به شورای امنیت شکایت کند. «حماس» و «فتح»، دو جبهه مقاومت فلسطین نیز این طرح را ننگ قرن خوانده و آن را محکوم کردند.
واکنش محور مقاومت
محور مقاومت که عاملی بازدارنده در قبال زیاده خواهی‌های رژیم صهیونیستی در منطقه به شمار می‌روند با واکنش به طرح دونالد ترامپ آن را محکوم کردند. حضرت آیت الله خامنهای، رهبر معظم انقلاب در توئیتر به آن واکنش نشان داد و نوشت: «به کوری چشم دولتمردان امریکا سیاست شیطانی و خبیث امریکا در مورد فلسطین با نام معامله قرن به توفیق الهی هرگز تحقق نخواهد یافت. در مورد یهودی شدن بیت‌المقدس که می‌گویند دست یهود باشد، غلط بیخودی می‌کنند.» حسن روحانی رئیس جمهوری ایران نیز در توئیت کوتاهی نوشت: «این اقدامات احمقانه کافی است. این نفرت انگیزترین طرح قرن است.» جواد ظریف نیز به این معامله در توئیتر خود چنین واکنش نشان داد: «طرح موسوم به «چشم‌انداز صلح»، به زبان ساده، پروژه رؤیایی یک بساز و بفروش ورشکسته است. ولی این طرح، کابوسی برای منطقه و جهان است.» حزب‌الله لبنان نیز طرح موسوم به معامله قرن را نابودی حقوق فلسطینی‌ها و «معامله ای ننگین» خواند. گردان‌های حزب‌الله عراق نیز ضمن محکومیت طرخ ترامپ در بیانیه‌ای آن را نقض آشکار همه توافقنامه‌ها و قطعنامه‌ها درباره مسأله فلسطین دانست. سوریه نیز در بیانیه‌ای به شدت آنچه معامله قرن نامیده می‌شود و بیانگر تسلیم در مقابل رژیم اشغالگر و غاصب اسرائیل است را محکوم کرد: طرح اخیر امریکا بار دیگر ائتلاف اساسی میان ایالات متحده و رژیم صهیونیستی در خصومت علیه امت عربی و مسائل آن را آشکار کرد. انصارالله یمن نیز با انتشار بیانیه‌ای، این طرح را محکوم و تأکید کرد که هدف از آن، نابودی مسأله فلسطین است و باعث می‌شود که رژیم صهیونیستی انگیزه بیشتری برای قتل، نابودی و توسعه‌طلبی داشته باشد. همچنین از همه کشورهای عربی و اسلامی خواست که معامله قرن را رد کنند و برای مقابله با طرح‌هایی که در پی نابودی مسأله فلسطین است، دست به تحرکات جدی بزند.
واکنش جهانی
در حالی که دیروز مسلمانان جهان از جمله یمن، الجزایر، لیبی، پاکستان، اردن، موریتانی، لبنان و… در اعتراض به معامله قرن با حضور در خیابان‌ها خشم خود را از این اقدام رئیس جمهوری امریکا نشان دادند، مقامات سیاسی جهان نیز واکنشهایی به این طرح داشتند. آیت‌الله سیستانی، رهبر عالی شیعیان عراق اما به شدت طرح معامله قرن را مورد انتقاد قرار داد و آن را محکوم کرد. «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل پس از انتشار طرح ترامپ در بیانیه‌ای خواستار اجرای صلح اسرائیل و فلسطین در چارچوب قوانین بین المللی و سازمان ملل و همچنین طرح دو کشوری براساس مرزهای توافق شده در سال ۱۹۶۷ شد. «ولادیمیر پوتین»، نخستین مقام بین‌المللی که پس از رونمایی از این طرح با «بنیامین نتانیاهو»، نخست وزیر اسرائیل دیدار کرد، سکوت کرد. با این حال وزارت خارجه روسیه اعلام کرده است، در حال بررسی معامله قرن است. رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه در سخنانی با تأکید بر اینکه بیت‌المقدس برای مسلمانان مقدس است گفت: «طرح “به‌اصطلاح صلح” ترامپ حقوق فلسطینیان را نادیده می‌گیرد و هدف از آن قانونی کردن اشغال سرزمین‌های فلسطینی است. »
امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه نیز به «لوفیگارو» گفت: «من به حاکمیت اسرائیل و فلسطین معتقدم اما اجرای این طرح احتمال ایجاد راهکار حل بحران اسرائیل و فلسطین را با تردید مواجه می‌کند.» اتحادیه اروپا نیز به عواقب اجرای این طرح ترامپ هشدار داد اما «بوریس جانسون» که هنوز امضای توافقنامه جدایی‌اش از این سازمان اروپایی خشک نشده است، با موضعی مخالف از تصمیم ترامپ استقبال کرد و گفت: «هیچ طرح سازشی کامل نیست.»
موضع منفعلانه اعراب
«احمد ابوالغیظ»، رئیس اتحادیه عرب هم گفت: «طرح ترامپ حقوق زیادی از فلسطین تضییع خواهد کرد. اما اتحادیه عرب این طرح امریکایی را به دقت بررسی می‌کند. ما مجدانه به دنبال برقراری صلح هستیم.»
کشور عمان که پیش از این موضع منفعلی در سیاست خارجی از خود بروز می‌داد، این بار با حضور در کاخ سفید حمایت خود را اعلام کرد. عربستان سعودی و بویژه ولیعهد جوان آن «محمد بن سلمان»، با تقدیر از تلاش ترامپ برای ایجاد صلح، خواستار مذاکرات مستقیم اسرائیل و فلسطین شد و امارات نیز این طرح را آغازی برای مذاکرات سازش تحت رهبری امریکا خواند. اما مصر و اردن محتاطانه با این طرح برخورد کردند. اردن که با اجرای این طرح، نگران از دست دادن بخش‌هایی از خاک خود در دره اردن است موضع موافق نداشته و مصر نیز اظهار نظر را منوط به بررسی دقیق آن عنوان کرده است.
زهره صفاری
خبرنگار
