موعود پایگاه اینترنتی موعود
کافى از محمد بن فضیل آورده است که از ابوالحسن(علیه السلام) درباره آیه ۸ سوره صف ( مى خواهند نور خدا را با دهانش خاموش کنند ) پرسیدم، فرمود : یعنى مى خواهند ولایت امیر مؤمنان(علیه السلام) را از بین ببرند . پرسیدم آیه بعد ( خدا نور خود را کامل مى کند ) یعنى چه ؟ فرمود : یعنى خدا امامت را کامل مى گرداند، چون فرمود : « به خدا و رسول و نورى که نازل کردیم، ایمان بیاورید » ( تغابن/ ۸ ) که نور، امام است .
پرسیدم : آیه ۳۳ سوره توبه ( خدا، رسولش را با هدایت و آیین حق فرستاد ) یعنى چه ؟ فرمود : به رسول دستور داد که درباره امامت و ولایت جانشینانش وصیت کند . ولایت، دین حق است . پرسیدم : دنباله آیه (تا دین اسلام را بر همه آیین ها غالب گرداند) یعنى چه ؟ فرمود : وقتى قائم قیام کند، اسلام را بر تمام ادیان چیره مى کند . خدا فرمود : « نور خود را کامل مى کنم » ( صف/۸ ) یعنى قائم ولایت و حکومت خواهد کرد، گرچه کافران، ولایت امام على را خوش نداشته باشند .
پرسیدم : آیا این معناها، تنزیل است ؟ فرمود : این سخن تنزیل است اما بقیه تأویل است .
تفسیر قمى درباره آیه ۸ سوره صف ( مى خواهند نور خدا را با دهان شان خاموش کنند اما خدا نور خود را کامل مى کند ) مى نویسد : مقصود قائم آل محمد است . وقتى قیام کند، خدا او را بر تمام دین ها پیروز مى کند، تا غیر خدا پرستش نشود، و همین معناى فرمایش پیامبر است : « زمین را از عدل و داد پُر مى کند، چنان که از ستم و بیداد آکنده شده بود » ( بحار ۲۳/۳۱۸ ).
تفسیر قمى درباره آیه ۳۳ سوره توبه ( خدا رسولش را با هدایت و دین حق فرستاد تا آن را بر تمامى آیین ها غالب گرداند ) مى نویسد : مقصود امام است، که خدا وى را بر تمام دین ها پیروز مى گرداند، پس زمین را از عدل و داد پُر مى کند، چنان که از ستم و بیداد آکنده شده بود . آنچه گفتیم تأویل پس از تنزیل است . تفسیر قمى ۱/۲۸۹ و بحار ۵۱/۵۰ .
کمال الدین از ابو بصیر آورده است که ابو عبدالله(علیه السلام) درباره آیه « خدا رسولش را با هدایت و دین حق فرستاد تا آن را بر تمام آیین ها غالب گرداند، گرچه مشرکان کراهت داشته باشند » فرمود : هنوز هنگام تأویل آن نشده، تا قائم(علیه السلام) قیام کند . وقتى خروج کرد، کافرانى که به خداى بزرگ ایمان ندارند و مشرکانى که پیرو امام نیستند، از قیام امام بدشان مى آید اما اگر کافر و مشرک در دل صخره اى هم پنهان شوند، سنگ به صدا درمى آید و مى گوید : اى مؤمن ! در دل من کافرى است . مرا بشکن و او را بکش ! تفسیر فرات /۱۸۴، عیاشى ۲/۸۷، العدد القویه /۶۹، تأویل الآیات ۲/۶۸۸، اثبات الهداه ۳/۵۵۰ و ۵۶۵، بحار ۵۱/۶۰ .
تفسیر مجمع البیان از عیاشى به نقل از عمران بن میثم از عبایه آورده است که شنید از امیر مؤمنان(علیه السلام) پرسیدند : آیا آیه « خدا رسولش را با هدایت … فرستاد، تا اسلام را بر تمام دینها غالب گرداند » محقق و عملى شده است ؟ فرمود : نه، اما هر شهر و آبادى اى که باقى بماند، صبح و شب، در آن شهادت به یگانگى خدا مى دهند . تأویل الآیات ۲/۶۸۹ ( شهادت به رسالت حضرت محمد را افزوده ) حلیه الابرار ۲/۶۴۹، بحار ۵۱/۶۰ .
تهذیب از محمد بن مسلم آورده است که از ابو جعفر(علیه السلام) پرسیدم : وقتى قائم قیام کند، با مردم به چه سیره اى برخورد مى کند ؟ فرمود : به سیره و برخورد رسول الله، تا زمانى که اسلام غالب گردد . پرسیدم : سیره رسول الله چگونه بود ؟ فرمود : هر چه را در جاهلیت بود، باطل اعلام کرد ; با مردم به عدالت رفتار نمود ; قائم نیز چنین مى کند . وقتى قیام کند، هر ثروتى را که پیشتر در دست مردم بود، باطل اعلام مى کند و میان شان به عدالت رفتار مى نماید . وسائل الشیعه ۱۱/۵۷، اثبات الهداه ۳/۴۵۴، بحار ۵۲/۳۸۱ .
در منابع سنى ها از جمله صحیح مسلم به نقل از عایشه آمده است : شنیدم که رسول خدا فرمود : شب و روز سپرى نمى شود تا بُت هاى لات و عزى پرستش شوند . عرض کردم : گمان مى کردم که وقتى آیه « خدا رسولش را با هدایت و دین حق فرستاد، تا آن را بر تمام دین ها غالب گرداند … » نازل شد، دیگر اسلام حاکم مى شود ؟!! فرمود : هر وقت خدا بخواهد، چنین خواهد شد . در آن وقت خدا با نسیمى پاک تمام کسانى که حتى مثقالى ایمان در دلشان هست را مى میراند ; و کسانى که خیرى در وجودشان نیست، زنده مى مانند که به دین آبا و اجدادشان برمى گردند . صحیح مسلم ۱/۱۰۹ و ۴/۲۲۳۱، حاکم ۴/۴۴۶، مصابیح بغوى ۳/۵۱۹، جامع الاصول ۱۱/۸۴، عبد الرزاق ۱۱/۳۸۱ .
تفسیر طبرى از ابو هریره درباره آیه « تا اسلام را بر تمام دین ها غالب گرداند» آورده است: مربوط به وقتى است که عیسى بن مریم قیام کند. بیهقى ۹/۱۸۰، در المنثور ۳/۲۴۱…
بیهقى از مجاهد درباره آیه « اسلام را بر تمام دین ها غالب مى گرداند » آورده است : وقتى عیسى بن مریم از آسمان فرود آید، روى زمین جز اسلام، دینى نخواهد ماند .
بیان شافعى از سعید بن جبیر در تفسیر آیه « اسلام را بر تمام دین ها غالب مى گرداند » آورده است : این کار، توسط مهدى که از نسل فاطمه است، صورت مى گیرد . اما اگر کسى بگوید که این کار توسط عیسى(علیه السلام) صورت مى گیرد، باز هم منافاتى ندارد، چون وى یاور امام است . نور الأبصار /۱۸۶، کشف الغمه ۳/۲۸۰، بحار ۵۱/۹۸ .
تفسیر رازى از ابوهریره آورده است : این وعده خداست که اسلام را بر تمام ادیان چیره مى کند … وقتى عیسى قیام کند، چنین مى شود . « سدى » گفته است : وقتى مهدى قیام کند، چنین مى شود . هر کسى زنده مانده، اسلام مى آورد، یا خراج مى پردازد .
