آیا از نظر اسلام چیزی به‌ نام دوران نامزدی وجود دارد؟

یکی از فرهنگ هایی که در بین بعضی از خانواده ها در مورد ازداواج رواج پیدا کرده است نامزدی دارد به اینگونه که دختر و پسر یک مدتی را با هم باشند تا با اخلاقیات هم آشنا شوند که تازه بعد از این مرحله ببیند که ایا با هم تفاهم و مشترکاتی برای شروع زندگی دارند و یا اینکه اختلاف نظر ها شدید است و از این رابطه را به هم بزنند در این مطلب می خواهیم بررسی کنیم که آیا اسلام چنین شرایطی را دارد که دخترو پسر بدون اینکه خطبه عقدی خوانده شود با هم ارتباطاتی هرچند کم داشته باشند یانه 
در جواب این سؤال مناسب می‌دانیم نکاتی را جهت تبیین ابعاد مختلف سؤال بیان کنیم و در ضمن این نکات سعی خواهیم نمود تا مطالبی که شما توجه ویژه به آن نموده‌اید واضح و روشن گردد.
الف) احکام و قوانین مترقی اسلام طوری تنظیم شده است که اگر به آنها عمل شود، سعادت دنیوی و اخروی را در پی داشته و انسان را به عالی‌ترین کمالات نائل می‌گرداند. و دین مبین اسلام برای تمام نیازهای انسان، دستور و قانون دارد و حتی برای جزئی‌ترین مسائل اجتماعی احکام خاصی وضع فرموده است.
ب) ازدواج و انتخاب همسر از مسائل اساسی زندگی محسوب می‌شود و شرع مقدس جایگاه ویژه‌ای به آن قائل شده و دستورات روشنگری در رابطه با آن رایه نموده است.
در روایتی امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‌فرماید: «دو رکعت نماز، که انسان متأهّل می‌خواند، از هفتاد رکعت نماز، که انسان مجرد بخواند، برتر است»[۱]ج) یکی از مراحل حساس و سرنوشت‌ساز زندگی مرحله خواستگاری و گزینش همسر است که برای گزینش همسر چند راه پیشنهاد شده است.
۱ . مشورت تکیه به رأی خود و مشورت نکردن خصوصاً در انتخاب همسر، برای نوجوانان خطرناک است و ممکن است پشیمانیهای غیر قابل جبران به بار آورد.
۲ . تحقیق انسان می‌تواند با استفاده از واسطه درباره دختر دلخواه خود تحقیق و بررسی کند.
۳ . گفتگوی مستقیم برای آشنایی بیشتر و این که ازدواج باچشم و گوش بسته و اغفال‌گرانه انجام نشود، پس از آنکه همه مقدمات ازدواج آماده شد، پسر و دختر می‌توانند تحت نظارت والدین طبق موازین دینی، یکدیگر را ببینند و با هم صحبت کنند و با گفتگوی مستقیم، بدون احساسات سطحی، خواست و شرایط خود را مطرح نمایند و تفاهم و توافق برقرار گردد.
و حتی پسر می‌‌تواند بدون قصد لذت و فقط برای اطلاع به صورت و موهای دختر نگاه می‌کند و این کار از نظر شرعی برای کسی که قصد ازدواج دارد اشکال ندارد.[۲]د) بعد از انجام تحقیق و مشورت و غیره، پسر می‌تواند از دختر و خانواده‌ او خواستگاری کند و اگر توافق حاصل شد آن دختر را به عقد شرعی در می‌آورد و بعد از عقد می‌توانند مدتی به عنوان نامزد شرعی بمانند و بعداً عروسی عرفی انجام شود. و این کار مورد تأیید شرع و عرف و اخلاق است و اما نامزدی بدون عقد شرعی که متأسفانه در بعضی مناطق مرسوم است شرعاً حرام است و مخالف دستورات دینی می‌باشد و پسر نمی‌تواند به قصد اینکه آن دختر در آینده همسر او می‌شود با او ارتباط داشته یا نگاه کند یا کارهای دیگر.
ه) نامزدی شرعی فواید زیادی دارد که به چند نمونه اشاره می‌شود:
۱ . افزایش شناخت نسبت به همدیگر تفاهم بیشتر.
۲ . افزایش محبت.
۳ . پایه‌ریزی استقلال زندگی آینده.
۴ . شرکت در محفلهای معنوی.
۵ . فراگیری فنون اداره زندگی و همسرداری و مطالعه کتابهایی در این باره.
۶ . تکمیل تحصیلات و آرامش روحی.
خلاصه اینکه آنچه در اسلام مورد تأیید و قبول است نامزدی شرعی یعنی اجرای عقد نکاح آن هم با اشراف والدین، و نامزدی عرفی و آنچه در بعضی مناطق معمول است و با یک حلقه نامزدی شروع شده و عقدی خوانده نمی‌شود، مورد تأیید اسلام نیست و پسر و دختر با هم محرم نیستند و اگر با هم شوخی کنند یا به همدیگر نگاه کنند حرام است.
منبع برای مطالعه بیشتر
۱ . علی اکبر مظاهری، جوانان و انتخاب همسر، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۷۴.
۲ . احمد صادقی اردستانی، نیازهای جوانان، نشر خرّم، ۱۳۷۹.
۳ . سیدرضا پاک‌نژاد، ازدواج مکتب انسان‌سازی، انتشارات مؤسسه خیریه علمی و دینی مهدیه اسکندر ـ یزد، ج ۳، ۲، ۱ ـ (بی‌تا)
۴ . جواد مصطفوی، بهشت خانواده، انتشارات دارالفکر، ج ۲-۱، ۱۳۷۷.
قال الله الحکیم: وَ مَنْ یَتَّقِ اللهَ یجعَلْ لَهُ عِنْ أَمرِهِِ یُسرأ
هر کسی تقوای الهی پیشه سازد و معصیت نکند، خداوند مشکلات کار او را آسان می‌کند و به او آسایش عطا می‌کند.
سوره طلاق، آیه ۴.
——————————————————————————–
[۱] .حرعاملی، وسائل‌الشیعه، ج ۱۴، ص ۶.
[۲] . تفصیل بیشتر، ر.ک: روح الله موسوی خمینی، تحریرالوسیله، ج۲، ص ۳۸۴.