موعود پایگاه اینترنتی موعود
متن سخنرانی علامه الغریفی در مسجد امام صادق(ع)-القفول بحرین- ۲۷ فوریه ۲۰۱۴
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
الحمدُ للهِ ربِّ العالمین، وأفضل الصَّلوات على سیِّد الأنبیاء والمرسلین محمَّدٍ وعلى آله الهداه المیامین
انواع دروغ های رایج بین مردم:
دروغ در معنای عام خود از گناهان بزرگ و سنگین محسوب می‌شود و در برخی روایات آمده است که جزء گناهان کبیره می‌باشد. در حدیثی از حضرت رسول(ص) آمده است: « ألَا أخبرکم بأکبر الکبائر: الشرک بالله، وعقوق الوالدین، وقول الزور» یعنی: آگاه باشید تا شما را از بزرگترینِ گناهان کبیره باخبر سازم، شرک به خدا، عاق والدین و سخن دروغ!
در حدیثی از امام حسن عسگری نیز می خوانیم: «جُعِلَتْ الخبائثُ کلُّها فی بیت واحد، وجُعِلَ مفتاحها الکذب»
اگر تمامی پلیدی ها در خانه ای قرار داده شود شک نکنید که کلید آن خانه دروغ است.
در حدیث دیگری از نبی اکرم(ص) بیان شده است: اگر مومنی بدون عذر حقیقی دروغ بگوید هفتاد هزار فرشته به او لعنت می فرستند و بوی تعفنی از قلب وی برمی خیزد که به عرش خداوند می رسد، خداوند نیز به خاطر دروغ او گناهی همسنگ گناه زنا با محارم را می نویسد.
شاید این حدیث به بدترین نوع و مرتبه از دروغ اشاره داشته باشد که همانا دروغ بستن به خدا، رسول او و اهل بیت(ع) می‌باشد. یا دروغ هایی که فتنه ایجاد می‌کند، آبروی مردم را می‌برد، موجب خونریزی می‌شود و یا همچون شهادت دروغ، حقی را ضایع می‌کند.
دروغ در اصطلاح عام آن واقعا خطرناک است، اگر به آیات قرآن کریم- که در مورد دروغ سخن می‌گوید- نگاهی کنیم میزان خطرناکی این عمل زشت و منفور را درمی‌یابیم. برخی از این آیات عبارتند از:
• ﴿إِنَّمَا یَفْتَرِی الْکَذِبَ الَّذِینَ لاَ یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِ اللهِ وَأُوْلئِکَ…﴾ النحل۱۰۵
تنها کسانى دروغپردازى مىکنند که به آیات خدا ایمان ندارند و آنان خود دروغگویانند.
• ﴿أَنَّ لَعْنَتَ اللهِ عَلَیْهِ إِن کَانَ مِنَ الْکَاذِبِینَ﴾ النور۷
لعنتخدا بر او باد اگر از دروغگویان باشد.
• ﴿ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَهَ اللهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ﴾ آل عمران۶۱
سپس مباهله کنیم و لعنتخدا را بر دروغگویان قرار دهیم.
در ادامه ی سخن اشاره ای سریع به برخی گونه های دروغ- که در بین مردم رواج دارد- می‌کنیم، دروغ هایی که شاید برخی از مردم آنها را حرام ندانند.
دروغ در تعارفات:
تعارفات یکی از روش های رایج بین مردم برای ارتباط برقرار کردن با یکدیگر است، این روش، نوعی اخلاق اجتماعی به حساب می آید و هر کس در روابط خود تعارفات را رعایت نکند متهم به اخلاق خشک و بدون انعطاف می‌شود.
موضع شرع در مورد تعارفات چیست؟
اگر کسی نسبت به دیگران ابراز محبت خالصانه داشته باشد امری بسیار پسندیده و مطلوب است و در شرع هم به آن سفارش شده است چون موجب الفت و نزدیکی بین مردم می‌شود البته شرط صادقانه بودن باید رعایت شود در برخی احادیث آمده است که اگر مومنی را دوست دارید به او بگویید من به خاطر خدا و شخصیت خدایی تان شما را دوست دارم.
در مورد روابط زناشویی به طور جدی از زوجین خواسته شده است تا آشکارا به یکدیگر ابراز محبت کنند. این امر به فضای زندگی زناشویی طراوت می‌بخشد و تیرگی ها و دلخوری ها را از بین می‌برد. پس زن و شوهر نباید نسبت به گفتن جمله ی «دوستت دارم» بخل بورزند.
سوالی که اینجا مطرح می‌شود آن است که اگر جملاتی که در تعارفات بیان می‌شود غیر واقعی باشد و کذب محسوب شود چه حکمی دارد؟ چه بسا برخی به دیگری می‌گوید دوستت دارم ولی قلباً او را دوست ندارد آیا این دروغ حرام است؟ یا شخصی می‌گوید که تو را در نماز دعا می‌کنم ولی یک بار هم این کار را نکرده یا به کسی احترام می‌گذارد و از اهمیت نقش او در زندگی و کار تعریف می‌کند در حالی که در دل برعکس آن عقیده دارد… چگونه این تناقضات را توجیه کنیم؟ موضع دین چیست؟
باید بگویم این تعارفات نوعی از دروغ است و مادامی‌که اخباری نادرست را به دیگران بیان می‌کند صددرصد حرام می‌باشد.
ممکن است تعارف در قالب جملات اخباری همچون دوستت دارم، شما چقدر بزرگوارید و … نباشد بلکه به عنوان رفتاری اجتماعی تلقی شود، مانند آن که به رسم تعارف از جلوی پای کسی برمی خیزید، لبخند می زنید، غذا یا میوه ای را تعارف می‌کنید یا در مجلس شادی و عزای مردم شرکت می‌کنید… این گونه اعمال- هر چند خالصانه و صادقانه نباشند- چون در برگیرنده ی خبری کذب نیستند، مشتمل بر کذب حرام نمی‌شوند. تنها جملات اخباری کاذب هستند که در تعارفات، گفتن آنها حرام است.
امور عملی مذکور که شرایط اجتماعی، در برخورد با مردم ایجاب می‌کند آنها را انجام دهیم و واقعی و خالصانه نیست در حقیقت نوعی نفاق اجتماعی به حساب می آید که در نوع خود ویران کننده و خطرناک است چون روابطی کاذب را ایجاد می‌کند که اساس اجتماع را تهدید می‌کند و شک و تردید را در بین مردم نهادینه می‌کند. البته باید توجه داشت که ما اینجا از نفاق عقیدتی سخن نمی‌گوییم.
در سخنی ارزشمند از رسول خدا(ص) آمده است:
« ثلاثه لا ینظر الله إلیهم یوم القیامه ولا یزکیهم ولهم عذابٌ ألیم:… ورجل استقبلک بود صدره، فیوارى وقلبه ممتلئ غشًا»
خداوند در قیامت به سه گروه نظر نمی‌کند، گناهان آنان را نمی‌بخشد و به شدت آنان را عذاب می‌کند… یکی از این سه گروه انسانی است که با دیگران محبت آمیز برخورد کند درحالی که قلبش لبالب از نیرنگ و فریب باشد.
در حدیث دیگری از ایشان می خوانیم: «ما أقبح الإنسان أن یکون ذا وجهین» چقدر زشت و نکوهیده است که انسان، دورو باشد!
در پایان سخن روایت دیگری از رسول خدا(ص) نقل می‌کنیم که زشتی و منفور بودن دورویی را در نزد خداوند متعال بیان می‌کند:
«یجیئ یوم القیامه ذو الوجهین دالعًا لسانه فی قفاه وآخر فی قدَّامه، یلتهبان نارًا حتَّى یلهبا جسده، ثُمَّ یقال له: هذا الذی کان فی الدُّنیا ذا وجهین وذا لسانین یُعرف بذلک یوم القیامه»
یعنی: روز قیامت، انسانِ دورو در حالى مىآید که یک زبان از پس گردنش آویزان است و یک زبان از جلو و در آنها آتش افروخته است، (آتشی) که به بدنش زبانه مىکشد . سپس به او گفته مى شود : این(عذاب) کسى است که در دنیا دو رو و دو زبان بود . او بدین گونه در روز قیامت شناخته مىشود .
______
شفقنا
