موعود پایگاه اینترنتی موعود
میر احمدرضا حاجتى
اشاره: در قسمت اول مقاله حاضر، نویسنده با اشاره به جمله اى از مقام معظم رهبرى که مى فرماید: «امام کبیرما عصر جدیدى را آغاز کردند» به بیان ویژگیهاى عصرى که امام خمینى، قدس سره، آغازگر آن بود، پرداختند. عصرى که دین و دیندارى در آن تجلى دوباره مى یابد و جهانیان بار دیگر متوجه ارزشهاى نهفته درتعالیم دینى مى گردد.
نویسنده پس از نقل اظهارنظرهاى تنى چند از اندیشمندان جهان در مورد دین گرایى در عصر جدیدبراى نشان دادن و رویکزد دینى، مذهبى و معنوى بشر معاصر به بررسى اخبار، اطلاعات و گزارشهایى مى پردازد که در رسانه هاى خبرى جهان انعکاس یافته است.
غرب و رویکرد دوباره به دین
نشریه آمریکایى واشنگتن تایمز بااشاره به رخداد مهم رویکرد دوباره بشر به دین مى نویسد:
جریان بازگشت ملتها به دین باورى همانند یک سیل خروشان به راه افتاده است.
این نشریه در ادامه تحلیل خوداضافه مى کند:
این تصور که سکولاریسم همه جهان را در برمى گیرد و عالم گیرخواهد شد به پایان رسیده است. (۱)
آینده این پدیده مهم و جریان مبارک آنچنان پرفروغ و روشن است که بسیارى از تحلیلگران، قرن بیست ویکم را قرن بسط نفوذ فوق العاده مذهب در ابعاد مختلف زندگى بشر مى دانند (۲) و در حقیقت گستره شعاع پیامهاى دینى و معنوى حضرت امام خمینى مى رودتا عرصه هاى مختلف زندگى بشر قرن ۲۱ را تحت تصرف خود درآورد.
الوین تافلر، از چهره هاى سرشناس تحلیل رویدادهاى حال وآینده دنیاى غرب در کتاب تغییر ماهیت قدرت مى نویسد (نقل به مضمون):
اینکه کدام کشور بر جهان قرن ۲۱مسلط خواهد شد. سؤالى هیجانى است اما در واقع طرح این سؤال اساسااشتباه است، زیرا بزرگترین تحول امروز جهان ظهور پدیده اى جدید یعنى نیرو و قدرتى ماوراى دولتهاى ملى است.
تافلر به عنوان نمونه اى از این نیروو قدرت ماوراى دولتها به امام خمینى، قدس سره، اشاره مى کند که وانست بااستفاده از نیروى مذهب بخش قابل توجهى از قدرتى را که مدتها درانحصار دولتهاى ملى بود، تحت اختیارخود بگیرد.
او مى گوید:
آیه الله خمینى [قدس سره] فتواى قتل سلمان رشدى را صادر کرد درواقع براى حکومتهاى دنیا پیامى تاریخى فرستاد اما بسیارى در جهان مضمون آن را به اشتباه دریافت کردند و مضمون واقعى پیام آیه الله خمینى [قدس سره] چیزى نبود مگررسیدن عصر جدیدى از حاکمیت جهانى.
تافلر مى گوید:
این نکته بسیار اساسى است که غربیها باید آن را بررسى و با دقت مورد نظر قرار دهند زیرا حرکت آیه الله [امام] خمینى همان حرکت مکتب قرن بیستم را نشان مى دهد که آن حرکت یک نظام جهانى رانشانه گیرى نموده است و به نظرمى رسد که قلمرو و اندیشه هاى بشرى در ادامه این حرکت، هم جایگاههاى حکومتهاى دولتى را تغییرمى دهد و هم اقتدار دولتهاى ملى ومحلى را در مهار حوادث درون مرزى در قرن ۲۱ کاهش مى دهد.
وى در انتها اضافه مى کند:
بازى قدرت جهانى که در دهه هاى آینده پدید خواهد آمد بدون در نظرگرفتن قدرت روزافزون اسلام، مذاهب کاتولیک و مذاهب دیگر و یا منازعات جهانى و جهاد میان آنان قابل درک نیست. (۳)
امروزه مساجد، معابد، کنیسه ها وکلیساها در سراسر جهان پذیراى انبوه جمعیت مشتاق پیامهاى الهى و معنوى شده اند. ایستگاههاى رادیویى درایالات متحده آمریکا که برنامه هاى مذهبى پخش مى نمایند میلیونهاشنونده را به خود جذب نموده اند. (۴) قرآن و انجیل و کتب مذهبى در صدرپرفروشترین عناوین با شمارگان جهانى قرار گرفته اند.
به گزارش شبکه تلویزیونى سى.ان.ان:
در سال ۱۹۹۵ انتشار کتابهاى عمومى از رشد نزدیک به ۶%برخوردار بوده اند در حالى که انتشارکتابهاى مذهبى نرخ رشدى برابر ۲۰%در همین مدت، داشته اند. (۵)
تحولات مورد بحث در زمینه دین گرایى تاثیرات ژرف خود را برجنبه هاى گوناگون زندگى بشر از جمله بر وقایع و جریانهاى سیاسى جوامع انسانى خصوصا جوامع غربى بیش ازپیش نمایان مى سازند.
در آخرین دوره انتخابات ریاست جمهورى آمریکا به جهت جلب آراى مردم از شعارهاى مذهبى بهره بردارى گردید. (۶)
نامزدهاى پست نخست وزیرى درجریان انتخابات اخیر پارلمانى انگلیس به توصیف اعتقادات مذهبى خودپرداختند. (۷)
چنانکه تحولات مورد اشاره بخش قابل توجهى از نسل جوان کشورهاى بیگانه با ارزشهاى دینى را تحت تاثیرات روزافزون خود قرار داده است:
در مرداد ۱۳۷۶ به مناسبت سالگردروز جهانى جوانان کاتولیک گردهمایى عظیمى با حضور پاپ اعظم در پاریس برگزار شد که در آن بیش ازیک میلیون نفر به نیایش پرداختند، دراین مراسم جوانان کاتولیک ۱۴۰کشور جهان حضور داشتند که ۲۰۰ تا۳۰۰ هزار نفر آنها خارجى و در حدود۷۵۰ هزار نفر فرانسوى بودند.
و در یکى از دهها مراسمى که رسانه هاى خبرى اقدام به انعکاس آن نمودند مجموعا ۴۳ هزار نفر از جوانان آمریکایى طرفدار مسیح در شهرلس آنجلس گرد هم آمدند و هدف از این همایش آشنایى با ارزشهاى مذهبى وتجدیدنظر در مورد ایمان شخصى ذکرشده بود. (۸)
«باربرا کانتروویتس »، نویسنده غربى، در گزارشى نسبتا مفصل که بخشهایى از آن را در ذیل مى آوریم، باتشریح و توضیح روند روزافزون معنویت گرایى و توجه به پیامهاى دینى در جامعه آمریکا مى نویسد:
استودیوهاى فیلمسازى درهالیوود هم به فیلمهاى خود چاشنى عرفانى و زندگى بعد از مرگ زده اند.کتاب جدید پاپ ژان پل دوم تحت عنوان «عبور از دروازه امید» در صدرجدول کتابهاى پرفروش قرار دارد.
رمان جیمز ردفیلد با دستمایه مسایل عرفانى و معنوى و تحت عنوان پیشگویى آسمانى در صدرجدول کتابهاى داستانى قرار گرفته است.
در عالم موسیقى نیز از آلبوم سرودهاى مذهبى که توسط راهبان بندیکت کلیساى سانتودمینکودوسیلوس خوانده شده، تا کنون ۸/۲میلیون نسخه به فروش رفته است.
کتاب «داکوتا یک جغرافیاى معنوى » نوشته کاتلین نوریسى که در سال ۱۹۹۳ انتشار یافته هنوز درفهرست کتابهاى پرفروش جاى دارد، او مى گوید تاکنون ۳۰۰۰ نامه ازخوانندگانى که مى خواهند تجربیات معنوى خود را با او در میان بگذارند، دریافت کرده است…
وى در ادامه مقاله خود اضافه مى کند:
سیاستمداران [آمریکایى] اصراردارند که اجراى مراسم عبادى درمدارس آمریکا اجبارى شود آمارحضور مردم در سخنرانیها و مراسم مذهبى چندین برابر شده است و براى حضور در برخى از این سخنرانیهاباید ماهها در لیست انتظار براى ثبت نام ماند.
کانترونتیس مى افزاید:
در دانشگاههایى که دوره ها وسخنرانیهایى درباره مباحث عرفانى و معنوى برقرار مى شود کلاسهالبالب از دانشجو است.
مؤسسه اینترفیس در کمبریج ماساچوست ۷۰۰ دوره و کلاس در این زمینه عرضه مى کند و امسال ۲۰۰۰۰داوطلب براى شرکت در این کلاسهاثبت نام کرده اند حال آنکه این رقم درسال گذشته از ۱۳۰۰۰ نفر تجاوزنکرده بود.
پاییز امسال حدود ۲۰۰۰ نفر درسخنرانیهاى دکتر «دین اورنیش » که معمولا نطقهاى پیچیده اى ایراد مى کندحضور پیدا کردند و به سخنرانى اودر این باره که با کسب آسایش درونى مى توان از سکته قلبى احتراز کردگوش دادند… (۹)
یکى از محققان در تشریح گوشه اى دیگر از جریان معنویت گرایى ورویکرد دینى در جهان امروز چنین مى نویسد:
هفته گذشته شبکه هاى ماهواره اى تلویزیونى ترانه معنوى را براى نخستین بار در جهان رسانه اى معاصر پخش کردند که یکى ازنشانه هاى آشکار نیازمندیهاى معنوى و جامعه معنویت خواه پس ازانقلاب اسلامى ایران است.
این ترانه شگفت معنوى که با نام سمبلیک و نمادین [ Puedes llegar] عرضه عروسکهایى است که بخشهایى از آیات کتاب مقدس یعنى انجیل را مى توانند تکرار کنند که پدیده اى نو در گرایشهاى مذهبى است.
حجم معاملات بازرگانى کالاهاى معنوى تنها در جامعه آمریکا از عددیکصد میلیون دلار قبل از انقلاب اسلامى به رقم سه میلیارد دلارى فعلى ارتقاء پیدا کرده است.
به وجود آمدن و شکل گیرى تخصص و مهارت نرم افزارى نوین دربازرگانى و امور خدمات بین المللى تحت عنوان بازاریابى مذهبى یامعنوى، در بعضى از مراکز آموزشى مذهبى و سازمان کلیساها بشدت رواج پیدا کرده است و هدفش ارتباط معنوى با مخاطب فراوانتر است.
خانم «مارى انجیلیکا» که یک راهبه فقیر و بى چیز بود و جز لباس راهبگى هیچ سرمایه دیگرى نداشت، وانست باترغیب مؤمنان کاتولیک به مشارکت درراه اندازى یک سیستم تلویزیونى کابلى کاملا مذهبى و معنوى صرف یک شبکه تلویزیونى قوى و پرقدرت با چهل و پنج میلیون مخاطب به وجود آورده و به نیازهاى معنوى تازه از طریق رسانه تلویزیون پاسخ دهد (۱۰)
ادامه دارد
پى نوشتها:
۱. روزنامه ایران، به نقل از خبرگزارى جمهورى اسلامى، ۱۵/۵/۷۶.
۲. روزنامه ابرار، به نقل از هفته نامه فرانسوى نورل آبرزواتور، ۶/۶/۷۵.
۳. تغییر ماهیت قدرت، الوین تافلر، مرکزترجمه و نشر کتاب، چاپ اول ۱۳۷۰، ص ۶۵۹، ۶۵۸، ۶۵۷، ۶۵۶ و ۶۵۵.
۴. روزنامه جمهورى اسلامى، به نقل ازروزنامه آمریکایى واشنگتن پست، ۸/۳/۷۱.
۵. ضمیمه روزنامه اطلاعات، ۵/۴/۷۵.
۶. روزنامه صبح، شماره ۳۵، مصاحبه دکترگلشنى.
۷. روزنامه کیهان، ۱۱/۱/۷۶.
۸. نشریه اطلاع رسانى مبلغان (ضمیمه بصائر)، آذر ۷۶.
۹. مقاله در جستجوى امر قدسى، مجله مشرق، شماره دوم و سوم، ترجمه امیرقاسمى.
۱۰. سینا واحد، ستون فرهنگ و اندیشه، روزنامه کیهان، ۲۳/۵/۷۵.
مجله موعود شماره ۱۷
