مجتبىالساده
ترجمه: محمودمطهرىنیا
{mosimage}در بخشهاى قبلى این سلسله مقالات، با برخى نشانههاى مخصوص سال ظهور امام عصر(عج) آشنا شدیم و اینک به بررسى سلسله رویدادهایى مىپردازیم که در آخرین ماههاى پیش از ظهور آن حضرت رخ مىدهد.
۲ – نداى آسمانى صیحه
این نشانه یکى از پنج مورد نشانه حتمى ظهور است.
»صیحه« به صدا و ندا اطلاق مىشود و در اینجا منظور ندایى است که شب بیست و سوم ماه رمضان که همان شب قدر است از آسمان شنیده مىشود. هر جمعیتى آن را به زبان خویش مىشنود و از آن حیران و سرگردان مىگردد؛ از شنیدن این ندا خوابیده بیدار مىشود؛ ایستاده مىنشیند؛ نشسته بر سر جاى خود میخکوب مىشود نوعروسان از شدت ترس از خلوتگاههاى خویش بیرون مىآیند. این ندا از جبرئیل امین است، که به زبانى رسا چنین اعلام مىکند:
»صبح نزدیک شد۱. بدانید که حق با مهدى(ع) و شیعیان اوست«.
پس از آن در بعدازظهر (نزدیک مغرب) شیطان لعین در میان زمین و آسمان ندا مىدهد که: »آگاه باشید که حق با عثمان و شیعیان اوست«. ظاهراً مراد از »عثمان«، »عثمان بن عنبسه« یا همان سفیانى است.
ابوحمزه مىگوید: از امام باقر(ع) پرسیدم: آیا شورش سفیانى از علایم حتمى ظهور است؟ حضرت فرمودند: آرى ندا هم حتمى است… از حضرت پرسیدم: این ندا چگونه خواهد بود؟ فرمودند:
یک منادى اول روز ندا مىدهد که حق با آل على(ع) و شیعیان اوست و در انتهاى روز شیطان ندا مىدهد که حق با عثمان و شیعیان اوست و در این زمان یاوهگویان (باطلگرایان) دچار تردید مىشوند.۲
دلیل برخاستن این صداى آسمانى از این قرار است:
الف) توجه دادن مردم به نزدیکى ظهور؛
ب) به وجود آوردن آمادگى درونى در میان مؤمنان مخلص.
توجه به زمان وقوع این نشانه؛ یعنى با فضیلتترین ماه و شب سال – که اقبال و رویکرد دینى مسلمانان به حد اعلاى خود مىرسد – اهمیت آن را ثابت مىکند.
ابوبصیر از امام باقر(ع) چنین روایت مىکند:
صیحه حتماً در ماه رمضان، خواهد بود؛ چرا که ماه رمضان ماه خداوند است و آن هم نداى جبرئیل است براى خلق.
سپس فرمودند:
منادى از آسمان به نام قائم(ع) ندا سر مىدهد و از مشرق تا مغرب صدایش را مىشنوند. از ترس آن صدا هیچ خوابیدهاى نمىماند؛ مگر اینکه بیدار مىشود و ایستادگان همگى مىنشینند و نشستگان هم بر دو پاى خویش برمىخیزند. خداوند بیامرزد هر که از این صدا عبرت بگیرد. صدا، صداى جبرئیل روحالامین است که در شب جمعه بیست و سوم ماه رمضان بر خواهد خاست. پس از آن شکایتى نداشته باشید و گوش فرا دهید و اطاعت کنید. در انتهاى روز صداى ابلیس ملعون (شنیده مىشود) که ندإ؛ مىدهد آگاه باشید که فلانى مظلومانه کشته شد تا مردم را به شک بیندازد و آنها را مبتلا به فتنه کند. چقدر شککنندگان متحیر در آن روز زیادند که در آتش افکنده شدهاند. وقتى صدا را در ماه رمضان شنیدید از آن شکایت نکنید که آن صداى جبرئیل است و نشانه آن این است که به نام قائم و پدرش(ع) ندا مىدهد. به طورى که حتى دوشیزگان در خلوتگاههایشان در خانه آن را مىشنوند و پدر و برادر خویش را براى خروج (و قیام) تشویق مىکنند.
و فرمودند:
به ناچار این دو صدا باید پیش از قیام قائم(ع) باشد: صدایى از آسمان که صداى جبرئیل است و به نام صاحب این امر و نام پدرش و صدایى که از زمین شنیده مىشود و آن صداى ابلیس است که به نام فلانى ندا مىدهد که مظلومانه کشته شد ولى با آن به دنبال فتنه است. پس شما نداى اول را اجابت و اطاعت کند و از دومى و از اینکه به فتنهاش افکنده شوید، بپرهیزید.
سپس پس از بیان بخش زیادى از حدیث فرمودند:
وقتى که بنىفلان در میان آنها اختلاف افتاد؛ در آن زمان چشم انتظار فرج باشید و فرج شما تنها در اختلاف بنىفلان است. پس وقتى دچار اختلاف شدند منتظر صیحه در ماه رمضان باشید و (پس از آن) قیام قائم(ع) که خداوند هر چه را بخواهد به انجام مىرساند.۳
عبداللَّه بن سنان مىگوید: نزد امام صادق(ع) بودم که شنیدم مردى از دیار هَمدان به حضرت عرض کرد: عامه (اهل سنت) ما را سرزنش مىکنند و مىگویند شما گمان مىکنید که منادى از آسمان به نام صاحب این امر ندا درمىدهد. حضرت که تکیه داده بودند خشمگین شدند، جلوتر آمدند و نشستند. سپس فرمودند:
آن را از من روایت نکنید و از پدرم روایت کنید که دیگر هیچ عیبى براى شما نخواهد داشت. شهادت مىدهم که از پدرم(ع) شنیدم که مىفرمودند: واللَّه! این مطلب در قرآن به وضوح بیان شده است آنجا که مىگوید:
إن نَشاء نفنَزّفل عَلَیهفم مفنَ السَماءف آیهً فَظَلَّت أعناقفهم لَها خاضفعینَ.۴
اگر بخواهیم از آسمان معجزهاى بر ایشان مىفرستیم که گردنهایشان را براى همیشه به زیر افکنند.
آن روز در زمین احدى باقى نمىماند که به عنوان خضوع گردنش را کج نکرده باشد. اهل زمین ایمان مىآورند، آن زمان که این صدا را از آسمان بشنوند که: »آگاه باشید حق در میان علىبن ابىطالب(ع) و شیعیان اوست«.
سپس فرمودند:
فرداى آن روز شیطان در هوا بالا مىرود به طورى که از زمین متوارى گشته و دور مىشود و در پس آن ندا مىدهد که بدانید حق در عثمان بن عفان و پیروان اوست. او مظلومانه کشته شد (بیایید) و قصاص خونش را طلب کنید.
حضرت ادامه دادند:
خداوند آنها را که ایمان آوردهاند؛ با اقرار (همیشه به یک شکل) پابرجا و ثابت قدم مىکند و این همان نداى اول است. آنها هم که در دلهایشان مرض است آن روز به شک مىافتند که این مرض واللَّه، عداوت اهلبیت(ع) است. بنابراین در آن زمان از ما بیزارى مىجویند در عین حال که به ما متمایل مىشوند؛ مىگویند آن صداى اول جادویى از سحرهاى اهل بیت(ع) بود سپس امام صادق(ع) این آیه را تلاوت کردند که:
وَ إن یَرَوا آیهً یفعرفضفوا وَ یَقولفوا سفحرٌ مفستَمَرٌ.۵
اگر آنها معجزهاى را مشاهده کنند از آن روى گردانده، مىگویند این همان جادوى همیشگى (آنها) است.۶{mospagebreak}
زراره بن اعین از امام صادق(ع) روایت کرده که فرمودند:
منادى از آسمان ندا مىدهد که: »فلانى فرمانرواست« و منادى (دیگرى) هم ندا مىدهد که: »همانا على و شیعیان او رستگارند«.
پرسیدم: چه کسى پس از این با مهدى(ع) مىجنگد؟ فرمودند:
مردى از بنىامیه که شیطان ندا مىدهد همانا فلانى و پیروان او رستگار مىشوند.
گفتم: پس چه کسانى راستگو را از دروغگو تشخیص مىدهد؟ فرمودند:
آنها که احادیث ما را روایت مىکنند و پیش از وقوع این اتفاقات مىگویند چنین مىشود و مىدانند که آنها راستگویند و حق دارند.۷
این ندا مصداق این آیه است که:
أفَمَن یَهدى إلَى الحَقّ أحَقف أن یفتَّبَع أمَّن لا یَهفدّى إلاّ أن یفهدى فَما لَکفم کَیفَ تَحکفمونَ.۸
آیا آنکه به سوى حقیقت هدایت مىکند شایستهتر است که تبعیت شود یا آنکه هدایت نمىپذیرد جز آنکه هدایت شود؛ شما را چه مىشود، چگونه قضاوت مىکنید؟
لذا این ندا و صیحه آسمانى (صداى جبرئیل) مانند پیشامد بزرگ غیر منتظرهاى است که جنبهاى اعجازى دارد و در دل دشمنان خدا ترس و هراس مىافکند و بشارت بزرگى براى مؤمنان است که از نزدیکى ظهور حکایت مىکند و این مصداق آیهاى از قرآن کریم است که مىگوید:
افن نَشَاء نفنَزّفل عَلَیهفم مفن السَماء آیهً فَظَّلت اَعناقفهفم لَها خاضفعین.۹
و آیه دیگرى که مىگوید:
وَ استَمع یَوم یفنادى المفنادى مفن مَکانف قَریبف یَومَ یَسمَعفونَ الصَّیَحَهَ بفالحَقّف ذلفکَ یَومف الخفروجف۱۰.
و آن روزى که منادى از جایى نزدیک ندا مىدهد، گوش فرا ده. آنها زمانى که صیحه را به حق بشنوند آن روز زمان خروج است.
وظایف مؤمنان در هنگام پیشامد این صیحه:
در احادیث اهل بیت(ع) در این زمینه چنین آمده است:
الف) پس از شکر و ستایش خداوند: به جا آوردن نماز صبح جمعه مورد بحثمان، به خانههایتان بروید و درها را قفل کنید و دریچهها و روزنهها را ببندید و خودتان را در میان چیزى بپوشانید و گوشهایتان را بگیرید (در حدیث آمده است که از آثار این صیحه این است از شدت و قوت این صدا ۷۰/۰۰۰ نفر کر و ۷۰/۰۰۰ نفر لال مىشوند)، هرگاه صدا را شنیدید پس به سجده بیفتید و بگویید:
سبحان ربنّا القدّوس.
پروردگار مقدس ما منزه است
هر که چنین کند نجات مىیابد و هر که از این عمل روى گرداند هلاک مىشود.۱۱
این از جمله مواردى است که هر کس خداوند متعال بر آن توفیقش داد تا نعمت درک آن عهد مبارک را با ظهور حضرت مهدى(ع) بیابد، واجب است بر آن شکرگزار باشد.
ب) انبار کردن غذاى یکسال خود و خانوادهاش: امام باقر(ع) فرمودند:
نشانه حادثهها در ماه رمضان، نشانهاى است در آسمان که مردم پس از آن دچار اختلاف مىشوند. هرگاه آن را درک کردى غذایت را بیشتر کن.۱۲
پس از شنیده شدن نداى آسمانى میان مردم اختلاف، جنگ و فتنه (نبرد قرقیسیا) پدید آمده و به دنبال آن قحطى و گرانى خوراکىها پیش مىآید و از این رو ائمه(ع) به شیعیان مؤمن خویش و مسلمانان سفارش کردهاند که غذا و نیازمندیهاى خود و خانوادههایشان را براى مدت یک سال ذخیره کنند. شما را به خدا، ببینید چقدر این امامان بزرگوار(ع) تیزبین بودهاند و به چه میزان به شیعیان و دوستداران خویش محبت مىورزیدهاند. ما در طول سالهاى عمر خود چگونه به این محبتهاى ایشان جواب دادهایم و چقدر در صدد جبران محبتهایشان بودهایم؟ آرى! هر کس که به آنها عشق ورزیده و با آنها ارتباط دارد؛ مىتواند به محبت ایشان نسبت به خود مباهات و افتخار کند.{mospagebreak}
۳ – بیعت کردن ۳۰/۰۰۰ نفر از قبیله بنىکلب با سفیانى
سفیانى در ماه رجب شورش کرده و به مبارزات نظامى و سیاسى و جنگهاى خویش جامه عمل مىپوشاند و محدوده نفوذ خویش را گسترش مىدهد و در این زمان دیگران هم به او پیوسته و مجموعهها و قبایل غیر دینى به دنبال او راه مىافتند. پیامبراکرم(ص) در این رابطه فرمودند:
سفیانى با ۳۶۰ سوار شورش مىکند تا اینکه به دمشق مىرسد و در ماه رمضان هم ۲۰/۰۰۰ نفر از قبیله بنىکَلَب با او بیعت مىکنند.۱۳
قبیله بنىکَلَب، عمو زادگان سفیانى؛ یعنى همان قبایل دروز۱۴ مىباشند که در آینده او را همراهى مىکنند. این قبیله در عصر معاویه نصرانى بودند و معاویه از آنها با مادر یزید (علیهماللعنه) قاتل سیدالشهدا(ع) ازدواج کرد. بنابراین، سفیانى از اولاد یزید بن معاویه بن ابىسفیان (علیهماللعنه) مىباشد. پیروان این آیین در منطقه رمله (در بیابان برهوت شرقى فلسطین و غربى اردن و جنوب غربى سوریه دمشق) تا چند کیلومتر در اطراف آن سکنى گزیدهاند.
ادامه دارد
پىنوشتها :
۱ . بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۷۴.
۲ . الارشاد شیخ مفید، ج۲، ص۳۷۱؛ الغیبه، شیخ طوسى، ص۲۶۶؛ اعلامالورى، ص۴۲۹.
۳ . الغیبه، نعمانى، ص۱۷۰، بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۳۱؛ النجم الثاقب، ج۱، ص۱۲۶، تاریخ مابعدالظهور، ص۱۲۵.
۴ . سوره شعراء (۲۶)، آیه۴.
۵ . سوره قمر (۵۴)، آیه۲.
۶ . الغیبه، نعمانى، ص۱۷۳، بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۹۲.
۷ . الغیبه، نعمانى، ص۱۷۶، بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۹۵.
۸ . سوره یونس (۱۰)، آیه۳۵.
۹ . سوره شعراء (۲۶)، آیه۴.
۱۰. سوره ق (۵۰)، آیه۴۲ و ۴۱.
۱۱. یومالخلاص، ص۱۵۴۲.
۱۲. یومالخلاص، ص۵۴۲.
۱۳. یومالخلاص، ص۶۷۱، بیانالائمه، ج۲، ص۵۸۶.
۱۴. طریقه دروزیه، طریقتى است دینى، فلسفى، اخلاقى و اجتماعى در سوریه و لبنان. این طایفه منسوبند به »دَرَزَىّ« که وى بعدها از اعتقاد خویش برگشت. عنوان اصلى این طریقت موحدون است که اساس عقیدهشان بر حلول و تناسخ روح است. لغتنامه الرائد، ج۱، ص۷۸۷. [م.]
ماهنامه موعود شماره ۳۷