موعود پایگاه اینترنتی موعود
طبق آنچه مورّخان و محدّثان در کتاب هاى خود ذکر کرده‌اند و نیز روایات کلّى بر تایید آن وارد شده است: مادر حضرت ابوالحسن، امام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام، از خانواده اى با شرافت و از زنان با فضیلت؛ و نیز از جهت عقل و دین در بین زنان هم زمان خود مشهور بوده است. این بانوى بزرگوار، نسبت به فرائض الهى، حتّى تمامى مستحبّات را انجام و مکروهات را حتّى الامکان ترک مى نمود؛ و به طور دائم مشغول ذکر و تسبیح خداوند متعال مى بود.
این مادر نمونه حکایت کند: از همان موقعى که إنعقاد نطفه حجّت خداوند سبحان، فرزندم حضرت علىّ بن موسى الرّضا علیهما السلام را در خود احساس کردم، حالت معنویّت و عشق به خداوند در من فزونى یافت و هیچ گاه احساس سنگینى و سختى در خود نداشتم .فرزندم، در وقت هاى تنهائى، انیس و مونس من بود.
در هنگام خواب، صداى تسبیح و تحمید و تهلیل را به خوبى از درون خود مى شنیدم و متوجّه مى شدم که طفل درون شکم من مشغول گفتن ذکر و تسبیح پروردگار متعال خویش مى باشد.
و همین که این نور الهى طلوع کرد و در این عالَم، پا به عرصه وجود نهاد، دست هاى خویش را بر زمین گذاشت و سر به سمت آسمان بلند نمود و لب هاى خود را به حرکت درآورد و ضمن مناجات با خداوند، شهادتین را بر زبان مبارک خود جارى کرد.
و چون پدرش، امام موسى کاظم علیه السلام در آن لحظات وارد شد، بر من تبریک و تهنیت فرمود.
سپس نوزاد عزیز را تحویل پدر دادم و حضرت در گوش راست نوزاد، اذان و در گوش چپ او اقامه گفت؛ و سپس مقدار مختصرى، آب فرات در کام او ریخت .(۱)
آشنائى به تمام لغت ها و زبان ها :
مرحوم شیخ صدوق، شیخ حرّعاملى و دیگر بزرگان به نقل از اباصلت هروى حکایت کنند:
حضرت ابوالحسن، امام علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام به تمام زبان ها و لغات، آشنا و مسلّط بود؛ و با مردم با زبان محلّى خودشان صحبت مى نمود.
و بلکه حضرت در لهجه و تلفّظ کلمات، از خود مردم فصیح تر سخن مى فرمود، تا جایى که مورد حیرت و تعجّب همه اقشار و افراد قرار مى گرفت .
اباصلت گوید: یک از روزها به آن حضرت عرض کردم : یاابن رسول اللّه ! شما چگونه به همه زبان ها و لغت ها آشنا شده اى؛ و این چنین ساده، مکالمه مى نمایى ؟
امام علیه السلام فرمود: اى اباصلت ! من حجّت و خلیفه خداوند متعال هستم و پروردگار حکیم کسى را که مى خواهد بر بندگان خود حجّت و راهنما قرار دهد، او را به تمام زبان ها و اصطلاحات آشنا و آگاه مى سازد، که زبان عموم افراد را بفهمد و با آن ها سخن گوید؛ و بندگان خدا بتوانند به راحتى با امام خویش سخن گویند.
سپس امام رضا علیه السلام افزود: آیا فرمایش امیرالمؤمنین، امام على علیه السلام را نشنیده اى که فرمود: بر ما اهل بیت – عصمت و طهارت – فصل الخطاب عنایت شده است .
و بعد از آن، اظهار نمود: فصل الخطاب یعنى؛ معرفت و آشنائى به تمام زبان ها و اصطلاحات مردم؛ و بلکه عموم خلایق در هر کجا و از هر نژادى که باشند.(۲)
امام همچون دریا و علومش قطرات آن:
مرحوم علاّمه مجلسى و برخى دیگر از بزرگان آورده‌اند:
یکى از اصحاب حضرت علىّ بن موسى الرّضا علیه السلام به نام علىّ بن ابى حمزه بطائنى حکایت کند:
روزى در محضر مبارک آن حضرت بودم، که تعداد سى نفر غلام حبشى در آن مجلس وارد شدند.
پس از ورود، یکى از ایشان به زبان و لهجه حبشى با امام رضا علیه السلام سخن گفت و حضرت نیز به زبان حبشى و لهجه محلّى خودشان پاسخ او را بیان نمود و لحظاتى با یکدیگر به همین زبان سخن گفتند.
آن گاه حضرت مقدارى پول – درهم – به آن غلام عطا نمود و مطلبى را نیز به او فرمود؛ و سپس همگى آن ها حرکت کردند و از مجلس خارج شدند.
من با حالت تعجّب به آن حضرت عرضه داشتم : یاابن رسول اللّه ! فدایت گردم، مثل این که با این غلام به زبان حبشى و لهجه محلّى صحبت مى فرمودى ؟! او را به چه چیزى امر نمودى ؟
امام علیه السلام فرمود: آن غلام را در بین تمام همراهانش، عاقل و با شخصیّت دیدم، لذا او را برگزیدم و ضمن تذکّراتى، به او توصیه کردم تا کارها و برنامه هاى سایر غلامان و دوستان خود را بر عهده گیرد و در حقّ آن ها رسیدگى کند؛ و نیز هر ماه مقدار سى درهم به هر کدام از ایشان بپردازد.
و او نیز نصایح مرا پذیرفت؛ و مقدار دراهمى به او دادم تا بین دوستانش طبق توصیه تقسیم نماید.
علىّ بن ابى حمزه بطائنى افزود: سپس حضرت مرا مخاطب قرار داد و فرمود: آیا از گفتار و برخورد من با این غلامان و بندگان خدا تعجّب کرده اى ؟!
و آن گاه حضرت به دنبال سؤال خویش اظهار داشت : تعجّب نکن؛ براى این که منزلت و موقعیّت امام، بالاتر و مهمّتر از آن است که تو و امثال تو فکر مى کنى .
سپس فرمود: آنچه را که در این مجلس مشاهده کردى، همانند قطره اى است در منقار پرنده اى که از آب دریا برگرفته باشد.
آیا برداشتن یک قطره از آب دریا، در کم و یا زیاد شدن آب دریا تاثیرى دارد؟!
بعد از آن، امام رضا علیه السلام افزود: توجّه داشته باش که همانا امام و علوم او، همچون دریاى بى منتهایى است که پایان ناپذیر باشد و درون آن مملوّ از انواع موجودات و جواهرات گوناگون خواهد بود، و چون پرنده اى قطره اى از آب آن را بردارد، چیزى از آب آن کم نخواهد شد.
و همچنین امام، علومش بى منتها است؛ و هر کسى نمى تواند به تمام مراحل علمى و اطّلاعات او دست یابد.(۳)
پی نوشت ها:
۱. عیون اخبارالرّضا علیه السلام: ج ۱، ص ۲۰، ح ۲، ینابیع المودّۀ :ج ۳، ص ۱۶۶، حلیۀ الا برار: ج ۴، ص ۳۳۹، ح ۵.
۲. عیون اخبارالرّضا علیه السلام : ج ۲، ص ۲۲۸، ح ۳، إثبات الهداۀ : ج ۴، ص ۲۷۹، ح ۹۱، إ علام الورى طبرسى : ج ۲، ص ۷۰.
۳. قرب الاسناد: ص ۱۴۴، بحارالا نوار: ج ۲۶، ص ۱۹۰، ح ۲.
تهیه و تنظیم : تبیان
منبع: چهل داستان و چهل حدیث، از امام رضا علیه السلامعبداللّه صالحى
