حضرت آیتالله سیستانی از مراجع عظام تقلید در پاسخ به سوالات متعددی شرایط مهاجرت و سکونت در غرب و بلاد کفر را تشریح کردهاند.
متن سوالات و پاسخ این مرجع تقلید به شرح ذیل است.
*معنای تعرّب پس از هجرت که از گناهان کبیره است، چیست؟
پاسخ: برخی فقها فرمودهاند در این زمان معنای جمله آن است که انسان در سرزمینی اقامت کند که دین و ایمانش کاستی پذیرد. و منظور آن است که او سرزمین اسلامی را که می توانست معارف دینی و احکام شرعی را بیاموزد و واجبات تکالیف خود را انجام دهد و محرمات را ترک نماید رها و به کشوری برود که همه و یا بعضی آنها را نتواند به جا آورد.
*مسلمانی که در اروپا، و یا آمریکا و یا هر کشور غیر اسلامی سکونت دارد، احساس میکند که از محیط دینی که در آن نشأت یافته و تربیت شده، دور میشود، نه صدای قرآن به گوشش می خورد و نه آوای اذان میشنود و نه زیارت مشاهد برایش میسر است و به طور کلی از فضاهای روحانی و معنوی محروم میگردد، آیا ترک چنین محیط و اوضاع و احوال و مانند آنها مثل عدم شرکت در امور خیریه و عدم توفیق شرکت در کارهای نیکو، نقصان در دین حساب میشود؟
پاسخ: ترک چنان اموری نقصان در دین محسوب نمیشود، اما دوری از فضاهای دینی که کم کم به ضعف ایمان و ترک واجبات و یا انجام برخی محرمات بکشد، هر چند حرامهای کوچک، پیش آمدن چنین وضعی در اثر سفر و اقامت در بلاد کفر، موجب حرمت آن میشود.
*برخی مسلمانانی که در اروپا و یا آمریکا سکونت دارند، گاهی حرامهایی را مرتکب میشوند که اگر در کشورهای اسلامی خود میبودند آنها را انجام نمی دادند، زیرا مظاهر عادی زندگی در غرب احیاناً آنان را به انجام آن کارها میکشاند، هر چند که راغب نباشد، آیا چنین وضعی نقصان و کاستی در دین به حساب می آید و موجب حرمت سکونت در آن جا میشود؟
پاسخ: بلی مگر آن که آن سلسله امور از گناهان صغیره باشند و بدون تکرار و گاهی، پیش بیایند.
*یک مبلّغ اسلامیکه علاقمند حفظ شئون دینی خویش هم هست، اگر زمینه وقوع در گناه برایش فراهم و بیش از پیش آلودگی به گناه پیش آید. مانند عاملهای برهنگی و فحشائ و دیگر ویژگی های شهرهای مغرب زمین، آیا در این صورت واجب است او به میهن اسلامی خود بازگردد و اقامت در بلاد غرب برای او حرام میشود؟
پاسخ: اگر ارتکاب برخی گناهان صغیره احیاناً برای او پیش آید اقامت در آنجا برایش حرام نمیشود به خصوص اگر اطمینان داشته باشد که تدریجاً به گناهان بزرگتر کشیده شد.
*مسلمانی که از نقصان دین و ایمان فرزندانش بیمناک است، اقامت در کشورهای غربی بر او حرام میشود؟
پاسخ: بلی، همانند بیم از نقصان دین و ایمان خود او.
* مسلمانی که می تواند به یک کشور اسلامیبرود و در آنجا زندگی کند، هر چند که از جنبه اقتصادی مشکلاتی برایش پیش می آید، آیا واجب است او مهاجرت کند و بلاد مغرب زمین را ترک گوید؟
پاسخ: واجب نمیشود، مگر زمانی که بر خویشتن از نقصان دین و ایمانش با آن بیان که توضیح دادیم در صورت سکونت در مغرب زمین، ایمن نباشد.
*مسلمانی که می تواند غیر مسلمانان را به اسلام فرا خواند و یا اعتقاد مسلمانان ساکن در یک کشور غیر اسلامی را محکم کند بی آنکه بر نقصان و کاستی دین و ایمان خود بیمناک باشد، ایا بر چنین مسلمانی تبلیغ دین واجب میشود؟
پاسخ: بلی، بر او و کلیه کسانی که چنان توانایی را دارند تبلیغ دینی واجب کفایی است.
* آیا انسان می تواند، گذرنامه شخص دیگری را بخرد و یا عکس آن را عوض کند تا بدان وسیله بتواند به یک کشور غیر اسلامیبرود و سپس به مسئولین آن کشور وضع خود را اعلام کند؟
پاسخ: چنین کاری، مجاز نمیباشد.
*در غالب کشورهای غیر اسلامی، منکرات و فحشاء رواج دارد و مدام در خیابان ها و مدرسه ها و صفحات تلویزیون و امثال آن به چشم می خورد، آیا جایز است در چنین کشورهایی اقامت گزید، با این وجود که انتقال به کشور اسلامی میسر است، هر چند که مشکلات اقامتی، ضرر و زیان مادی و تنگی معیشت و کاستی رفاه و آسایش پیش خواهد آمد؟
و اگر اقامت در چنان کشور غیر اسلامی جایز باشد به جبران برخی امور می تواند به تبلیغ دین بین مسلمانان اهتمام بورزد، واجبات را تذکر و یاد دهد و محرمات را برای ایشان بشناساند؟
پاسخ: اگر اقامت در آن کشورها مانع از التزام به وظایف شرعی نسبت به خود و خانواده اش در حال کنونی و یا در آینده نباشد، چنان اقامتی حرام نیست وگرنه اقامت جایز نخواهد بود، هر چند که به تبلیغ دینی بپردازد…. و خدا داناست.
۱ تعرّب، اصطلاحی است حدیثی، بدین معنا که مسلمان اگر پس از مسلمانی و اشنایی با فرهنگ توحید دوباره به فرهنگ ضد توحید و ارزشهای شرک آلود بر گردد گویا پس از هجرت از کفر باز به سوی آن برگشته
_____
حوزه